Пәннің аты: жылу және жылу техникасы негіздері зертханалық жұмыс №1 Тақырыбы: Су ағынын анықтау әдістерін зерттеу: қолмен және жартылай автоматты әдісті салыстыру

ҒҰМАРБЕК ДАУКЕЕВ АТЫНДАҒЫ АЛМАТЫ ЭНЕРГЕТИКА ЖӘНЕ 
БАЙЛАНЫС УНИВЕРСИТЕТI 
ЖЫЛУ ЭНЕРГЕТИКА ЖӘНЕ БАСҚАРУ ЖҮЙЕЛЕРІ ИНСТИТУТЫ 
Жылуэнергетикалық қондырғылар кафедрасы 
 
 
 
ПӘННІҢ АТЫ:
ЖЫЛУ ЖӘНЕ ЖЫЛУ ТЕХНИКАСЫ НЕГІЗДЕРІ

 
Зертханалық жұмыс №1 
Тақырыбы:
 
Су ағынын анықтау әдістерін зерттеу: қолмен және жартылай 
автоматты әдісті салыстыру
 
Орындаған: Ұланұлы Санжар 
Тобы: ИУТЭк-21-1 
Қабылдаған: Туменбаева М.Т. 
аға оқутышы 
Алматы
2023 ж. 

1.
CR1 және CR2 крандарының ашық екеніне көз жеткізіңіз. Курсорды 
кранның үстіне апарыңыз және тінтуірдің сол жақ батырмасын басу арқылы 
оның орнын өзгертіңіз. 
2.Клапандарды толығымен жабыңыз 31, 32, 34, 35, 36, 37 және крандар КРЗ, 
КР4, КР6. Меңзерді қақпа клапанының үстіне апарыңыз және оның ашылу 
дәрежесін тінтуір дөңгелегі арқылы реттеңіз. Клапанды максималды жабу 
үшін тінтуірдің оң жақ батырмасын, максималды ашу үшін тінтуірдің сол 
жақ батырмасын басыңыз. Кранның орны тінтуірдің сол жақ батырмасын 
басу арқылы өзгереді. 

3.Cr5 және CR7 крандарын ашыңыз. Курсорды кранның үстіне апарыңыз 
және тінтуірдің сол жақ батырмасын басу арқылы оның орнын өзгертіңіз. 
4.Басқару жүйесінің қуатын қосыңыз. Меңзерді қосқыштың үстіне апарыңыз 
және тінтуірдің сол жақ батырмасын басу арқылы ауыстырыңыз. 

5.Басқару блогындағы сәйкес ауыстырып қосқышты ауыстыру арқылы H1 
сорғысының қуатын қосыңыз. 
7.Бекіту элементін орташа күйге (шамамен 50%) орнату үшін 32 қақпа 
клапанының тұтқасын бұраңыз. 

8.Бақылау-өлшеу блогындағы аспап қосқышын "em сыйымдылығын толтыру 
уақыты"күйіне бұраңыз. Меңзерді қосқыштың үстіне апарыңыз және 
тінтуірдің сол жақ батырмасын басу арқылы оның орнын таңдаңыз. 
9.
Параметрлерді қалпына келтіру түймесін басыңыз 

10.CR7 Жабыңыз 
11.EM1 өлшеуіш сыйымдылығына түсетін V сұйықтықтың көлемін толтыру 
уақытын т өлшеңіз. Автоматты өлшеу жағдайында бақылау көлемі бекітілген 
және V = 2,7 л құрайды. секундомерді санау төменгі датчиктің сұйықтық 
деңгейіне жеткенде басталады (0,5 л белгіде) және жоғарғы датчиктің іске 
қосылу деңгейінде тоқтайды (3,2 л белгіде). 

12.
Уақыт мәнін кестеге жазыңыз. Курсорды қызыл түспен белгіленген 
ұяшықтың үстіне апарып, мәнді енгізіңіз. 
13.
CR7 шүмегін ашып, сұйықтықтың E1 өлшеуіш ыдысынан ағып кетуін 
күтіңіз. 

14.Уақытты өлшеу құралының қосқышын "қолмен жұмыс істейтін 
Секундомер" күйіне бұраңыз. 
15.
Параметрлерді қалпына келтіру түймесін басыңыз 

16.CR7 шүмегін жабыңыз және секундомерді іске қосу және тоқтату үшін 
түймесі бар тұтқаны пайдаланып, E1 өлшеуіш сыйымдылығына кіретін V 
сұйықтықтың бақылау көлемін толтыру уақытын =t өлшеңіз. Кейінгі 
есептеулер үшін өлшеудің басталуы мен аяқталуы кезіндегі сұйықтық 
көлемінің мәндерін есте сақтаңыз. Қажет болса, кран 7 көмегімен өлшеуіш 
ыдыстан суды төгіп тастаңыз. Өлшенген t мәні кестеге ауысқан кезде 
автоматты түрде енгізіледі 
келесі қадам. 

17.Көлемді есептеңіз. v=V2-V1, ол көзбен анықталған көлемдер арасындағы 
айырмашылық ретінде өлшенеді E1: 
V2, Л (өлшеу аяқталған кездегі көлем); 
V1, Л (өлшеу басталған кездегі көлем). 
Нәтижені кестеге жазыңыз. 
18.Kp7 шүмегін ашыңыз, егер ол жабық болса және сұйықтықты төгіп 
тастаңыз 
өлшеуіш сыйымдылығы. 

19.H1 сорғысының қуатын өшіріңіз. 
20.
Басқару жүйесінің қуатын өшіріңіз
 

Тәжірибе нәтижелері
Өлшеу әдісі 
ΔV, л 
Δt, сек 
Q, л/мин 
Жартылай автоматты 
режим 
2.7 
33.7 
4.8 
Қол режимі 
3.2 
46.8 
4.1