Мектеп педкеңесі
Директор Мектеп ата-аналар
комитеті
Класс жетекшілердің 
бірлестігі IV  
Класстан тыс жұмысты IV
ұйымдастырушы
III
II оқушы Отбасы
Класс жетекші
Әдістемелік бірлестіктер
Оқу бөлімінің меңгерушісі
Жеке индивидке қатысты жоғары деңгейлі жүйе ретінде қарастырылатын оқушы ұжымында, оқушының тікелей жұмысы қажетті. Мұғалім жеке оқушының педагогикалық процестің басқа да кіші жүйелерімен байланыстырушы орта буыны болып табылады (4 суретті қараңыз).
Сурет 4.3 Педагогикалық үрдісте кіші жүйелердің байланысы.
Мектеп әкімшілігі
Мектеп ұстаздары
Мектеп ұжымы
Мұғалім
Сынып ұстаздары
Сынып ұжымы
Ата-аналар
Оқушы
Тақырып 6 Тұтас педагогикалық процестің заңдары (1 сағат)
Мақсаты: Болашақ мұғалімдердің ғылым мен тәжірибеде заңдардың рөлі туралы ұғымын дамыту.
Міндеттері:
а) Заңдардың ашылуына тәжірибенің ықпал етуін көрсету;
ә) Ғылымның заңдарының объективтік сипатын ашып көрсету;
б) Педагогикалық процесс заңдарының мазмұнын негіздеу.
Заңдар педагогикалық теорияның даму деңгейінің бейнесі. Әр бір ғылымның ең маңызды міндеттерінің бірі ақиқат шындықата әрекет ететін объективті заңдарды танып білуі болып есептеледі.
Бір заттық саланың теориясын құруға және әрине, тәжірибелік міндеттерді тиімді түрде шешуге тек заңдарды танып білу ғана мүмкіншілік береді.
Ғылыми білім құбылыстарды жазып баяндау ретінде қалыптасқаны, сонан соң тәжірибе негізінде эмпирикалық теориялардың қалыптасқанын және жеке заңдардың ашылғанын ғылыми ізденістер терихында қарап көруге болады.
Тек осы заттық саланың ерекше заңдары ашылғаннан кейін қазіргі кезеңдегі ғылыми білім теориясы дамытады.
ХХ ғасырдың 60 жылдарынан бастап педагогика оқулықтарында заңдар мен заңдылықтар жайында пераграфтар орын тапты. Бірақ, олардың біреуінде де бұл не екенін түсінік берілмеген. Ұғымдар өз бетінше қалыптасқан, неліктен автор осыны заң әлде заңдылық деп санайтыны түсініксіз. Одан басқасы, нені заңдарғаа, ал нені заңдылықтарға жатқызуға болады екені ажыратылмаған. Осының барлығы тек педагогикалық заңдар мәселесінің теориялық тұрғыдан зерттелмегенін ғана дәлелдейді. Белгілі дәрежеде бұл филисофитардың зерттеп дайындаған заңдар мен заңдылықтар туралы түсініктерін есепке алмағандықпен байланысты /4,5,6,7/.
Екі мың жылдық өткен соң Д.Бруно "табиғат заңы" ұғымын алғашқы рет пайдаланаады. Бірақта ұғымның кең қолдануы Декартқа жатады, ол заңға екі атрибут - мәңгілік және тұрақтылық пән деп санады. Яғни, егерде объективті шындықтың бұл саласы орынды болса, оның заңдары мәңгі және тұрақты, адамдар ерігіне тәуелді емес - объективті. Мысалға бет бұрайық: материя бар және материя мен энергияның сақталу заңы бар. Жер үстінде өмір, және ассимиляция және диссимиляция заңы бар. Ғаламда денелер бар және әлемдік салмақ заңы бар.
Жаңа дәуірде "заң" ұғымын жете зерттеуімен әр түрлі философиялық жүйелердің өкілдері шұғылданады. Ф.Энгельс өзінің "Диалектика проироды" деген еңбегінде адамдар, заңдардың әрекетін өздерінің бақылауларында әлдеқашаннан белгіледі және соңы тәжірибені жетілдіруде қолданды деп айтып өтті /8/. Сондықтанда ғылыми заңдар бірден ашылмайды, ал ашылғандар сол заттық саладағы жаңа білімдерге байланысты анықтала береді. Жеткілікті көрнектілік мысал - химияда Д.И.Менделеевтің периоды заңының анықталуы.
