Пәннің электрондық ОҚУ-Әдістемелік кешені

Сондықтан сандарды «16»-дан «2»-ге және кері аудару, қайта кодтау жолмен жүзеге асады. Он алтылық ұсынудың артықшылығы – екіліктен 4 есе қысқа болады.

Оқушылардың екілік-он алтылық кестені есте сақтағандары дұрыс болар еді. Онда олар үшін сандардың он алтылық ұсынымы екілікке эквивалентті қалыптасады. Компьютерде жедел жадының адрестері он алтылық түрде жазылады.

Есептерді шығару мысалдары

1-мысал. Ондық жүйеге аудару керек: 2213; Е41А,1216.

Шешімі:

2213 = (2*3 + 2)*3+1 = 2510;

Е41А,1216 =((14*16 + 4)*16 + 1)*16+ 10 + (2/16 + 1)/16 =

= 58394 + 0,0703125 = 58394,070312510.

Назар аударыңыз: бөлшек бөлім жеке аударылады және онда Горнер схемасында көбейту амалы бөлуге ауыстырылады, ал цифрлар кері реттпен – оңнан солға қарай тіркестіріледі.

2-мысал. Он алтылық сандарды сегіздік жүйеге аудару керек:

Шешімі: Әрине, аударуды ондық жүйе арқылы 16  10  8 схемасы бойынша жүзеге асыруға болар еді, бірақ ол ұзақ және ыңғайсыз. Мына 16  2  8 схема бойынша орындаған ыңғайлы.

77416 = 0111 0111 01002  011 101 110 100 = 35648;

F12,045716 = 1111 0001 0010,0000 0100 0101 01112 

 111 100 010 010, 000 001 000 101 011 100 = 7422,0105348.