ПӘннің ОҚУ-Әдістемелік кешені «Дүниежүзілік шаруашылық географиясы» 5В011600 – «География» мамандығы үшін ОҚУ-Әдістемелік материалдары
жүктеу/скачать 0,91 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
- Серіктес мүше елдер
- Бақылаушы елдер Палестина Әулие Теңіз Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы
- Мұнай экспорттаушы елдер ұйымы
- Африка Бірлігі Ұйым.
ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ «Дүниежүзілік шаруашылық географиясы» 5В011600 – «География» мамандығы үшін ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК МАТЕРИАЛДАРЫ Семей
2013 Мазмұны
глоссарий Атом энергиясы жөніндегі агенттік. Атом энергиясы жөніндегі агенттік , Қазақстан Республикасы Білім министрлігі Ғылым академиясының Атом энергиясы жөніндегі агенттігі — атом энергиясын пайдалану және ядролық қаруларды таратпау жөніндегі мемлекеттік саясатты жүзеге асыратын басқару органы. ҚР Президентінің 1992 ж. 15 мамырдағы Жарлығымен құрылған. Агенттік өзінің уәкілеттеріне сәйкес ядролық қызметті жүргізу жөніндегі өтініштерді қарап, лицензия береді; лицензия шарттарының сақталуына мемлекет қадағалау орнатып, ядролық қызмет саласында қолдануға міндетті құжаттар тізімін бекітіп, қағидалар мен принциптерді анықтайды, меншік түріне және әкімшілік бағыныштылығына қарамастан заңды тұлғалар мен жекелеген азаматтардың іс-әрекетін бақылайды; ядролық қаруларды таратпаудың және ядролық энергияны қауіпсіз пайдаланудың халықаралық режимін қамтамасыз етуге байланысты қызметтерді атқарып, Атом энергиясы жөніндегі халықаралық агенттікпен (МАГАТЭ) өзара ықпалдасу шараларын іске асырып, үйлестіріп отырады; арнаулы бейядролық материалдар мен ядролық технологияларды экспорттау және импортқа алу ісіне мемл. бақылау орнатып отырады.http://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:FAO_logo.sv ФАО — БҰҰ-ның азық-түлік және ауыл шаруашылық ұйымы. Штаб-пәтері Римде орналасқан. Бұл арнайы мекеме 1945 жылдан бастап әлемдегі азық-түлік ресурстары мен ауыл шаруашылығы дамуының мәселелерімен айналысады. 1990 жылы ФАО әлемдегі 62 елдегі тропиктік ылғалды ормандарды (ғарыштық суреттерді пайдаланып) есепке алды. Сөйтіп орман ауданы (1,2 млрд га-дан артық) анықталды.[1] http://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Flag_of_UNESCO.svЮНЕСКО (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization — UNESCO) — Біріккен Ұлттар Ұйымының Білім, Ғылым және Мәдениет жөніндегі Ұйымы. Ұйым 1945 жылы 16 қарашада құрылды, штаб-пәтері Францияның Париж қаласында орналасқан. Ұйым құрамына әлемнің түкпір-түкпірінде орналасқан 67 бюро мен бөлімшелер кіреді. ЮНЕСКО қаулысы Лондон конференциясында 1945 жыл қарашасында қабылданып 1946 жыл 4-ші қарашасында, қабылдауы туралы қол қойған 20 мемлекет актілерін сақтауға өткізгеннен кейін күшіне енеді. Бүгінгі күні Ұйымға 193 мемлекет мүше. 1972 жылы ЮНЕСКО 1975 жылы күшіне енген Бүкіләлемдік мәдени және табиғи мұраларды қорғау конвенциясын қабылдайды, дәл қазір 184 елде бекітілген (КСРО — 1988 жылы). 