дәріс. Жас ерекшелігіне қарай тұлғаны психологиялық дайындауда қолданатын заманауи психодиагностикалық зерттеу

1. 
   Интеллектуалды дайындық.
   
2. 
   Әлеуметтік–психологиялық дайындық.
   
3. 
   Физиологиялық дайындық.
   

Адам әдеттегі ортасын өзгертіп, өміріндегі жаңа кезеңге аяқ басқанда, жаңа қоғамдық жағдайға бейімделеді. Жалпы, бейімделу кезеңі - тұлғаның әлеуметтік ортадағы жағдайларына белгілі бір ережелерді қабылдау мен меңгеру арқылы белсенді түрде бейімделу жолымен жүзеге асады. Бейімделу барысында жеке тұлға әртүрлі әлеуметтік рөлдерге ие болады, және сол арқылы ары қарай дамиды. Ал екінші жағынан, әлеуметтік тәжірибе жинап қана қоймай, тұлға өз белсенділігін көрсетіп, жеке дара болып дами түседі.

1. 
   Эмоционалдық деңгей. Бұл баланың эмоционалдық көңіл-күйі мен үрейлену немесе тепе-теңдік жағдайын басынан кешіруі. Ф.Б.Березин тұлғаның қоршаған ортаға бейімделу процесін көрсете келе, үрейлену, эмоционалдық стресс, шектен тыс эмоционалдық ашушаңдық бейімделудегі қателіктердің дамуы негізінде жатқанын, ал үрейленудің белгілі деңгейге көтерілуі мінез-құлықтың бұзылуына әкеліп, қалыпты бейімделуге бөгет болатынын көрсетеді. Сондықтан да, оқушының мектепте оқу кезіндегі алғашқы айларының эмоционалды сәтті өтуі оның сол ортаға бейімделу сипатын бейнелейді.
   

2. 
   Когнитивтік деңгей. Когнитивтік деңгей деп біз өзіндік сана-сезімнің даму деңгейін, сонымен қатар балада мектеп жайлы белгілі бір пікірінің, көзқарасының, бағыт-бағдарының болуы деп түсіндіреміз. Бейімделу процесінде бала санасында әлеуметтік тұрмыстың жаңа нормаларын қабылдау процесі жүреді. Осылайша «мен» бейнесінің қалыптасып, өзінің қоғамның бір бөлшегі екенін, қоғамдық ролін, орын алған статусын саналы түрде түсінеді.