Практикалық сабақтарды орындаудың НҰСҚаулығы практикалық сабақ 8
жүктеу/скачать 128,6 Kb.
|
Практикалық сабақ 8
- Бұл бет үшін навигация:
- Жүргізу түрі
- Судың сапасына қойылатын талаптар
- Жұмысты орындау жөнінде нұсқаулық
|
ПРАКТИКАЛЫҚ САБАҚТАРДЫ ОРЫНДАУДЫҢ НҰСҚАУЛЫҒЫ Практикалық сабақ 8 Тақырыбы: Су пайдалану сферасындағы экологиялық нормалау. Су сапасын анықтау әдістері. Су нысандарына шекті мөлшерлі шығарылымдарды анықтау. Мақсаты – Су сапасына қойылатын экологиялық талаптармен танысу Жүргізу түрі: Ғылыми әдебиеттермен, ашық ғаламтор желілерімен және дәптермен жұмыс. Көмекші құралдар мен жабдықтар: Силлабуста берілген негізгі және қосымша әдебиеттер, ғаламтор сайттары, практикалық сабақ материалы. Судың сапасына қойылатын талаптар Адамның негізгі қажеттерінің бірі – таза және қауіпсіз су. Барлық адамзат үшін таза судың жетіспеуі 20 % құрайды. Судың сапасы дегеніміз – шаруашылық, мәдени-тұрмыстық, балық шаруашылығы және техникалық қажеттілікті анықтайтын судың құрамы мен қасиетінің сипаттамасы. Ауыз су эпидемиологиялық тұрғыдан және химиялық құрамы бойынша қауіпсіз қасиеттері жағынан қолайлы болуы керек. ҚР судың сапасы 2.1.4.559-96 МеМСТ сай болуы керек. Судың сапасының физикалық көрсеткіштері: температура, лайлылығы, концентрациясы және тағы басқалары. Судың биологиялық көрсеткіштерінің бірі – коли-индекс, бұл 1 литр судың көлеміндегі ішек таяқшаларының саны. Бұл көрсеткіш бойынша табиғи сулар бес түрге бөлінеді: өте ластанған – коли-индексі 10000 – нан көп, ластанған – 1000-нан көп, аз ластанған – 100-ден көп, қанағаттанарлық – 10-нан көп, жақсы – 3-тен аз. Тағы бір көрсеткіші – коли-титр: бір ішек таяқшасы болатын судың миллилитрмен өлшенген көлемі – 300 мл кем болмауы керек. Химиялық көрсеткіштері бойынша ауызсуға қойылатын талап 1 –кестесінде көрсетілген. 1 -кесте. Құрамында әрдайым болатын заттардың 1 л судағы мөлшері 1 -кестесінде келтірілген шамадан асапаса, су ішуге жарамды деп есептеледі. Судағы әр түрлі органикалық заттардың мөлщерін анықтау қиын болғандықтан, олардың мөлшерін оттегімен тотығуына баға беру арқылы анықтайды. Судағы органикалық заттарды химиялық тотықтыру үшін қажетті оттегінің мөлшерін оттегінің химиялық қажеттілігі (ОХҚ) деп атайды. Суда органикалық ластаушылардың бар-жоғы екінші көрсеткіш – оттегінің биохимиялық қажеттілігімен (ОБҚ) сипатталады. Бұл оттегінің (мг/л) органикалық заттарды биохимиялық ыдырауға белгілі бір уақыт аралығында (1,2,5,20 тәулік) қажетті мөлшері. Мысалы ОБҚ2 – бұл екі тәулік ішіндегі оттегінің биологиялық қажеттілігі. Судың санитарлық тәртібі ең алдымен ондағы еріген оттегінің мөлшерімен сипатталады. Жылдың кез келген мерзімінде оның мөлшері 1л суда 4 мг болуы керек. Балықтың құнды тұқымдарын сақтап және ұдайы өндіру үшін 1л судағы мөлшері 6мг төмен болмауы керек. Судың сапасын бағалау межесін 2 — кестесінен көруге болады. Сонда судың иісі мен дәмін 0-5 балл аралығында бағалауға болады. Ішуге жарайтын судың иісі мен дәмі баллдан аспауы керек, ал ол мөлшерден асып кетсе, су тазалауды қажет етеді. 2-кесте Судың дәмін, иісін анықтау және оны бағалау межесі
Қалдық суларды тазалауда ауыр жағдай Өскеменде, Қарағандыда, Павлодарда және Петропавлда. Қазақстан Республикасы халық шаруашылығы дамуы, әрине, су қажетінің артуына әкелңп соғады, бұл жағдайда үлкен көмекті жерасты суларынан күтуге болады. Жерасты суларының елеулі қорлары Алматы, Жамбыл, Павлодар, Шығыс Қазақстан және Оңтүстік Қазақстан облыстарында орналасқан. Суды ішуге жарамды егу үшін жүргізетін үрдістер Суды жарамды ету үшін жүргізетін негізгі үрдістер мыналар: 1) судағы ірі дисперсті заттарды реагенттік өңдеумен қатар тұндыру және сүзу; 2) судағы еріген газдардан құтылу (дегазация); 3) жағымсыз иісі мен дәмінен арылу (дезодарация); 4) суды жұмсарту және тұзсыздандыру; 5) патогенді микроағзалардан арылу (суды хлорлау, йодтау, озондау). Осы уақытқа дейін суды хлорлау арқылы тазалайды, бұл әдіс халықтың денсаулығына нұқсан келтіруде. Қазір Батыс Еуропада және АҚШ та суды озондайды немесе ультракүлгін сәулелермен өңдейді, ал біздің ел және ТМД мемлекеттері оңай экологиялық жақсы жағдайға әлі қол жеткізе алмай жатыр. Жұмысты орындау жөнінде нұсқаулық Сұрақтарға жауап беру; 1.Ауыз су сапасына қойылатын талаптар? Ақаба суларды тазарту әдістері Судың физикалық, химиялық жәнге биологиялық ластануы Ауыз су сапасын тексеру әдістерінің оң және теріс тұстарын анықтау Тексеру формасы: Тапсырмалар ауызша сұрау арқылы тексеріледі. жүктеу/скачать 128,6 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|