1999 жылдан бастап ЮНЕСКО-ның бас директоры— Коитиро Мацура. 2005 жылы ол 4-жылдық мерзімге қайта сайланды. XX ғ. ЮНЕСКО-ның аса мәнді жобалары мыналар: II дүниежүзілік соғыс жылдарында әскери әрекеттерден зардап шеккен кітапхана және мұражай қорларын қалпына келтіру; Азияда, Африкада, Латын Америкасында бастауыш білім беру жүйелерін дамыту; құнды еңбектерді аудару, тікелей байланыстар орнату арқылы Батыс пен Шығыстың арасында мәдени алмасуды дамыту; дамушы елдердегі сауатсыздықты жойып, "негізгі білім беру" жүйесін қалыптастыру (оқу орталықтары Камбоджада, Үндістанда, Таиландта, Оңтүстік Кореяда, Либерияда, Түркияда, сондай-ақ бірқатар, Латын американдық елдерде, Таяу Шығыс елдерінде); өркениет ескерткіштерін сақтау. 1959 ж. ЮНЕСКО-ның қамқорлығымен Мәдени құндылықтарды сақтау және қалпына келтіру бойынша Халықаралық комитет жұмыс істей бастады. Мақсаты. ЮНЕСКО негізгі мақсаты — бейбітшілік пен қауіпсіздікті елдердің білім, ғылым және мәдениет салаларындағы ынтымақтастығын БҰҰ Қаулысында айтылғандай жалпыға бірдей құрметпен қарап, әділеттілік пен заңдардың орындалуын, адам құқығы, әрі негізгі бостандықтар негізінде барлық елге, түрі-түсіне, жынысына, тілі мен дініне қарамастан қамтамасыз ету арқылы нығайту. Мақсатына жету үшін ЮНЕСКО бес негізгі функцияларды жүзеге асырады: болашағы бар, келешекте адамзатқа керек білім, ғылым, мәдениет пен байланыс формаларын зерттеу; білімді ғылыми зерттеудің нәтижесіне сүйене отырып таныту, алмасу, таратумен айналысу; заңнамалық іскерлікпен: ұсыныстарды іске асыруға міндет болатын халықаралық актілерді дайындау және қабылдау; мүше-мемлекеттерге «техникалық ынтымақтастық» түрінде жобалар жасау мен дамыту салаларындағы саясатын анықтауда эксперттерінің қызметтерін ұсынады; арнайы ақпаратпен алмасуды жүзеге асырады. Мүше елдер. 2009 жылдың қазан айына сәйкес ЮНЕСКО ұйымына 193 мемлекет мүше және 7 мемлекет серіктес мүше дәрежелеріне ие. Австралия, ұйымға қосылу күні - қарашаның 4, 1946 Австрия - тамыздың 13, 1948 Албания - қазанның 16, 1958 Алжир - қазанның 15, 1962 Америка Құрама Штаттары - қазанның 1, 2003 Андорра - қазанның 20, 1993 Ангола - наурыздың 11, 1977 Антигуа және Барбуда - шілденің 15, 1982 Аргентина - қыркүйектің 15, 1948 Армения - маусымның 9, 1992 Ауғаныстан - мамырдың 4, 1948 Әзірбайжан - маусымның 3, 1992 Багамалар - сәуірдің 23, 1981 Бангладеш - қазанның 27, 1972 Барбодос - қазанның 24, 1968 Бахреин - қаңтардың 18, 1972 Беларусь - мамырдың 12, 1954 Бельгия - қарашаның 29, 1946 Белиз - мамырдың 10, 1982 Бенин - қазанның 18, 1960 Болгария - мамырдың 17, 1956 Боливия - қарашаның 13, 1946 Босния және Герцоговина - маусымның 2, 1993 Ботсвана - қаңтардың 16, 1980 Бразилия - қарашаның 4, 1946 Бруней Даруссалам - наурыздың 17, 2005 Біріккен Араб Әмірліктері - сәуірдің 