Сабақ: №20 Сынып: 5 Күні: 14. 11. 2011 Тақырыбы: дж. Су айналым. Мұхит Мақсаты

Сынып:5

Тақырыбы: ДЖ. Су айналым. Мұхит

Мақсаты:

Білімділік: Оқушылардың Гидросфера-Жердің су қабығы екендігі туралы түсіктерін қалыптастыру.

Дамытушылық: «Сусыз тіршілік жоқ» екендігін айта отырып, судың табиғаттағы, адам өміріндегі маңызы туралы оқушылардың ойлау қабілеттерін дамыту.

Тәрбиелік:Суды үнемдеуге, қорғауға, таза сақтауға, әртүрлі ластанулардың алдын алуға тәрбиелеу.

Сабақ түрі: Жаңа сабақ

Сабақтың жоспары: 1 кезең-ұйымдастыру. 4 кезең-үйге тапсырма беру

2 кезең- жаңа тақырыпты меңгерту. 5 кезең- бағалау

3 кезең- бекіту 6 кезең- қорытынды

Сабақ барысы:

1. 
   Үй тапсырмасын тексеру.
   
2. 
   Жаңа тақырыпты түсіндіру.
   
3. 
   Сабақты бекіу.
   
4. 
   Үй тапсырмасын беру.
   

1.Табиғаттағы су айналуы қалай болады?

2.Су табиғатта қандай күйде болады?

3.Таудағы мұздықтар неден түзіледі?

4.Судың ел шаруашылығында, өнеркәсіпте, ауыл шаруышылығында, көлікте қандай маңызы бар?

Жаңа тақырыпты түсіндіру:

1. 
   Адамдардың суды пайдалануы.
   
2. 
   Су-ерекше қайталанбас зат.
   
3. 
   Суды қорғау.
   

Тұрғын үйлерде, қоғамдық ғимараттарда, көшелерде тазалық сақтау үшін де су қажет.

Адам су жолдарымен қайықтар, теплоходтарға мініп сапарға шығады, азық-түлік, ағаш және машиналарды тасымалдайды. Ата-бабамыз ұлттық дәстүрімізде суды қадірлеу, суды ластамау, суды сабамау, былғамау туралы өсиет сөздерді көп айтқан. Балаларға ата-анасы «Суды сабама-балығын шошытасың», «бұлақты майлама-құсын кетіресің», деп өсиет айтқан. Суды таза ұстау-оны қорғау деген сөз. Қазіргі дүние жүзіндегі халықты тұщы сумен қамтамасыз ету, табиғи тұщы су көздерін таза ұстау, оны ластамау, тиімді пайдалану бүкіл халықтық мәселеге айналып отыр.

Бекіту кезеңі:

1.Су табиғатта қандай күйде кездеседі?

2.Сұйық, қатты және газ күйіндегі судың қасиеттерін салыстырыңдар?

3.Судың көлемі қыздырғанда және салқындатқанда қалай өзгереді?

4. Қыста су өсімдіктері мен жануарлардың тіршілігін сақтауда мұздың қандай 5.қасиеттері септігін тигізеді?

6.Суда еритін бірнеше заттарды атаңдар. Олардың суда еритінін немен дәлелдейсіңдер?

7.Суда ерімейтін заттарды атаңдар?

8.Суды неліктен және қалай қорғайды?

Тақырыбы: Мұхиттар

Мақсаты: Төрт мұхиттар туралы қысқаша сипаттама беру.

Карта арқылы түсіндіру білімдерін кенейту.

Пәнге қызығушылықтарын арттыру.

Сабақ

2.Жаңа материялды баяндау

3.Сабақты бекіту

4.Үй жұмысын беру

1. Судың ел шаруашылығында, өнеркәсіпте, ауыл-шаруашылығында, көлікте қандай маңызы бар?

2. Судың қасиеттері бар?

3. Табиғатта қандай жағдайларда су қатты, сұйық және бу күйінде болады?

4. Не үшін суды қорғау керек ?

5. Таудағы мұздықтар неден түзіледі?

1. 
   Дүниежүзілік мұхит.
   
2. 
   Тынық мұхиті.
   
3. 
   Атлант мұхиті.
   
4. 
   Үнді мұхиті.
   
5. 
   Солтүстік мұзды мұхиті.
   

Көлемі жағынан оның бір өзі жер шарының барлық құрлығынан асып түседі.

Үлкенді жағынан екінші орында Атлант мұхиты алады, ал Тынық мұхиттан екі ені ең кіші.

Солтүстік Мұзды мүхиті басқа мұхиттардан, анағұрлым кіші, оның орта бөлігінде Солтүстік полюс бар.

Камчатка түбегі мен Куриль аралдары тізбелі охот теңізін Тынық мұхиттан бөліп тұр.Сахалин аралы Охот теңізі мен Жапон теңізінің аралығында жатыр.

Жапон теңізін мұхиттан Жапон аралдары бөліп тұр. Азияның шғыс жақ жағалауынан Тынық мұхиты арқылы Америка мен Австралияның жағалауларына баратын теңіз жолы өтеді.

Тынық мұхит суларында балық аулаумен теңіз кәсіпшілігі дамыған, лосось балықтарын, майшабақ, треска, сардиналарды, сондай-ақ крабтарды көп аулайды. Беинг тнңізінен киттер ауланады.

1. 
   Дүниежүзілік мұхит дегеніміз не?
   
2. 
   Батыс жарта шарлар картасына қарай отырып, бұл аймақтын негізгі бөлігін қандай мұхит алып жатқанын анықта.
   
3. 
   Көлемі жағынан ең үлкен және ең терең жайлы түсінік бер.
   
4. 
   Қай мұхиттын суының температурасы жылы?
   
5. 
   217 1-4 сурет, 57 бетте
   

2.Үй тапсырмасын тексеру:

1.Дүниежүзілік мұхит дегеніміз не?

2.Көлемі жағынан ең үлкен және ең терең мұхит жайлы түсінік беру.

3.Қай мұхиттың суының температурасы жылы?

4.Төрт мұхит туралы айтып беріңдер.

5.Батыс жарты шарлар картасына қарай отырып, бұл аймақтың негізгі бөлігін қандай мұхит алып жатқанын анықта.
Жаңа тақырып.

1. 
   Теңіз дегеніміз не?
   
2. 
   Ішкі теңіздер.
   
3. 
   Шеткі теңіздер.
   
4. 
   Шығанақ
   
5. 
   Бұғаз
   

Теңіз дегеніміз-дүние жүзілік мұхиттың бөлігі. Дүние жүзінде 30 теңіз бар. Ең үлкені Саргасс теңізі,Атлант хитының Солтүстік Америка жағалауына орналасқан. Бұл теңіздің Саргасс деп аталуы оның су бетін Саргасс балдыры жауып жатыр. Теңіз соның атымен аталған. Барлық теңіздер 4 мұхит алабына бөлінген. Теңіз түбінен ең бірінші 19 ғасырда Каспий теңізінің Баку маңында құдықтан алған.

Ең үлкен көл –Каспий, ең терең- Байкал.

Сабақты бекіту үшін келесі сұрақтарға оқушылар жауап береді.

1.Теңіз дегеніміз не? Орналасуына қарай теңіздерді қалай ажыратамыз?

2.Еураияның жағалауларын қандай теңіздердің сулары шайып жатыр?

3.Қазақстанда қандай көлдер бар?

4.Адам өмірі үшін көлдер мен теңіздердің қандай маңызы бар?

5. Көл дегенді қалай түсінеміз? Көлдің теңізден қандай айырмашылығы бар?