ПОӘК 042. 18-24 11/01 2015 №1 басылым 11. 09. 2015

5В120100 «Ветеринариялық медицина» мамандығына арналған

«Малдәрігерлік латын терминологиясы» пәнінің

ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ


ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН ПӘН БАҒДАРЛАМАСЫ

Семей

1 ӘЗІРЛЕНДІ

Ахметжанова А.Е., в.ғ. магистрі, Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университетінің «Ветеринариялық медицина» кафедрасының оқытушысы

2 ТАЛҚЫЛАНДЫ

«28» 08 2015 жыл, № 1 хаттама.

2.2Аграрлық факультетінің оқу-әдістемелік бюросының отырысында

Төрайымы Г.Джаманова

3 БЕКІТІЛДІ

Университеттің оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында шығаруға мақұлданған және ұсынылған.

« 11 » 09 2015 жыл, № 1 хаттама

ОӘК төрайымы, ОӘЖ проректоры Г. Искакова

4 АЛҒАШҚЫ ЕНГІЗІЛУІ


Мазмұны
1 Қолданылу саласы

2 Нормативтік сілтемелер

3 Жалпы ережелер

4 Оқу пәнінің (модулдің) мазмұны

5 Білім алушылардың өздік жұмыстары тақырыптарының тізімі

6 Оқу-әдістемелік әдебиетімен қамтамасыз ету картасы

7 Әдебиеттер

1. ҚОЛДАНУ САЛАСЫ

5В120100 «Ветеринариялық медицина» мамандығының студенттері үшін «Мал дәрігерлік латын терминологиясы» пәнінің бағдарламасы мен оқу-әдістемелік кешеніне қатысты және дәстүрлі оқу шығармашылық үрдісті жүргізудегі әдістемелік ұйымдастыруға.

- ҚР жалпы міндетті мемлекеттік білім беру стандартының негізінде құрылған ҚР МЕМСТ 23.08.12 ж № 1080;

- СТУ 042-МУ-4-2014 Университет стандарты «Пәннің оқу- әдістемелік бағдарлама кешенін әзірлеу және ресімдеудің жалпы талаптары»;

- ДП 042-1.01-2014 Құжатталу «Пәннің оқу - әдістемелік бағдарлама кешенінің құрылымы мен мазмұны»

- 5В120100 «Ветеринариялық медицина» мамандығының жұмыс оқу жоспары;

- «5В120100» - «Ветеринариялық медицина» мамандығы бойынша оқу үрдісінің жоспары, элективті пәндер катологы;

Ветеринариялық пәндерді оқыту барысында қолданылатын терминдерді меңгеру мақсатында латын тілі оқытылады. Осы себепті ветеринариялық терминологияның сөз құрылымдық, лексикалық және граматикалық ерекшеліктерін үйрену және меңгеру үшін ветеринарияның – анатомиялық, фармацевтикалық, гистологиялық және клиникалық-терапевтикалық тарауларында жиі қолданылатын атауларды, ұғымдарды түсінуге пайдалануға үйретеді.

Латын тілі – ғылым тілі ретінде нақты және табиғи ғылымдардың қызметтік тілі болып табылады. Латын тілін меңгеру барысында пәнді ғылымға сәйкес өзіндік ерекшелігі тұрғысынан қарастыра отырып, тілдік мағынада сөйлемнің стилистік мәнін толық түсіне білу және халықаралық деңгейдегі ұғымы ретінде түсіну керек. Сондықтан да белгілі бір саланы меңгеру үшін әр бөлімге сәйкес грамматикалық және лексикалық қажеттіліктер таңдалынып, сөзжасамдық үлгілері оқытылады.
3.2 Пәнді оқытудың мақсаты:

Латын граматикасын оқу барысында анатомиялық, фармакологиялық және клиникалық терминологиялық сөз жасамды толық меңгеріп, болашақта шипа ұсыным (рецепт) жазу, ауру малға диагноз қою және латын терминдерін ветеринариялық медицина саласында пайдалану қабілеттерін жоғарылатып, ветеринария ғылымы саласындағы терминдерді еркін меңгеруде білімді маман болып қалыптасу үшін.

- Болашақ ветеринария дәрігерлеріне ветеринария саласындағы кең қолданыстағы латын терминдерін үйретіп, шипа ұсынымды, диагноз атауларын т.б үйретуге негізделеді;

- латын терминдерді, ғылыми түсініктерді теориялық және тәжірибелік мағынасында пайдалануды меңгерту.

