Сабақ Геометрияның негізгі ұғымдары Күні,айы: Мұғалімнің аты-жөні

Перпендикуляр, көлбеу және көлбеудің проекциясы ұғымдарын меңгеру;

7.1.2.9

нүктеден түзуге түсірілген перпендикулярдың біреу ғана болуы туралы теореманы дәлелдеу және қолдану;

перпендикуляр түзулердің қасиеттерін білу және қолдану

Есептер шығаруда ережелерді дұрыс анықтай білу дағдысын қалыптастырса

Басы

Амандасу. Ынтымақтастық атмосферасын қалыптастыру.

Сұрақтар:

1. 
   Сыбайлас бұрыш дегеніміз не?
   
2. 
   Вертикаль бұрыш дегеніміз не?
   
3. 
   Параллель екі түзуді үшінші түзу қиғанда қандай бұрыштар пайда болады? және неше бұрыш?
   
4. 
   Параллель түзулердің қандай белгілерін білесіңдер?
   
5. 
   Параллель түзулердің қасиеттерін атаңдар.?
   

2. Кеңістікте негізгі фигуралардың бірі. (нүкте)

3. Төбелері ортақ екі сәуледен тұратын фигура. (бұрыш)

4. Жазықтықтағы фигуралардың қасиеттерін зерттейтін геометрияның бөлімі. (планиметрия)

5. Грек әрібі: Альфа, ..., гамма. (бетта)

6. Түзу мен жазықтықтың бір ғана ортақ нүктесі болса олар қалай аталады? (қиылысқан)

7. Дәлелдеуді қажет етпейтін тұжырым. (аксиома)

8. Алты квадраттан тұратын дұрыс көпжақ. (куб)

9. Қандай төртбұрыш түрінде жазықтық бейнеленеді? (параллелограмм)

10. Бір түзуде жатпайтын кез келген үш нүкте арқылы неше жазықтық жүргізуге болады? (бір)

Вертикаль: 1. Тік бұрыш жасап қиылысатын түзулер қалай аталады? (перпендикуляр)

Математика 5 сынып

Ортасы
20 – мин

• 
  Берілген а түзуінің бойынан кез келшен О нүктесін алайық.
  

• 
  А түзуі арқылы анықталған жазықтықтардың біріне ОА сәулесінен бастап ∠АОС=90° бұрышты өлшеп өлшеп салайық.
  

• 
  ОС сәулесіне OD толықтауыш сәулесін жүргізсек, b түзуі анықталады. Демек b⊥a.
  

Енді

• 
  В нүктесінен а түзуіне түсірілген ВА кесіндісін-перпендикуляр, ал ВС кесіндісін-көлбеу деп атайды.
  
• 
  А нүктесі А перпендикулярының табаны, С нүктесі ВС көлбеуінің табаны, ал АС кесіндісі ВС көлбеуінің а түзуіндегі прекциясы деп аталады.
  

1. 
   «Егер түзу жазықтықта жатқан кез келген түзуге перпендикуляр болса, онда ол жазықтыққа перпендикуляр болады» деген тұжырым дұрыс па? (ДҰРЫС)
   
2. 
   Бір мезетте үшбұрыштың екі қабырғасы жазықтыққа перпендикуляр бола алады ма? (ЖОҚ)
   
3. 
   АВС тең қабырғалы үшбұрыштың АВ қабырғасы Error: Reference source not found жазықтығында жатыр. BC қабырғасы жазықтыққа перпендикуляр бола алады ма? (ЖОҚ)
   
4. 
   Егер параллель екі түзудің біреуі жазықтыққа перпендикуляр болса, онда екінші түзу де осы жазықтыққа перпендикуляр болады» деген тұжырым дұрыс па? (ДҰРЫС)
   
5. 
   a түзуі Error: Reference source not found жазықтығына перпендикуляр, ал b түзуі Error: Reference source not found жазықтығына перпендикуляр емес. a және b түзулері бір-біріне параллель болады ма? (ЖОҚ)
   

