ОӘК төрайымы ________________ Н.И.Мошна

ОӘК төрайымы ________________ Н.И.Мошна

Каппасова Г.М. саясаттану магистрі, аға оқытушы.

Әлеуметтану және саясаттану кафедрасы А-корпусында №517 аудиторияда Ломов к-сі, 64 мекені бойынша орналасқан, жұмыс тел. 67-36-87 (1124)
2 Пән туралы мәлімет

3 Пәннің жұмыс көлемі

Семестр	Кредиттер саны	Аудиториялық сағаттар түрлері бойынша контактілік сағаттар саны						Студенттің өзіндік жұмысының сағаттар саны		Бақылау түрлері
		барлығы	дәр	тәж	лаб	студ	инд	барлығы	СӨЖМ
1	1	45	7,5	7,5				30	15	емтихан
Барлығы

4 Пәннің мақсаты:

Болашақ мамандардың сөйлеу мәдениетін қалыптастыру, жарасымды қарым-қатынасты орнықтырудын теориялық негізін үйрету және ойжарысу өнерін дамыту.

- ауызекі тілде және жазбаша пікір айтудың құрылымын, олардың заңдары мен принциптері, нақты үлгілерін үйрету;

- оратор және аудитория бейнелері динамикасын жасау, коммуникация мен аудиторияны басқару заңдарын ашып көрсету;

- пікірталастың үлгісі мен түрлерін, оның стратегиясы мен тактикасын, баламалы ойжарыстың аумағын (менеджмент және жарнама) ашып көрсету.

- әлемдік халықтарының шешендік тәрбиесі туралы;

- сөйлеу тәртібінің алгоритмі мен коммуникациятиімділігі туралы дағдыларын дамыту;

- шешендік өнерді тәрбиелеу тәсілдерін талдау туралы білімдерін қалыптастыру;

- шешендік өнердің ғылым ретінде қалыптасуы;

- шешендік негіздері мен эволюциялық жолдарын;

- шешендік сөздердегі тілдік таным туралы мен логикамен байланысын;

- шешендіктану ғылымының қағидаларын және көпшілік алдында сөйленетін сөздің құрылымын.

жасай алуы керек:

- сұрақты қоя білу және сұрақтарға жауап беру;

- әңгімелесу, сұхбаттасу және үнқатысу;

- жазба жұмыстарының негізгі түрлерін, сондай-ақ аңдатпа, ой-пікір, шолу, мазмұндамы, ғылыми доклад және т.б.;

- ойжарыстарға, дисскусияларға қатыса алуы.

тәжірибелік дағдыларға ие болуы керек:

-бұл пән бойынша алынған білім және дағдырларды кәсіптік істерде қолдана білу;

- тілмаштық - өзара түсінік және шешім қабылдау;

6 Алдыңғы реквизиттер:

Осы пәнді меңгеру үшін келесі пәндерді оқып-үйрену нәтижесінде қалыптасқан білімдер мен дағдылар керек:

- әлеуметтану;

- философия;

Осы пәнді оқып-үйрену нәтижесінде қалыптасқан білімдер мен дағдылар келесі пәндерді меңгеру үшін керек:

• 
  теориялық саясаттану;
  
• 
  саяси билік;
  
• 
  саяси көшбасшылық.
  
• 
  саяси модернизация.
  

4.1 Пәннің тақырыптық жоспары

«Саяси риторика» саяси өнері оның мәдени-әлеуметтік дамуын және тұлғалық белсенділігін айшықтайтын деңгей. Шешендігімен саясаттанушылар шындыққа жол ашады, басын біріктіреді, өзін танытады. Шешендік – адамның бірін-бірі түсіну, түзету және құрметтеу амал-әрекеті. Саяси шешендіктің тәсілін, тәжірибесін және ережесін игеру – ұлттық дәстүрді жалғастыру және өркениеттілікті өрбіту.

Пән 15 апта бойы оқытылады. Жалпы көлемі – 45 сағат, оның 15 сағаты аудиториялық сабақтарға, 30 сағаты – өзіндік жұмысқа бөлінген.

10 Курс компоненттері

Дәріс сабақтарының тақырыптары

1 тақырып Саяси риторика: ұғымы, міндеттері, түрлері.

2 тақырып Шешендік өнерінің қалыптасу тарихы

3 тақырып Шешендік өнердің логикалық негізі

4 тақырып Коммуникациялық шешендік

5 тақырып Бұқаралық сөйлеу

6 тақырып Пікірталас өнері (үлгісі)

7 тақырып Әмбебап емес сендіру тәсілдері

1. Сендіру шешендіктің пәні ретінде.

2. Сөз сөйлеумен тілдің айырмашылығы.

