Сабақ «Балалар фольклорының шағын нысандары»

Студенттер 2 топқа бөлініп отырады.

• 
  Студенттер, біз қазір «Балалар фольклорының шағын нысандары» тарауын модульдеп оқыту технологиясы бойынша өтіп жатырмыз. Бүгін сол тараудың сөйлесу бөлімінің соңғы сабағы. Жоспарға назар аударайық.
  

• 
  Қане, студенттер, баланы жалмауыз кемпірден құтқару үшін түрлі тапсырмалар орындауымыз керек. Баланы құтқаруға дайынбыз ба? Ендеше біз тапсырмаларды екі топтың жарысы түрінде орындаймыз.
  

1. 
   Балалар фольклоры деген ұғымға түсінік бер. Балалар фольклорының түрлерін ата.
   
2. 
   Ұлы ақын Абайдың «Туғанда дүние есігін ашады өлең, Өлеңмен жер қойнына кірер денең» денең сөзін қалай түсінесің?
   
3. 
   Балаға арнап тұңғыш айтылатын жыр туралы не білесің?
   
4. 
   Бесікке салу дәстүрін әңгімеле.
   
5. 
   Бесік жырынан үзінді келтір.
   
6. 
   Бесік жырының қандай түрлері бар? Түсінік бер.
   
7. 
   Халқымыздың тұсау кесу жырын айтуы қандай тілектен туған?
   
8. 
   Тұсау кесу жырынан үзінді оқы.
   
9. 
   Тұсау кесу дәстүрі туралы әңгімеле.
   
10. 
    Төрт түлік мал туралы жырларды балаларға үйретудегі мақсат не?
    
11. 
    Төрт түліктің пірлері мен төлдерін ата. Төрт түлікті қалай шақырады?
    
12. 
    Санамақ жырын тудырудағы халықтың мақсаты?
    
13. 
    Жаңылтпаш – қандай өлең-ойын. Оның ең басты қызметі не?
    
14. 
    Жұмбақтардың ерекшелігі? Жұмбақтар баланы қандай қасиеттерге тәрбиелейді?
    
15. 
    Жұмбақтарды тақырып жағынан қандай тақырыптарға бөлуге болады?
    
16. 
    «Жұмбақтарды адам баласының ой-өрісі, дүниетанымы, білім көлемі ұлғая беруіне көмектесетін, тапқырлыққа, білмегенді білуге, ізденуге ой салатын, соған ұмтылдыратын білімдік, тәрбиелік мәні бар халық шығармасы деп қараймыз» - деп ой түйген кім?
    
17. 
    Мақал-мәтел ұғымына түсінік бер
    
18. 
    Мақал мен мәтелдің айырмашылығы?
    
19. 
    Мақал-мәтелдің тақырыптары. Олардың тәрбиелік мәні?
    

• 
  Біз ботақан екеуміз,
  

Ақтөс келіп қосылса,

Үшеу болып кетерміз.

Бір ауылда бірге өскен,

Бар қызықты бір кешкен,

Көжек, бота, Ая,мен,

Біз нешеуміз Ақтөспен,

Көжек, бота, Ая және мен,

Біз нешеуміз Ақтөспен.

Дейсің бе біз нешеуміз?

Біз - бесеуміз, бесеуміз.

Санамаққа жаттығып,

Алғыр болып өсерміз.

Біз - бесеуміз, бесеуміз,

Алғыр болып өсерміз.

ІV тур. «Жұмбағым жұтылды

Өрге қарай құтылды,

Оны таппаған тұтылды» (Екі топ бір-біріне 10 жұмбақтан жасырады, қарсылас топ мүшелері оны шешеді)

V тур. «Жалғасын тап» (Оқытушы төрт түлік мал туралы жырлардан бастапқы жолын оқиды, студенттер жалғастырады)

1. 
   «Түйе»
   

Шудаларын шаң басқан,

Екі өркешін қом басқан,

Төрт аяғын тең басқан...

(Тілін тікен теспеген,

Алабота, теріскен,

Мұрындығы келіскен,

«Шөк» дегенде «Бық»деген,

Шешіп үйін жүктеген.)

2. 
   «Мал баққанда»
   

Қой бақтым – қоңырау тақтым,..

(Сиыр бақтым – сидаң қақтым,

Жылқы бақтым – жорғалаттым,

Түйе бақтым – түйме тақтым,

Лақ бақтым – жылап бақтым!)

3. 
   «Малдың баласын сүюі»
   

«Ештеңені білмеген момыным!», - деп...

(Сиыр сүйеді баласын «торпағым», - деп,

«Қараңғыда баспаған қорқағым!», - деп.

Түйе сүйеді баласын «боташым», - деп,

«Жаудыраған көзіңнен тоташым!», - деп.

Ешкі сүйеді баласын «лағым», - деп,

«Тастан-тасқа секірген шұнағым!», - деп.

Жылқы сүйеді баласын «құлыным», - деп,

«Тұлпар болып жүгірер жұрыным!», - деп)

4. 
   «Төлді қалай шақырады?»
   

Қойдай жуас момыным.

Шопан ата түлегі –

Қошақаным, қайдасың?

Пұшайт, пұшайт!..

(Жауын жауса бақырған,

Ешкі атасын шақырған,

Өрісте өскен жануар

Шекетайым, қайдасың?

Шөре, шөре!

Жолға шықсам, көлігім,

Жапанда жүрсем серігім,

Қамбар ата өсірген

Құлыным менің, қайдасың?

Құрау, құрау!

Тілімен мұрнын жалаған,

Тілімен бойын тараған,

Көкке мұрнын шүйіріп,

Көз төңкеріп қараған,

Зеңгі баба өсірген

Әукешім менің, қайдасың?

Екі көзі танадай,

Екі өркеші баладай,

Елпеңдеген ойнақтап,

Енесіне қарамай,

Ойсылқара баласы

Ботақаным, қайдасың?

Көс-көс!)

- Құрметті, студенттер! Міне, біз барлық тапсырмалардан сүрінбей өттік. Сөйтіп «Алтын сақа» ертегісіндегі Сақабай баланы жалмауыз кемпірден құтқарып қалдық. (экранға «Алтын сақа» ертегісінен жалмауыз кемпір қашып бара жатқан, балалардың қуанған үзіндісі көрсетіледі)

Екі топтың жинаған смайликтерін санап, жеңімпаз топты анықтау. Жеке студенттерді жинаған смайликтер саны бойынша бағалау. «5» алған студенттер «Алтын сақа» ертегісіндегі кейіпкер Сақабайдың алтын сақаларымен марапатталады. (экраннан ертегіден үзінді көрсетіледі)