Рабочая учебная программа Рухани адамгершілік білім беру мазмұнының негіздері модуль немесе пән атауы/наименование модуля или дисциплины Мамандық /Специальность 10 000 «Бастауыш білім беру»
бөлім. Қызмет ету. Оқыту нәтижелері
жүктеу/скачать 0,87 Mb.
|
Рабочая учебная программа Рухани адамгершілік білім беру мазм ны
- Бұл бет үшін навигация:
- 8- бөлім. Мәдениетке құндылық қатынас. Оқыту нәтижелері: - Тұлға бостандығы және оған алып баратын жолын үйрету Бағалау критерийлері
- Барлығы 4 семестр бойынша / Всего за 4 семестр 44 21 23
- Барлығы 2 курс бойынша / Всего за 2 курс 108 65 43
- 1.2 тақырып. Өзін – өзі тануға алғашқы қадам.
1.2 тақырып. Өзін – өзі тануға алғашқы қадам. Адам өзін-өзі тани білуі керек. Сенің биологиялық, физиологиялық негіздерің қандай? Ағзаң неден тұрады? Денеңдегі қандай ерекшеліктерді, кұбылыстарды білесің? Содан соң түр-түсің, мінезің, ақыл-ойың, білімің қандай? Осының бәрін жете білмесең де, жалпы-түсінігің болуы керек. Адам дүниедегі ең күрделі, ең ақылды, ең шебер, өнерпаз жан иесі.Ең жақсы қасиеті өз мінезін біліп, ашуын, ызасын басып ұстай білу, ақылмен жеңу. Ашуланшақ адам өзін-өзі ұстай алмай, дөрекілік көрсетеді, тіл тигізеді, тіпті төбелеске, кісі өлтіруге дейін барады. Соның бәрі өз мінезін, ашуын, ызасын біліп, оның ұят екенін, барып тұрған мәдениетсіздік, көргенсіздік екенін біліп, түсіне алмағандықтан өзін ұстай алмағандықтан болады. Мәдениетке жеткізетін әдебиетті, тарихты, өнерді үйрететін – тіл. Тіл – ең құдіретті, ең касиетті, тіпті ең сиқырлы, өте қабілетті құрал. Тіл ана сүтімен бойға енеді, қарым- қатынастан, адам мен адамның араласуынан өрбіп, мектепте, жоғары оқу орындарында дамиды. Өзін-өзі тану пәні - адамға өмірлік айқындамасын анықтауға, түрлі мәселелерді адамгершілік қағидаларға сәйкес шешуге, өзіне, адамдарға және қоршаған әлемге ізгілікті қатым-қатынас жасауға үйретеді. Сұлтанмахмұт Торайғыров: Сүйемін туған тілді – анам тілін, Бесікте жатқанымда-ақ берген білім, Шыр етіп жерге түскен минутымнан,Құлағыма сіңірген таныс үнін, – деп түйген екен. Бұдан артық айтуға бола ма?Мұхаммед (ғ.с.) пайғамбарымыздың 319-хадисінде «Тілін түзеген адамға Алланың рақметі жаусын!» делінген. Мұхтар Әуезов: «Кім де кім қазіргі уақытта ана тілін, өз әдебиетін сыйламаса, оны сауатты, мәдениетті адам деп санауға болмайды» деп батыра айтқан. Шыңғыс Айтматов: «Халықтың мәңгі ғұмыры – оның тілінде. Әрбір тіл өзінің халқы үшін ұлы» деп жоғары бағалайды. Осыдан барып тарихты білу мәселесі туады. Тарихты білу де үй ішінен, ата-ана тәрбиесінен басталады. Қазақта «жеті атасын білу» деген ұғым бар, «Жеті атасын білмеген жетесіз» дейді халық. Ойлап қарасаңыз, ол-тарихқа апаратын жол. Жеті атасын білу арқылы руын, елін біледі. Отанын біледі. Отанды білу, Отанды сүю, ардақтау – ұлтшылдық емес, ұлтын сүю деген сөз. Ол үшін Отанның, елдің тарихын білу, терең білу керек. Ал тарихты білу Отанның өткен жолын, күресін, жеңісін, жеңілісін білу деген сөз. Ал казақ әдебиеті қазір дүние танитын дәрежеге жетті. Абайдың, Мұхтардың, Ғабиттің, т.б. толып жатқан жазушылардың шығармаларын бұрынғы Одақ, бүкіл дүниежүзі біледі. Тек «Абай жолының» дүниежүзінің 60 тіліне аударылғанын айтсақ та жеткілікті.Қазақтың ауыз әдебиеті өте бай. Дастан-эпостар, ертегілер, мақал- мәтелдер, жұмбақтар, жаңылтпаштар – баға жетпес қазынамыз. Бұл қымбат әрі асыл қазынамыз бізге сол бай тіліміз арқылы жетіп отыр. Жалпы қазақ тілі – өте бай әрі сұлу, музыкалы, әсерлі тіл.Ауыз әдебиеті ішінен мақал-мәтелдер, жұмбақ және жаңылтпаш туралы айта кетейін. Қазақ халқы сөзін мақал-мәтелсіз айтпаған. Сондықтан бізде мақал көп әрі мағыналы. Әрбір мәдениетті адам өзін-өзі білу үшін алдымен білімін жан-жақты тереңдетуі керек. Ол үшін қазақ тілін – ана тілін жете, жан-жақты білуі қажет. Тек тілді жақсы біліп, әдебиетті, тарихты, музыканы мәдениетті (тек қазақтың нағыз таза мәдениетін терең жете білгенде ғана) өзінді-өзің жақсы білуге мүмкін болады. Қазақ мәдениеті дүниежүзінде теңдесі жоқ жоғары мәдениет. Біріншіден, ол ар мен намыстан, рухани байлықтан туады. Мысалы, қазақ үйге кірген адамға дәм татырмай жібермейді. Қонағын қатты сыйлап, мал сойып күтеді. Қазақ үлкенді сыйлап, құрметтейді. Әйелді «ана» деп ардақтайды. Қызын қызыл гүлдей мәпелейді. Жастар үлкен кісі тұрғанда алдымен сөйлемейді. Міне, мәдениеттің жоғары түрі осылар. Осының бәрі адамның өзін-өзі білуімен, алдымен өзін сыйлай білуінен туады. жүктеу/скачать 0,87 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|