3. Саяси риторика, саясаттанушыларды кәсіби дайындалуының маңызы ретінде.

1. Антика кезіндегі саяси риторика.

2. Ортағасыр заманындағы, Қайта өрлеу дәуіріндегі және Ағарту кезіндегі шешендіктің дамуы.

3. Ресейдегі риторика.

4. Шешендік өнер әлеуметтік жағдай ретінде.

Тәжірибе сабақ №3

1. Ойдың ақиқаты және сұхбаттың формальдық дұрысы.

2. Саяси риторикада формальдық-логикалық заңдарды пайдалану.

3. Саяси сөз сөйлеудің логикалық негізі.

1. Коммуникацияның негізгі қызметтері.

2. Саяси іс-әрекеттегі коммуникацияның түрлері.

3. Саяси үрдістегі жағымсыз коммуникацияның негізгі себептері.

5 Тәжірибе сабақ №5

1. Саяси үрдістегі сөз сөйлеудегі қарым-қатынастың субъектілері.

2. Саяси сөз сөйлеудегі жылжыту және ориентация заңдары.

3. Жариялы саяси сөз сөйлеудің жалпы ережелері.

1. Саяси пікірталас: стратегиясы, ұғымы, түрлері.

2. Саяси пікірталастағы дұрыс және дұрыс емес тәсілдері.

3. Саяси сөйлеуге жалпы және әдейі талаптар.

1. Саяси іс-әрекетте әмбебаб емес тәсілдерін қолдануының себебтері.

2 Саяси іс-әрекеттегі әмбебап емес тәсілдерінің негізгі түрлері.

Студенттің өздік жұмысының мазмұны

1. 
   Саяси риторика: ұғымы, міндеттері, түрлері
   

Шешендік өнер және ел басқару. Шешендік өнердің түрлері: Ойлау мәдениеті. Сөйлеу өнері. Ұғымдық түсінік. Шешен сөздің түп мақсаты. Саяси шешендердің кісілік қасиеттері. Би шешендігі. Өнер - өзара тәрбиеліктің өрнегі. Саяси шешендік өнер тамырлас, тағдырлас. Саяси шешендікті шындау – қабілеттің келісі, өркениет өрісі.

Саяси ойлану мәдениетінің бүгінгі деңгейі және келешегі. Саяси шешендік өнерді оқыту талаптары мен талғамдары.

Ұсынылған әдебиет: [1] 5-7 б.

2. 
   Шешендік өнерінің қалыптасу тарихы
   

Ұсынылған әдебиет: [2] 13-20 б., [4] 8-15 б.

Шешендік сөздің сапалық белгілері. Шешендік – жалпы негіздеу, жалғандықты күзеу, талғамды түзету, шындықты күзету. Шешендік тармақтар: бағдар, барлау, жинау, түстеу, тану. Шешендік ақиқаты, әділдікті орнықтыру пайымы. Риторика және логика. Логика және саяси композиция. Саяси риториканың негізгі диалектика заңдары. Эристика мен эвристика.

Ұсынылған әдебиет: [2] 17-20 б., [3] 16-25 б.

4) Коммуникациялық шешендік

Сөз сөйлеудің әдістері мен әдіснамалары. Коммуникациялық шешендіктің негізгі қызметтері. Саяси ақпаратты жеткізу жағдайлары. Коммуникацияның түрлері. Жағамсыз коммуникацияның себептері. Сөз сөйлеудің түрлері. Қарым-қатынастың құрылымы. Диалог қарым-қатынастың түрі ретінде. Сұхбаттанушымен сөз сөйлеуді құрылуының 5 түрі. Мәтін-диалогтерді логикалық ұйымдастыруы. Конструктивтік диалогты жүргізудің ережелері. Монолог және оның түрлері.

Ұсынылған әдебиет: [1] 123-145 б., [3] 25-40 б.

5) Бұқаралық сөйлеу

Саяси шешендіктің әлеуметтік-психологиялық табиғаты мен тетігі. Сөйлеу – байланыс және ішкі тәртіп. Метафорлық стиль, оның ықпалы. Сөз сөйлеуге дайындалудың негізгі кезендері: сөйлеудің негізгі мақсаттары, ситуацияны және аудиторияны талдау, сөз сөйлеудің шектеуі және ірктеуі, материалды жинақтау, сөйлеудің жоспарын құру, пайдаланатын сөздерді тандау, сөйлеуді тәжірибелеу.

Ұсынылған әдебиет: [2] 230-238 б.