Әлеуметтік жүйелер өзін-өзі ұйымдастыруға қабілеттің тек бір жағдайда болады. Егерде әр бір индивид, осы жүйеге қатысушы үйлесімді дамуына және өзін іс жүзінде көрсетуге қажетті және жеткілікті шарттарына ие болса. Демек, педагогикалық процеске маңыздысы - индивидтің қалыптаса басталуы, олардың жеке даралығының және әлеуметтік пісіп-жетілуінің қалыптасуы.
Педагогика тәрбие туралы ғылым ретінде дамиды, сол қоғамдық қызметіне сай биологиялық мұра болмайды, өткен ұрпақтың әлеуметтік тәжерибесін өсіп келе жатқан мұрагерлердің менгеруіне байланысты. Демек, тәрбиенің мәні және оның мақсаты индивидтің, адамның барлық қоғамдық қатынастардың бірлігі ретінде қалыптасуы болады. Әлеуметтік тәжірибені меңгеру процесі барысында қалыптасқан қоғамдық болмыстың барлық жақтарымен қатынастары.
Ұстаздың табысты кәсіби іс-әрекеті танып білген педагогика заңдарына сәйкес іс-әрекет. Қазіргі кезде кәсіби іс-әрекет табысты нәтижелерінен бағаланады. Ал бұл білім беру саласында әсіресе маңызды, өйткені бұл жерде табысты нәтиже - ол орын тапқан тұлға. Егерде білім беру саласында табысты нәтижелер болса, сонда қоғам өмірінің барлық басқа салалары, кәсіби іс-әрекеті түрлерінің әр түрлілігі жағымды өзгерістерге мүмкіншілік табады.
ХХ ғасырда бірте-бірте үдейе түскен, білім берудің дағдарысы, 60шы жылдарда анық білінді. Ф.Кумбс /1/ осы дағдарысқа толық жүйелі талдау жасады. Бірақ әр түрлі елдерде жасаған реформалау әрекеттері шындығында ең бастысын қозғамаған: білім алу процесі және нәтижесі ретінде анықталған білім берудің парадигмасы бұрынғыдай болып қала берді. Сондықтан кездейсоқ емесв 90шы жылдарда ЮНЕСКО-ның бас конференциясының ХХ сессиясы болып өткенде бүкіл дүниеде білім беру рөлінің қазіргі кезеңдегі тұжырымдамасы қабылданды, оған білім берудің жаңа парадигмасы сай келеді: білім беру деп әлеуметтік пісіп-жетілумен жеке даралық өсуге жеткен тұлғаның қабілеттерін және міне-құлқын толық жетілдіру процессін және нәтижесін түсіне керек.
Білім беруде алғашқы рет тұлғаның мүдделері бірінші орынға қойылды. Осы түсінікте болмыстың ең маңызды, материалисттік диалекктикада ашылған өзгешелікті бейнелеген - ол заттандыру мен затсыздандыру. Білім беру жүйеде ұстаз ғылыми білімді жинаған әдіс-тәсілдерді айқындайды деген сөз. Оқыту процесі барысында оқушылар бұл әдістерді игеру арқылы меңгеріп жатқан оқу пәнін игерді. Дәл осылай /іс-әрекет әдістерін меңгеріп алу/ болғандықтан оқушылардың тұлғасының өзгерілуі болады /заттандыру/. Шындығында дәл осымен жеке адам тұрғысына бағытталған білім берудің қажеттілігі белгіленеді. Яғни, оқушы нені істей алады, оқыту процесі барысна қанждай болады екенндігіне ерекше назар аудару. Тек сонда ғана оқушылар адамзаттың, /этностың, аймақтың, жанұяның, мамандықтың /мәдениет меңгеруі және олардың қоғамдық кәсіби іс-әрекетте дамуы туралы айтуға болады. Яғни педагогикалық заңдар білім берудің сапасының мәнін түсінуде перспектива ашады-ол социумде өзін іс-жүзінде көрсете алуға дайын оқушылардың тұлғасын жасау. Бірақ біртұтас педагогикалық процестің теориясымен оның заңдарын меңгермейінше, ұстаз ең бастыға қатыссыз жеке бөліктерге шоғырлануы мүмкін. Педагогикалық заңдарды білу ұстазға практикалық жұмысты нақты мақсатқа яғни, түпкі нәтижеге анық бағыттарды белгілеп құруға мүмкіншілік береді.
Жүйе іс- әрекеттермен алмасқанда ғана қызмет етеді
Әлеуметтік жүйе адамдардың өзара әрекеттесуі нәтижесінде болады
Басқару объектісі – барлық элементтермен жұмыс. Басқару пәні – субъектілердің қарым-қатынастары
Достарыңызбен бөлісу: | 