Пәнді оқыту нәтижесінде білім алушы келесідей талаптарды - біліп, игеріп, ұғып түсініп алуға міндетті:

- латын тілі грамматикасын, сөйлем құру әдістерін игеру;

- анатомиялық, клиникалық және фармакологиялық терминологияны меңгеру;

- латын тілінде оқудың негізгі ережелерін үйрену;

- сөздікпен жұмыс істеуді;

- дәрі-дәрмектердің тривиальды атауларын жасау тәсілдерін меңгеру;

- шипа ұсыным құрылымын және жазылуын талаптарын білу;

- жануарлардың клиникалық белгілерін көрсету мен диагноз қою барысында сондай-ақ, емдеудегі терминологияны пайдалана алуы керек.

- ветеринариялық терминдердің мән мағынасын анықтау, қолданыстағы терминоэлементтерді пайдалана отырып, тиісті салаға сәйкес сөзжасам құрылымын құру;

- бағдарлама шеңберінде латын тілінде оқуды және жазуды

- ветеринариялық лабораториялық жағдайда қолданыстағы химиялық элементтер мен процесстердегі терминоэлементтік сөзжасам

- дәрі-дәрмектер қолданысындағы рецептерді сауатты жазып, латын тіліндегі мәтінді мемлекеттік тілге аудару

- латын және гректік терминоэлементтердің қазақша аудармасын жазу;

- ветеринариялық терминдерді малдәрігерлік тәжірибеде кеңінен қолдану;

- терминология және термин түрлерін тиісінше пайдалана білу

- студент дербес жұмыс барысында латын тілін меңгеруде оқу- әдістемелік, нормативтік ғылыми сілтемелер, жалпы ережелер, аударма сөздіктер және электронды әртүрлі ақпарат көздерін пайдалана білу.

3.5 Пәннің пререквизиттері:

Жануарлар морфологиясы, жануарлар физиологиясы және биохимиясы.
3.6 Пәннің постреквизиттері:

Фармакология және токсикология, дәрілік заттарды дайындау технологиясы, инфекциялық және инвазиялық аурулар, жұқпалы емес аурулар клиникалық диагностика және ветеринариялық хирургия.
3.7 Жұмыс оқу жоспарынан көшірме

Кесте 1

Курс	Семестр	Кредит	Дәріс (сағ)	Зер (сағ)	БОӨЖ (Сағ)	БӨЖ (Сағ)	Қорытынды бақылау түрі
1	1	2	15	15	15	45	105

4 ОҚУ ПӘНІНІҢ МАЗМҰНЫ (МОДУЛЬ)

