І Тарау 1.1.Сабақ – оқыту формасын ұйымдастырудың негізгі формасы

Казіргі кездегі сабақты жетілдіру жұмыстарының ішіндегі негізгі мәселелерінің бірі оның түрлері мен құрылымы . Сабақ классификациясы (жіктелу) сабақтарды құрылысы жөнінең топтастыру түрге бөлу. Сабақты жіктеу әрбір пәнің ерекшеліктеріне де байланысты болып келеді. Казіргі мектеп тәжірибесінде көптеп қолданылатын сабақ түрлеріне мыналарды жатқызуға болады.

1. 
   Кіріспе сабағы.
   
2. 
   Жана білімді хабарлау сабағы.
   
3. 
   Білімді ,білікті және дағдыны бекіту сабағы.
   
4. 
   Жаттығу және тәжірибе сабақтары.
   
5. 
   Зертханалық сабақ.
   
6. 
   Қайталау, қорыту сабағы.
   
7. 
   Оқушылардын білімдерін, біліктіліктері мен дағдыларын тексеру және бақылау сабағы .
   
8. 
   Аралас сабақ.
   
9. 
   Өздігінен білім алыу сабағы.
   

Сол секілді мұғалім өткен оқу материалын оқушылардын есіне салу, қайталау мақсатың көздесе, ол «Қайталау –қорыту сабағы» деп аталады.

Ал сабақтын «Аралас сабақ» түрі оның құрылымына байланысты болып

келеді.

Мұғалім сабақтар жүйесінде дидактикалық бірнеше мақсаттарды жүзеге асырады. Демек, оқушыларға жана білім береді, оны өмірде , практикада пайдалану жолын үйретеді, өткен оқу материалын қайталап қорытады, сонымен бірге оқушылардын білім көлемі мен сапасын сынап, оны бағалайды.

Мектеп тәжірбесінде бір типті сабақтар бомайды Сондықтан, оқыту жұмысын жүйелі әрі нәтижелі жұргізу үшін, оны топтастыру мәні орасан зор .Сол себепті әрбір мұғалім сабақ классификацясын ойдағыдай білу шарт.

Сабақ классификациясы (жіктелуі)- сабақтын құрылымдары жөнінең топтастыру, түрге бөлу. Дидактика сабақ классификайясын анықтауға айрықша маныз береді. Бұл мәселе турасында педагогиканың ғылыми еңбектерінде ортақ пікірлер әліде қалыптасқан. Казанцеп сабақты жіктеуді оқу материалынын мазмұыны мен дидактикалық мақсатына және өткізу әдісіне қарай белгілесе, С.В.Иванов оқыту процесінің ерекшеліктеріне қарай анықтайды. Б.П.Есипов сабақтын негізгі дидактикасын мақсатына қарай құрады. Бұлардын сабақ түрлерін топтастыру ұстанымдары әр түрлі болғанымен де ішеі мазмұндары бір-бірімен өте ұқсас келеді.

Сонымен сабақтын құрылымы деп, сабақтын барысында онын құрамды бөліктерінің, кезендерінің бір-бірімен ұштасып, белгілі тәртіппен жүзеге асырыуын айтады.

Кәзіргі кезде мектеп тәжірибесінде сабақтын қалыптасқан дәстүрлі түрлерінең басқа, дәстүрсіз түрлері де пайда болуда. Ол, әрине қоғамның жанару,жетілдіру жағдайында білім беру саласын реформалаумен тығыз

байланыста іске асуда. Оқыту жұмысын ұйымдастырудын мындай дәстүрлі емес сабақтар көбінесе онын жеке әдістеріне негізделіп құрылуда.Ондағы

мақсат-әрбір сабақтын оқу-тәрбиелік мұнкіндіктерінің мол екенің көрсете отыра, оны жана сапалық сатыға көтеру.Сабақтын дәстүрлі емес түрлері-онын жана емесе жеке түрлеріне жатпайды. Себебі, ондай сабақтардын дидактикалық құрылымы анықталмаған, ешбір дидактикалық қағидаларға негізделмеген. Сабақта қолданатын дәстүрлі емес жеке тәсіл-амалдарға жатаын(конкурыс, сайыс, көкпар, жарыс, байге, аукцион, ойын, экспедиция )- сабақтын элементтері деп қарау керек .

И.П.Подласыи «Педагогика» атты оқулығында «Дәстүрлі емес сабақ-дәстүрлі құрылымы жоқ ойдан шығарылған оқу жұмысы»-деп бағалайды.

Сабаққа мұқият дайындау, онын мазмұны мен ұйымдастыру әдістемесін ойластыру жұмысын әрбір мұғалім өзімнің ең басты міндетім деп сезініуі

тиіс. Егер сабақ көңілсіз өтсе ,мұғалімдер сабақты босан және енжарлық пен өткізсе, онда, сөз жоқ, бұл мұғалімдердің сабаққа дайындалу ісіне неқұрайлылықпен қарауы , сабаққа деп бөлінген 45 минут уақытты толық әрі жан-жақты пайданалуға деген онын ұмтылысының жоқ екендігінде деп қарауға болады.