Сабақ жоспары мұғалімнің аты-жөні

2

минут

Алдыңғы білім

• 
  Оксидтердің жіктелуі және аталуы
  
• 
  Оксидтердің физикалық қасиеттері
  
• 
  Оксидтердің химиялық қасиеттері
  
• 
  Оксидтердің алынуы
  
• 
  Оксидтердің қолданылуы
  

• 
  Қышқылдардың жіктелуі және аталуы
  
• 
  Қышқылдардң физикалық қасиеттері
  
• 
  Қышқылдардың химиялық қасиеттері
  
• 
  Қышқылдардың алынуы
  
• 
  Қышқылдардың қолданылуы
  

1. Негіздік оксидті көрсетіңіз:

А)CO Б)CO₂ С)CaO Д)ZnO

2.Екідайлы оксидті көрсетіңіз

А)Cr₂O₃ Б)SO₂ С)CuO Д)Li₂O

3.Қышқылдық оксидті көрсетіңіз

А)Na₂O Б)P₂O₅ С)SO Д)MgO

4.Тұз түзбейтін оксидті көрсетіңіз

А)CO Б)NO₂ С)CaO Д)ZnO

5. Құрылыста қолданылатын оксид

А)CO Б)NO С)CaO Д)SO

6. MgO+H₂O→ реакцияның өнімін көрсетіңіз

А)MgH₂ Б)Mg(OH)₂ С) MgOH Д) Mg(OH)₃

7. SO₃ +H₂O→ реакцияның өнімін көрсетіңіз

А)H₂S Б) H₂SO₃ С) H₂SO₄ Д) H₂SO

8. CaO +CO₂ → реакцияның өнімін көрсетіңіз

А) Ca, CO₂ Б)CaCO₃ С) CaО, CO₂ Д) CaCO₂

9. Натрий цинкатының формуласын көрсетіңіз

А) Na₂ZnO₂ Б) NaZnO₂ С) Na₂ZnO₃ Д) Na₂ZnO

10. Суда ерімейтін қышқылдық оксид

А)SO₂ Б) SO₃ С) S_iO₂ Д) CO₂

Сабақтың тақырыбы және оқу мақсатымен танысу

Өткен ұғымды жаңғырту

Слайд 1

Слайд 2

Слайд3

минут

1)HCI-тұз қышқылы

2 HBr-бромсутек қышқылы

3)HI-йодсутек қышқылы

4)HF-фторсутек қышқылы

5)HNO₂- азотты қышқыл

6)HNO₃ –азот қышқылы

7)HMnO₄ –марганец қышқылы

8)H₂S-күкіртсутек қышқылы

9)H₂SO₃-күкіртті қышқыл

10)H₂SO₄-күкірт қышқылы

11)H₂SiO₃-кремний қышқылы

12)H₂CO₃-көмір қышқылы

13)H₃PO₄-ортофосфор қышқылы

14)H₃BO₃-бор қышқылы

Қышқылдар дегеніміз құрамы бір немесе бірнеше сутегі атомынан және қышқыл қалдығынан тұратын күрделі заттар

Құрамындағы сутекгі атомының санына қарай:

Қышқылдар

Бірнегізді қышқылдар: HCI,HBr,HI,HF,HNO₂HNO_3,HMnO₄

Екінегізді қышқылдар: H₂S,H₂SO₃,H₂SO₄,H₂SiO₃,H₂CO₃

Үшнегізді қышқылдар: H₃PO₄ ,H₃BO₃

Құрамында оттегі атомының болу болмауына қарай:

Қышқылдар

Оттексізқышқылдар: HCI, HBr,HI,HF,H₂S

Оттекті қышқылдар: HNO₂,HNO₃ ,HMnO₄ H₂SO₃,

H₂SO₄,H₂SiO₃,H₂CO₃,H₃PO_{4 ,}H₃BO₃

Тұз қышқылы, азот қышқылы, күкірт қышқылы-сұйық заттар. Ортофосфор қышқылы, бор қышқылы-қатты заттар. Кремний қышқылынан басқа қышқылдардың барлығы суда ериді. Қышқылдардың қышқыл дәмі болады.

А)Индикаторлар түсін өзгертеді

Индикаторлар дегеніміз қышқыл және сілті ерітіндісінде түсін өзгертетін заттар.

индикатор	Қышқылдық ортадағы түсінің өзгеруі
лакмус	қызыл
фенолфталеин	түссіз
метилорандж	қызғылт

Ә)Металдар+қышқыл→тұз+сутегі

(Ескерту: металдардың белсенділік қатарында сутегіден кейін орналасқан металдар және концентрлі күкірт қышқылы мен кез келген концентрациядағы азот қышқылы бұл ережеге бағынбайды)

Mg+H₂SO₄→MgSO₄+H₂

Б)Негіздік оксид+қышқыл→тұз+су

Li₂O+2HCI→2LiCI+H₂O

В)Негіз+қышқыл→тұз+су

(Бейтараптану реакциясы)

KOH+HNO₃→KNO₃+H₂O

Г)Тұздармен әрекеттеседі

(Әрбір қышқыл өзінен әлсіз қышқылды тұзынан ығыстырады)

H₂SO₄ HCI HNO₃H₃PO₄H₂SO₃H₂CO₃ H₂S H₂SiO₃

BaCI₂ +H₂SO₄→BaSO₄↓ +2HCI

Ғ)Кейбір қышқылдар қыздырғанда ыдырайды

H₂CO₃→CO₂↑+H₂O

4.Қышқылдардың алынуы

А)сутегі+бейметалл→қышқыл

H₂+CI₂→2HCI

Ә) Қышқылдық оксид+су→қышқыл

P₂O₅+3H₂O→2H₃PO₄

Қышқыл+тұз→қышқыл+тұз

NaCI+H₂SO₄→2HCI+Na₂SO₄

5.Қышқылдардың қолданылуы

Қышқылдар тұздар алуда,дәрі-дәрмек, бояу, пластмасса алуды қолданылады. Күкірт қышқылын «Химиялық өндірістің наны» деп атайды.

7-зертханалық тәжірибе:

Әртүрлі металдардың сұйытылған қышқылдармен әрекеттесуі

Қышқылдар-ды жіктеуге бағыт беру

Қышқылдар-дың физикалық қасиетімен таныстыру

Қышқылдар-дың химиялық қасиетіне сай реакция теңдеулерін жазып, түсіндіру

Қышқылдар-дың алынуына сай реакция теңдеулерін жазу

Қышқылдар-дың қолданылу саласын атап өту

Бейнеролик бойынша қорытынды жасауға бағыт беру

Слайд6

Слайд8

Слайд10

Слайд12
Слайд13

Слайд14

Слайд15

бекіту

9 ұпай

157-бет, №1,5 жаттығулар