20, 1972 Буркина Фасо - қарашаның 14, 1960 Бурунди - қарашаның 16, 1962 Бутан - сәуірдің 13, 1982 Вануату - ақпанның 10, 1994 Венгрия - қыркүйектің 14, 1948 Венесуэла - қарашаның 25, 1946 Въетнам - шілденің 6, 1951 Габон - қарашаның 16, 1960 Гаити - қарашаның 18, 1946 Гайана - наурыздың 21, 1967 Гамбия - тамыздың 1, 1973 Гана - сәуірдің 11, 1958 Гватемала - қаңтардың 2, 1950 Гвинея - ақанның 2, 1960 Гвинея-Биссау - қарашаның 1, 1974 Германия - шілденің 11, 1951 Грек Республикасы - қарашаның 4, 1946 Гренада - ақпанның 17, 1975 Гондурас - желтоқсанның 16, 1947 Грузия - қазанның 7, 1992 Дания - қарашаның 4, 1946 Джибути - тамыздың 31, 1989 Доминика - қаңтардың 9, 1979 Доминикан Республикасы - қарашаның 4, 1946 Египет - қарашаның 4, 1946 Жаңа Зеландия - қарашаның 4, 1946 Жапония - шілденің 2, 1951 Замбия - қарашаның 9, 1964 Зимбабве - қыркүйектің 22, 1980 Израиль - қыркүектің 16, 1949 Индонезия Республикасы - мамырдың 27, 1950 Иордания - маусымның 14, 1950 Иран Ислам Республикасы - қыркүйектің 6, 1948 Ирак - қазанның 21, 1948 Ирландия - қазанның 3, 1961 Исландия - маусымның 8, 1964 Испания - қаңтардың 30, 1953 Италия - қаңтардың 27, 1948 Йемен - сәуірдің 2, 1962 Камбоджа - шілденің 3, 1951 Камерун - қарашаның 11, 1960 Канада - қарашаның 4, 1946 Капо Верде - ақпанның 15, 1978 Катар - қаңтардың 27, 1972 Кения - сәуірдің 7, 1964 Кипр - ақпанның 6, 1961 Кирибати - қазанның 24, 1989 Колумбия - қазанның 31, 1947 Коморос - наурыздың 22, 1977 Конго - қазанның 24, 1960 Конго Демократиялық Республикасы - қарашаның 25, 1960 Корея Демократиялық Халықтық Республикасы - қазанның 18, 1974 Корея Республикасы - маусымның 14, 1950 Коста Рика - мамырдың 19, 1950 Кот д'Ивуар - қазанның 27, 1960 Куба - тамыздың 29, 1947 Кувейт - қарашаның 18, 1960 Кук Aралдары - қазанның 25, 1989 Қазақстан - мамырдың 22, 1992 Қырғызстан - маусымның 2, 1992 Қытай - қарашаның 4, 1946 Лаос Халықтық Демократиялық Республикасы - шілденің 9, 1951 Латвия - қазанның 14, 1991 Леван - қарашаның 4, 1946 Лесотто - қыркүйектің 29, 1967 Либерия - наурыздың 6, 1947 Ливия Араб Джамахириясы - маусымның - 27, 1953 Литва - қазанның 7, 1991 Люксембург - қазанның 27, 1947 Маврикия - қазанның 25, 1968 Мавритания - қаңтардың 10, 1962 Мадагаскар - қарашаның 10, 1960 Македония Республикасы - Маусымны 28, 1993 Малави - қазанның 27, 1964 Малайзия - маусымның 16, 1958 Мали - қарашаның 7, 1960 Мальдивтер - шілденің 18, 1980 Мальта - ақпанның 10, 1965 Маршал аралдары - маусымның 30, 1995 Мексика - қарашаның 4, 1946 Микранезия - қазанның 19, 1999 Мозамбик - қазанның 11, 1976 Молдова Республикасы - мамырдың 27, 1992 Монако - шілденің 6, 1949 Моңғолия - қарашаның 1, 1962 Морокко - қарашаның 7, 1956 Мьянмар - маусымның 27, 1949 Намибия - қарашаның 2, 1978 Науру - қазанның 17, 1996 Недерландтар - қаңтардың 1, 1947 Непал - мамырдың 1, 1953 Никарагуа - ақпанның 22, 1952 Нигер - қараашаның 