4. 
   а мен в түзулері параллель а) а ¢ в
   
5. 
   а менв түзулері перпендикуляр в) а // в
   
6. 
   а мен в түзулері қисық с) а ∩ в
   

4. 
   Вертикаль бұрыштар тең. а) ∟А +∟В = 180º
   
5. 
   Сыбайлас бұрыштардың в) ∟А -∟В = 180º
   

6. 
   Тұтас бұрыштар тең. с) ∟А *∟В =180º
   

10 + 2 мин

Деңгейлік тапсырмалар:

1. ОВ-суретте берілген. COF бұрышының биссектриcсасы, ∠АОВ=140°. ∠СОВ бұрышын табыңдар.

2. m‖n, x-y=46° болса x=?

3. m‖n x=?

4. Төбелері ортақ, сәйкес қабырғалары перпендикуляр екі бұрыш берілген. Олардың бірі екіншісінен 4 есе кем. Осы бұрыштарды табыңдар.

ІІ деңгей тапсырмалары

1.АВСD тіктөртбұрышы берілген. Оның қарама-қарсы қабырғалары арқылы өтетін түзулері параллель екенін дәлелдеңдер.

2 АВСD тіктөртбұрышы берілген. Оның іргелес қабырғалары арқылы өтетін түзулері перпендикуляр екенін дәлелдеңдер.

ІІІ деңгей тапсырмалары

1. Төбелері ортақ бір сүйір және бір доғал бұрыш берілген. ОЛ бұрыштардың сәйкес қабырғалары перпендикуляр. Пайда болған екі сүйір бұрыштың тең болатынын дәлелдеңдер

7 мин

1. 
   Егер түзу жазықтыққа перпендикуляр болса, онда ол жазықтықта жатқан кез келген түзуге перпендикуляр болады. (ИӘ)
   
2. 
   Егер түзу жазықтыққа перпендикуляр болса, онда ол, осы жазықтыққа параллель, кез келген түзуге перпендикуляр болады. (ИӘ)
   
3. 
   Егер түзу жазықтықта жатқан кез келген екі түзуге перпендикуляр болса, онда ол осы жазықтыққа перпендикуляр болады. (ИӘ)
   
4. 
   Дөңгелектің ортасынан өтетін және оның диаметріне перпендикуляр түзу, дөңгелектің жазықтығына да перпендикуляр болады. (ИӘ)
   
5. 
   Дөңгелектің ортасынан өтетін және оның екі радиусына перпендикуляр түзу, дөңгелектің жазықтығына да перпендикуляр болады. (ИӘ)
   
6. 
   Дөңгелектің параллель емес екі хордасына перпендикуляр түзу, оның жазықтығына да перпендикуляр болады. (ИӘ)
   
7. 
   Егер параллель екі түзудің біреуіне жазықтық перпендикуляр болса, онда екінші түзуге де осы жазықтық перпендикуляр болады. (ИӘ)
   
8. 
   Егер параллель екі жазықтықтың біреуіне түзу перпендикуляр болса, онда екінші жазықтыққа да осы түзу перпендикуляр болады. (ИӘ)
   
9. 
   Егер екі жазықтық бір түзуге перпендикуляр болса, онда ол жазықтықтар параллель болады. (ИӘ)
   
10. 
    Егер екі түзу жазықтыққа перпендикуляр болса, онда ол түзулер параллель болады. (ИӘ)
    

Контрольные и самостоятельные работы по математики

3 - мин

Сабақтың күрделілігін бағала.

Сізге сабақ...

-жеңіл

-қиын

- толық меңгердім

- бүгінгі сабақты жартылай түсіндім

- бүгінгі сабақты түсінбедім

Сабақмақсаттары/оқумақсаттарыдұрысқойылғанба? ОқушылардыңбарлығыОМқолжеткіздіме?

Жеткізбесе, неліктен?

Сабақтасаралаудұрысжүргізілдіме?

Сабақтыңуақыттықкезеңдерісақталдыма?

Сабақжоспарынанқандайауытқуларболды, неліктен?

Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды, ауытқу болған жоқ.