Кесте 2

Тақырыптардың аталуы және мазмұны		Сағат саны
1		2
Дәріс сабақтары
Модуль 1 Латын граматикасының анатомиялық терминологиясы
Латын алфавиты. Дауысты және дауыссыз дыбыстар. Дыбыстардың ұзақтығы мен қысқалылығы. Фонетика.		1
Монофтонгтар, дифтонгтар және диграфтар. Тұрақты сөз тіркестері, оқылу ережелері. Екпін, буындар түрлері.		1
Анатомиялық терминологияның сөз құрылымы. Қиыспаған және қиысымды анықтауыштар.		1
Латын граматикасы. Зат есім және сын есім, салыстырмалы шырай. Құрама аралас анатомиялық терминдер.		1
ІІІ септеулік зат есімдерінің ерекшеліктерімен родтық жалғаулары. Сөз құрылымына сәйкес мағынасының өзгеруі. зат есімдері мен құрамы аралас анатомиялық терминдер.		1
Латын тіліндегі зат есім, сын есімдердің көпше түрі. Етістік, сан есім, жұрнақ.		1
Зат есімдер мен сын есімдердің атау және ілік септігіндегі көпше түрі.		1
Модуль 2 Латын граматикасының клиникалық терминологиясы
Клиникалық терминология туралы түсінік және сөз жасам. Клиникалық терминоэлемент туралы мағлұмат.		1
Сөз жасамдық құрылымдағы сөздердің бірігуі. Жұрнақ және префикстеу.		1
Грек-латын дублеттері негізіндегі мүше, жыныс, жас және тінмен ағзалардың аталуы және дербес терминоэлемент.		1
Организмнің физиологиялық және патологиялық жағдайындағы үрдісін білдіретін дербес терминоэлементтер.		1
Клиникалық және физикалық белгілер мен қасиеттерді, клиникалық маңызды қатынастарды білдіретін дербес терминоэлементтер.		1
Модуль 3 Латын граматикасының Фармацевтикалық терминологиясы
Фармацевтикалық терминология. Шипаұсыным құрылымы.	1
Дәрі-дәрмектердің сөз жасам құрылымы. Дәрілік күй (форма) туралы қысқаша түсінік.
Фармацевтикалық терминология мақсатындағы етістік граматикасы. Шипаұсынымдағы бұйрық және шартты райлар.	1
Барлығы:	15
Зертханалық сабақ
Модуль 1 Латын граматикасының анатомиялық терминологиясы
Латын алфавиты. Дауысты және дауыссыз дыбыстар. Дыбыстардың ұзақтығы мен қысқалылығы. Фонетика.	1
Монофтонгтар, дифтонгтар және диграфтар. Тұрақты сөз тіркестері, оқылу ережелері. Екпін, буындар түрлері.	1
Анатомиялық терминологияның сөз құрылымы. Қиыспаған және қиысымды анықтауыштар.	1
Латын граматикасы. Зат есім және сын есім, салыстырмалы шырай. Құрама аралас анатомиялық терминдер.	1
ІІІ септеулік затесімдерінің ерекшеліктері. Сөз құрылымына сәйкес мағынасының өзгеруі.	1
ІІІ септеу зат есімдерінің родтық жалғаулары. ІІІ септеу зат есімдері мен құрамы аралас анатомиялық терминдер.	1
Латын тіліндегі зат есім, сын есімдердің көпше түрі. Етістік, сан есім, жұрнақ. Зат есімдер мен сын есімдердің атау және ілік септігіндегі көпше түрі.	1
Модуль 2 Латын граматикасының клиникалық терминологиясы
Клиникалық терминология туралы түсінік және сөз жасам. Клиникалық терминоэлемент туралы мағлұмат.	1
Сөз жасамдық құрылымдағы сөздердің бірігуі. Жұрнақ және префикстеу.	1
Грек-латын дублеттері негізіндегі мүше, жыныс, жас және тінмен ағзалардың аталуы және дербес терминоэлемент.	1
Организмнің физиологиялық және патологиялық жағдайындағы үрдісін білдіретін дербес терминоэлементтер.	1
Клиникалық және физикалық белгілер мен қасиеттерді, клиникалық маңызды қатынастарды білдіретін дербес терминоэлементтер.	1
Модуль 3 Латын граматикасының Фармацевтикалық терминологиясы
Фармацевтикалық терминология. Шипаұсыным құрылымы.	1
Дәрі-дәрмектердің сөз жасам құрылымы. Дәрілік күй (форма) туралы қысқаша түсінік.
Фармацевтикалық терминология мақсатындағы етістік граматикасы. Шипаұсынымдағы бұйрық және шартты райлар.	1
Барлығы:	15

5 БІЛІМ АЛУШЫЛАРДЫҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСТАР ТАҚЫРЫПТАРЫНЫҢ ТІЗІМІ
5.1 Латын-Грек тілінің тарихы. Көне жазба ескертткіштері;

5.2 Медицина және ветеринария тарихындағы латын тілінің маңызы;

5.3 Терминоэлементтер, деонтология. Латын афоризмдері;

5.4Анатомиялық терминология негізіндегі латын, грек тектік сөзжасам;

5.5 Анатомиялық қиысымды анықтауыш;

5.6 Анатомиялық қиысымсыз анықтауыш;

5.7 Клиникалық термионологиядағы латын және грек тілдік сөзжасам;

5.8 Клиникалық терминоэлемент;

5.9 Фармакологиялық терминология негізіндегі сөзжасам;

5.10 Шипаұсынымдық терминдер және сөзжасам;

5.11 Латын тілінің граматикасы; Латын тіліндегі афоризмдер, префикстер;

5.12 Анатомиялық терминологиялық сөздік;

5.13 Клиникалық терминологиялық сөздік;

5.14 Фармакологиялық терминологиялық сөздік;

5.15 Негізгі терминоэлементтер;
6 ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК ӘДЕБИЕТТЕРМЕН ҚАМТЫЛУ КАРТАСЫ

Кесте 4

7.1.1 Жануарлар морфологиясы латын ветеринариялық терминологиясымен. ІІ: (цитология, эмбриология, гистология) / Тоқаев, З.К. - 2006

7.1.2 Латинский язык / Валл Г.И. - 1990 Латинский язык / Валл Г.И. – 1990

7.1.3 Латинский язык и основы ветеринарной терминологии: / Вульф, В.Д. - 1988

7.2 Қосымша әдебиеттер

7.2. 1 Введение в латинскую ветеринарную терминологию /Валл, Г.И. - 1978