10, 1960 Нигерия - қарашаның 14, 1960 Niue 26 October 1993 Норвегия - қарашаның 4, 1946 Оман - ақпанның 10, 1972 Орталық Африка Республикасы - қарашаның 11, 1960 Оңтүстік Африка - желтоқсанның 12, 1994 Өзбекстан - Палау - қыркүйектің 20, 1999 Панама - қаңтардың 10, 1950 Папуа Жаңа Гвинея - қазанның 4, 1976 Парагвай - маусымның 20, 1955 Пәкстан - қыркүйектің 14, 1949 Перу - қарашаның 21, 1946 Польша - қарашаның 6, 1946 Португалия - қыркүйектің 11, 1974 Ресей Федерациясы - сәуірдің 21, 1954 Руанда - қарашаның 7, 1962 Румыния - шілденің 27, 1956 Самоа - сәуірдің 3, 1981 Сан Марино - қарашаның 12, 1974 Сао Томе және Принсип - қаңтардың 22, 1980 Сауд Араб Корольдігі - қарашаның 4, 1946 Свазиланд - қаңтардың 25, 1978 Сейнт Винсент және Гренадинес - қаңтардың 14, 1983 Сейнт Киттс және Невис - қазанның 26, 1983 Сейнт Лусия - наурыздың 6, 1980 Сейшелдер - қазанның 18, 1976 Сенегал - қарашаның 10, 1960 Сербия - желтоқсанның 20, 2000 Сингапур - қазанның 8, 2007 Сирия Араб Рспубликасы - қарашаның 16, 1946 Словакия - ақпанның 9, 1993 Словения - мамырдың 27, 1992 Соломон Аралдары - қыркүйектің 7, 1993 Сомалия - қарашаның 15, 1960 Судан - қарашаның 26, 1956 Суринам - шілденің 16, 1976 Съера Леоне - наурыздың 28, 1962 Таиланд - қаңтардың 1, 1949 Танзания Біріккен Республикасы - наурыздың 6, 1962 Тәжікстан - сәуірдің 6, 1993 Того - қарашаның 17, 1960 Тонга - қыркүйектің 29, 1980 Тринидад және Тобаго - қарашаның 2, 1962 Тунис - қарашаның 8, 1956 Туркия Республикасы - қарашаның 4, 1946 Түркменстан - тамыздың 17, 1993 Тувалу - қазанның 21, 1991 Уганда - қарашаның 9, 1962 Украина - мамырдың 12, 1954 Уругвай - қарашаның 8, 1947 Үндістан - қарашаның 4, 1946 Ұлыбритания және Солтүстік Ирландия Біріккен Корольдігі - шілденің 1, 1997 Фиджи - шілденідің 14, 1983 Филиппиндер Республикасы - қарашаның 21, 1946 Финлндия - қазанның 10, 1956 Франция - қарашаның 4, 1946 Хорватия - маусымның 1, 1992 Чад - желтоқсанның 19, 1960 Черногорие - наурыздың 1, 2007 Чехия Республикасы - ақпанның 22, 1993 Чили - шілденің 7, 1953 Швеция - қаңтардың 23, 1950 Швейцария - қаңтардың 28, 1949 Шри Ланка - қарашаның 14, 1949 Шығыс Тимор - маусымның 5, 2003 Эквадор - қаңтардың 22, 1947 Экваториялық Гвинея - қарашаның 29, 1979 Эл Сальвадор - сәуірдің 28, 1948 Эритрея - қыркүйектің 2, 1993 Эстония - қазанның 14, 1991 Эфиопия - шілденің 1, 1955 Ямайка - қарашаның 7, 1962 Серіктес мүше елдер Аруба - қазанның 20, 1987 Британдық Виргиния Аралдары - қарашаның 24, 1983 Кайман Аралдары - қазанның 30, 1999 Макао, Қытай - қазанның 25, 1995 Недерландықтардың Антиллері - қазанның 26, 1983 Токелау - қазанның 15, 2001 Фарер Аралдары - қазанның 12, 2009 Бақылаушы елдер Палестина Әулие Теңіз Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымыhttp://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Logo_UNDP.gihttp://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Flag_of_WHO.sv. Дүниежүзілік Денсаулық Сақтау Ұйымы(ДДСҰ) – 1946 жылы БҰҰ-ның жанынан құрылған халықаралық медициналық мекеме. Дүниежүзілік Денсаулық Сақтау Ұйымының жарғысында бекітілген негізгі мақсаты — жер бетіндегі барлық халықтардың денсаулығын жақсартуға қол жеткізу. ДДСҰ-ның жарғысы қабылданған күн (1948, 7 сәуір) Дүниежүзілік денсаулық қорғау күні болып аталады.