6) Пікірталас өнері (үлгісі)

Саяси пікірталасқа қойылатын талаптар. Пікірталас: логикалық негізі және мақсаты. Пікірталастың түрлері: дисскусия, полемика, эклектика, софистика. Пікірталастың тәсілдері: бастама, зейінің басқаға аудару. Бұрыс тәсілдер. А.Шпенгауэрдің «Эристика, или Искусство спорить» еңбегі. «Ойдың ақиқаты», «ойдың дұрысы» ұғымдарының мазмұны. Логикалық қарама-қайшылықтың диалектикалық қарама-қашылықтаң айырмашылығы. Пікірталаста қолданылатын логикалық тәсілдер.

Ұсынылған әдебиет: [1] 98-97 б.

7) Әмбебап емес сендіру тәсілдері

Саяси іс-әрекетте айқын ойлаудың қажеттілігі. Тәжірибелік білім, даналық және айқын ойлау. Саяси мәселелерді талқылаған кезде айқын ойлаудың әмбебаптылығы. Айқын ойлаудың сипаттама-құндылықтық, екіауздық мінезі. Айқын ойлаудың қателекке ұшырау қасиеті.

Ұсынылған әдебиет: [2] 110-119 б.

11 Курс саясаты

Академиялық тәртіп пен әдептің саясаты С.Торайғыров атындағы ПМУ-дың ішкі тәртіп ережелеріне сәйкес келеді.

Оқытушы және студент бір-біріне құрметпен қарауға тиіс.

Егер Сіз барлық сабақтарға кешікпей келіп, барлық сабақтарға дайындалып, сабақтарда белсенді болсаңыз және барлық тапсырмаларды сапалы және дер кезінде орындасаңыз бақылау шараларының күнтізбелік кестесінде көрсетілген максималды балды аласыз.

Бақылау шараларының күнтізбелік кестесін, сабақтардағы белгіленген тәртіпті бұзу және сабаққа кешігу балды жоғалтуға әкеледі.

Оқу үрдісіне қатысу сабаққа қатысуды, дайын болуды және белсенді болуды білдіреді.

Сіздердің тәжірибелік сабаққа дайындықтарыңыз ауызша сұрау, үй тапсырмасын орындау, топпен жұмыс істеу арқылы тексеріледі. Тәжірибе сабағына алдын-ала дайындалу қажет. Егер Сіз кешікпей, ешқандай ескертусіз сабаққа қатыссаңыз 1 балл аласыз, ал сабаққа дайындалмасаңыз тек қатысуыңызға ғана балл қойылады.

Оқытушы тәртіп талаптарын бұзғаны үшін студентті сабақтан шығаруы мүмкін. Мұндай жағдайда сабаққа қатысу баллы қойылмайды. Егер Сіз себеппен сабақты босатқан болсаңыз, босатылған сабақты мұғалімнің қабылдау уақытында тапсыруыңызға болады.

Әрбір семестрде екі межелік бақылау 8 және 15 аптада қарастырылған, олар тест тапсырмаларын тапсыру түрінде жүргізіледі. Сонымен қоса бір семестрде екі рет ағымдағы үлгерімнің қорытынды баллы анықталады (рейтинг). Егер ол 50 баллдан төмен болса, қанағаттанарлықсыз бағасына сәйкес келеді.

Егер Сіз ағымдағы тапсырмаларды орындауда 50 баллдан төмен алсаңыз, межелік бақылауды тапсыруға жіберілмейсіз. Егер межелік бақылауға қатыспасаңыз, Сіздің рейтингіңіз анықталмайды.

Егер Сіз емтиханда қанағаттанарлықсыз бағасын алсаңыз (50 баллдан төмен), онда пән бойынша Сіздің қорытынды бағаңыз анықталмайды.

Әлеуметтану және саясаттану кафедрасының 2010 ж. «26» тамыз жиналысында ұсынылған. Хаттама № 1

Әлеуметтану және саясаттану кафедраның меңгерушісі_________Г.Н.Иренов

«26» тамыз 2010 ж.

1. 
   Молдабеков Ж. Шешендік: оқу құралы. – Алматы: «Қарасай», 2009. - 432б.
   
2. 
   Қосымова Г. Қазақ шешендік өнерінің негіздері және тілдік танымы. – Алматы: «Ғылыми» ғылыми баспа орталығы, 2005. – 296 б.
   
3. 
   Кузнецов И.Н. Риторика или ораторское искусство. Учебное пособие для студентов вузов. М.: ЮНИТИ-ДАНА, 2004, 431 с.
   

4. 
   Ивин А.А. Риторика: искусство убеждать. Учебное пособие. М.: ФАИР-ПРЕСС, 2003. 304 с.
   
5. 
   Ипполитова Н.А. Риторика. Учебник. М.: ТК Велби, Изд-во Проспект, 2006. 448 с.
   
6. 
   Каверин Б.И., Демидов И.В. Ораторское искусство: Учебное пособие для вузов. М.: ЮНИТИ-ДАНА, 2004. 255с.