қосылыстағы элементтердің тотығу дәрежелерін анықтайды
Презентация
Таратпа материал
Сабақтың ортасы
12 минут
Тотығу дәрежесіне сай химиялық реакцияларды жіктеу
Фронтальды сұрау:
1.Химиялық реакция дегеніміз не?
2.Химиялық реакциялардың типтерін атаңыз?
Мұғалім:
Яғни бұл химиялық реакцияларды тотығу дәрежесіне сай екі топқа бөлеміз тотығу дәрежесі өзгере жүретін және өзгермейтін.
Мысалы, NaOH + HCl → NaCl + H2O (тотығу дәрежесі өзгеріссіз)
Na + H2O → NaOH + H2↑(тотығу дәрежесі өзгерген)
Тотығу-тотықсыздану реакциясы туралы видео көрсетіледі.
Қорытынды:Тотығу және тотықсыздану бір-бірінен бөлуге болмайтын процестер: тотығу тотықсызданусыз болмайды және керсінше, тотықсыздану тотығусыз болмайды.
Тотығу –тотықсыздану процестері табиғат пен техникада маңызды рөл атқарады. Тыныс алу, фотосинтез, зат алмасу және бірқатар биологиялық процестер тотығу-тотықсыздану реакциялары болып табылады.
Оқушыларға тотығу –тотықсыздану реакцияларын орындау ережесі көрсетіледі:
N+5( HNO3) азот тотықтырғыш себебі ол электрондарды өзіне қабылдауда
Тотығу –тотықсыздану реацияларының жіктелуі
Тотығу –тотықсыздану реакцияларының бірнеше типтері болады:
1.Реакцияға қатысушы әртүрлі заттар арасында атомдардың тотығу дәррежелері өзгере жүретін реакциялар молекулааралық тотығу –тотықсыздану реакциялары. Mn4+O2 + 4HCl ↔ Mn2+Cl2 + Cl20 + 2H2O
2.Реакцияға қатысушы бір ғана заттың құрамындағы әртүрлі элемент атомдарының тотығу дәрежелері өзгере жүретін молекулаішілік тотығу –тотықсыздану реакциялары. 2KCl5+O32- ↔2KCl– +3O02
3. Реакцияға қатысушы бір ғана зат құрамындағы бір элемент атомының тотығу дәрежесінің өзгеруі арқылы жүреді. Мұдай реакциялар диспропорциялану деп аталады.
Элементтердің тотығу дәрежелерінің өзгерісін мына сызба нұсқа арқылы көрсетеміз
N+5 →+3e N+2
S-2→ - 2e S0
S-2 (CuS) тотықсыздандырғыш, себебі күкірт электрондарын беруде
N+5( HNO3) азот тотықтырғыш себебі ол электрондарды өзіне қабылдауда
Тотығу –тотықсыздану реакцияларының типтері
1.Реакцияға қатысушы әртүрлі заттар арасында атомдардың тотығу дәррежелері өзгере жүретін реакциялар молекулааралық тотығу –тотықсыздану реакциялары.
MnO2 +4 HCl ↔ MnCl2+ Cl2+ 2H2O
2.Реакцияға қатысушы бір ғана заттың құрамындағы әртүрлі элемент атомдарының тотығу дәрежелері өзгере жүретін молекулаішілік тотығу –тотықсыздану реакциялары.
2KСlO3↔2KCl–+3O2
3. Реакцияға қатысушы бір ғана зат құрамындағы бір элемент атомының тотығу дәрежесінің өзгеруі арқылы жүреді. Мұдай реакциялар диспропорциялану деп аталады.
4KСlO3 ↔3KClО4 +KCІ
Тотығу –тотықсыздану реакцияларын орындау ережесі Реакция теңдеуін жазу.
CuS+HNO3 —>Cu(NO3)2+ S + NO+H2O
Элементтердің тотығу дәрежелерін анықтап, көрсетеміз:
Cu+2S-2 +H+1N+5O-23 —> Cu+2(N+5O-23)-12+ S0 + N+2O-2+H+12O-2 Реакция барысында берілген реакция теңдеуінде тотығу дәрежелері өзгерген элементтерді анықтайды
Элементтердің тотығу дәрежелерінің өзгерісін мына сызба нұсқа арқылы көрсетеміз
N+5 →+3e N+2
S-2→ - 2e S0
S-2 (CuS) тотықсыздандырғыш, себебі күкірт электрондарын беруде
N+5( HNO3) азот тотықтырғыш себебі ол электрондарды өзіне қабылдауда
Тотығу –тотықсыздану реакцияларының типтері
1.Реакцияға қатысушы әртүрлі заттар арасында атомдардың тотығу дәррежелері өзгере жүретін реакциялар молекулааралық тотығу –тотықсыздану реакциялары.
MnO2 +4 HCl ↔ MnCl2+ Cl2+ 2H2O
2.Реакцияға қатысушы бір ғана заттың құрамындағы әртүрлі элемент атомдарының тотығу дәрежелері өзгере жүретін молекулаішілік тотығу –тотықсыздану реакциялары.
2KСlO3↔2KCl–+3O2
3. Реакцияға қатысушы бір ғана зат құрамындағы бір элемент атомының тотығу дәрежесінің өзгеруі арқылы жүреді. Мұдай реакциялар диспропорциялану деп аталады.