Дүниежүзілік Денсаулық Сақтау Ұйымының жоғары органы — Дүниежүзілік денсаулық сақтау ассамблеясы. Ассамблея Дүниежүзілік Денсаулық Сақтау Ұйымының жұмыс бағытын анықтап, Бас директорын (5 жылға) тағайындайды. Дүниежүзілік Денсаулық Сақтау Ұйымының орта әкімшілік органы — Хатшылық (штаб пәтері Женева қаласы; Швейцария). Дүниежүзілік Денсаулық Сақтау Ұйымына 192 мемлекет мүше (2000). Қазақстан Республикасы Дүниежүзілік Денсаулық Сақтау Ұйымына 1992 жылы 19 тамызда мүше болып қабылданды (Еуропа аймақтық ұйымына кіреді). Дүниежүзілік Денсаулық Сақтау Ұйымы 6 аймақтық ұйымнан (олардың атқару органдары — аймақтық бюро) тұрады: [Еуропа] (аймақтық бюросы — Копенгаген қаласында, Дания); Африкалық (Браззавиль қаласы; Конго); Жерорта тенізнің шығыс бөлігі (Александрия қаласы, Египет); Оңтүстік-Шығыс Азиялық (Нью-Дели қаласы, Үндістан); Тынық мұхит жағалауының батыс бөлігі (Манила қаласы, Филиппин) және америкалық (Вашингтон қаласы, АҚШ). Дүниежүзілік Денсаулық Сақтау Ұйымының жұмысының негізгі бағыттары: жұқпалы және жұқпалы емес аурулармен күрес жүргізу, оған мүше елдердің денсаулық сақтау жүйесі мен қызметін дамыту, маман дәрігерлер дайындау, медицина статистика есеп жүргізу (мысалы, ауру түрлері мен одан қайтыс болу себептерін халықаралық деңгейде саралап жүйелеу, адамдардың денсаулығы туралы мәліметті тарату, т.б.), дәрілік препараттардың дайындалуын жіті қадағалау, медицинаның маңызды мәселелерін шешуде ғылым зерттеулер жүргізуді қолдау, т.б. Дүниежүзілік Денсаулық Сақтау Ұйымының сәтті аяқталған халықараралық жобаларына дүние жүзінде безгек және шешек ауруларын жою бағдарламасы жатады. Дүниежүзілік Денсаулық Сақтау Ұйымы, сондай-ақ, туберкулезбен, жыныстық қатынас арқылы берілетін аурулармен, паразиттік, жұқпалы және жұқпалы емес аурулармен (мысалы, жүрек-қантамыр, қатерлі ісік, психикалық аурулар, т.б.) күрес жүргізу бағдарламаларын іске асыруда. 1978 жылы Дүниежүзілік Денсаулық Сақтау Ұйымы мен БҰҰ-ның балалар қоры (ЮНИСЕФ) ұйымдастырған Алматы халықараралық конференциясында 20 ғасырдағы Денсаулық сақтау ісінің хартиясы аталған “Алматы декларациясы” қабылданды. 1979 жылы Өлкелік патология ғылым-зерттеу институты (қазіргі Гигиена және эпидемиология ғылым-зерттеу ортлық) жанынан Дүниежүзілік Денсаулық Сақтау Ұйымымен бірлесіп жұмыс істейтін алғашқы медицина-санитариялық көмек жөніндегі Халықараралық орта ашылды. Дүниежүзілік Денсаулық Сақтау Ұйымы бюджетінің негізін оған мүше елдерден жүйелі түрде жиналатын жарналары құрайды. БҰҰ-дың Деңсаулық сақтау мәселелері жөнңндегң бүкіл дүниежүзілік Ұйымы (БДҮ) (World Health Organization)[1] 1946 жылы құрылған. Қатысушылар — БҰҰ-ға мүше мемлекеттер. Мақсаты — қоршаған ортаға жағымсыз ықпал-әсерлерді бақылау және басқару арқылы адам денсаулығын қорғау және жақсарту. Негізгі кызметі — қоршаған ортаны сауықтыру жөнінде шаралар өткізу, соның ішінде химиялық препараттарды пайдаланудың қауіпсіздігін қамтамасыз ету, ластану деңгейін бағамдау және бақылау, радиоактивтік соулеленуден қорғау, климаттың өзгерістерінің адамның денсаулығына ықпал-әсерін бағамдау, денсаулық пен қоршаған ортаны қорғаудың ғаламдық стратегиясын талдап-белгілеу. Мекен-тұрағы — Швейцария, Женева. Женевадағы штаб-пәтері Мұнай экспорттаушы елдер ұйымы МЭЕҰ жалауы Мұнай экспорттаушы елдер ұйымы (МЭЕҰ) - (The organisation of the Petroleum Exporting Countries, OPEC)[1] - табысының негізгі көзі мұнай және мұнай өнімдерін шығару мен экспорттау болып табылатын, құрамына 11 ел кіретін халықаралық ұйым; Азия, Африка және Латын Америкасының негізгі мұнай өндіруші мемлекеттерінің бірілестігі.[2] Мұнай шығарушы елдердің мұнайды сыртқа шығару саласындағы саясатын үйлестіру мақсатындағы алғашқы қадамдары 1949 ж. Венесуэлланың бастамасымен жүзеге асты. Өзара ықпалдасу және пікір алмасу барысында 1960 ж. қыркүйекте Бағдадтағы конференцияда МЭЕҰ құру туралы шешім қабылданды, ол конференцияға Венесуэлла, Ирак, Иран, Кувейт және Сауд Арабиясы (осы мемлекеттер ұйымның негізін қалады) елдерінің өкілдері қатысты. МЭЕҰ штаб- пәтері Бүгінгі таңда жоғарыда аталған елдерден өзге мына елдер МЭЕҰ-ның толыққанды мүшелері болып табылады: Алжир, Индонезия, Катар, Ливия, Нигерия және Біріккен Араб Эмираттары. Эквадор 1973-1992 жж. аралығында, Габон - 1975-1995 жж. аралығында МЭЕҰ-ның мүшесі болды. Ұйымға мұнай және мұнай өнімдерін экспорттаушы кез келген мемлекет, егер оның өтініші ұйымның өзге мүшелерінің төрттен үшінің қолдауына ие болып, негізін қалаушы елдер наразы болмаған жағдайда мүше бола алады. МЭЕҰ-ның штаб-пәтері бастапқыда Женевада (Швейцария), ал 1965 жылдан Венада (Австрия) орналасқан.[3] Африка Бірлігі Ұйым. Африка Бірлігі Ұйымы – Африканың 50-ден астам елдерін біріктіретін ұйым. 1963 жылы мамыр айында Аддис-Абебада (Эфиопия) құрылған. Ұйымның негізгі мақсаты – жаңартылған отаршылдыққа тойтарыс беру, Африка мемлекеттерінің өзара саяси және экономикалық ынтымағын дамыту, олардың тәуелсіздігі мен территориялық тұтастығын қорғау, сыртқы саясатта , экономика мен мәдениет салаларында келісілген іс-қимыл жүргізу. Жоғарғы органы – мемлекеттер мен үкімет басшыларының Ассамблеясы (жылына бір рет жиналады), жоғарғы атқарушы органы – сыртқы істер министрлерінің кеңесі (сессиясы жылына екі рет жиналады). Ұйымдастыру-атқару жұмыстары Бас секретариатқа жүктелген. Штаб-пәтері Аддис-Абебада арналасқан.
жүктеу/скачать 0,91 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| |||||||||||||||||||||