Сабақ Музыка пәні 10 «а» сынып «Композитор С. Бәйтерековтың шығармашылығы»

1. Ұйымдастыру

2. Оқушылардың сабаққа қатысын, оқу құралдарын қарау. Оқушылар назарын басталатын сабаққа аудару.

3.Орындалатын әндерге байланысты оқушылардың дауыс аппаратына шағын әуендер, әр түрлі дыбыстармен жаттығу жасау.

4. Үй тапсырмасын тексеру. Е.Хасанғалиев шығармашылығы. «Айналдым, елім» әнін орындау. Композитор өмірін қысқаша әңгімелеу, шығармаларын атау.

5. Е.Хасанғалиевтің «Айналдым, елім» әнінің мазмұнын әңгімелей отырып, С.Бәйтерековтың шығармашылығына ауысу.

6.С.Бәйтерековтың шығармашылығымен таныстыру.

7. С.Бәйтереков «Сарыарқа», «Дала гүлі», «Қазақстан», «Айдана», «Жалқаубек», «Биле,жастық» тыңдау.

8. Видео- аудио материал. «Әлия» әнін тыңдау

9. С.Бәйтереков «Жусан иісі» әнін үйрену.

10. Қорытындылау.

Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру

1. 
   Көзге арналған жаттығу.
   
2. 
   Үй тапсырмасын тексеру.
   

• 
  Ескендір Хасанғалиев туралы не білеміз?
  
• 
  Қандай әндерді орындаған?
  
• 
  Өткен сабақта қандай ән үйрендік?
  

Е.Хасанғалиевтің «Айналдым, елім» әнінің мазмұнын әңгімелей отырып, әнді орындату.

Е.Хасанғалиев пен С.Бәйтереков шығармашылығының байланыстылығы түсіндіріледі.

Түсіндіру. Бәйтереков Сейдолла (1945-1998) - композитор, Қазақстанның еңбек сіңірген өнер қайраткері, Кентау қаласында дүниеге келген.Шымкент музыкалық училищесін, Құрманғазы атындағы мемлекеттік консерваториясын бітірді. 1977 - 1992 жылдары С. Бәйтереков Алматы мемлекеттік консерваториясының ұстазы, “Қазақконцерт” бірлестігінің көркемдік жетекшісі, бас дирижері, Алматы қалалық музыкалық ансамбльдер бірлестігінің директоры көркемдік жетекшісі болып қызмет атқарды. 1990 жылдан өмірінің соңғы күніне дейін Мемлекеттік “Саз” дыбыс жазу студиясының директоры болып қызмет атқарды. С.Бәйтереков кинофильмдерге, драмалық қойылымдарға музыка жазды. Оның симфониялық оркестрге, хорға жазған туындылары Қазақстан композиторларының үздік шығармаларының қатарынан берік орын алды. Оның “Әлия”, “Күнге табыну”, “Дос туралы жыр”, “Түркістан” әндері музыка сүйер қауымның рухани азығына айналды.

(«Сарыарқа», «Қазақстан» әндері мұғалімнің орындауында орындалады. Оқушылар мультимедиялық бейне құралынан «Айдана», «Жалқаубек», «Биле,жастық» әндерін тыңдап, тамашалайды)

С.Бәйтереков көптеген ақындармен бірлесіп жұмыс жасады, соның ішінде Ә.Тәжібаев, Т.Молдағалиев, Ш.Сариев. Ақын Әбділда Тәжібаевтың сөзіне жазылған «Әлия»- әні әнші Роза Рымбаеваның орындауында бүкілдүние жүзіне танымал болды. (слайд)

ІІІ. Қосымша материал. « Қазақтың батыр қызы Әлия». Таныстыру, түсіндіру.

Әлия Нұрмұхамбетқызы Молдағұлова

(шын есімі Әлия, майдандас достары «Лия» деп атапты) (1925 ж. 15 маусым (кейбір деректерде 25 қазан, 20 сәуір), Ақтөбе облысы, Қобда ауданында туған. Жау әскерінің 30-дан аса сарбаздары мен офицерлерінің көзін жойған. 1944 ж. 14 қаңтарда Псков облысының солтүстігіндегі Новосокольники ауданында қаза тапты.

Әлия Нұрмұхамбетқызы Молдағұловаға 1944 ж. 4 маусымда Кеңес Одағы Батыры атағы берілді. Ленин орденімен марапатталды.

1. 
   Жанардың отын жаулаған,
   

Жусаның қандай туған жер,

Балалық шағым аунаған.

Далам боп құшақ айқарар,

Желбіреп желмен жайқалар,

Жарықтық иісі – ай жусанның,

Жаның бір толқып жай табар.

2. 
   Тағдырым саған табынып,
   

Оралам жолдан өлкемнің,

Жусанды исін сағынып.

Балауса балғын гүл шағым,

Ансарым, шөлдеп сусарым.

Аунасам жанға батпайтын,

Туған жер, қандай жусанның!

3. 
   Жайлауы жанның жайланар
   

Туған жер, жұпар далана,

Жететін бақыт қайда бар?!

Тапқандай содан қутты,

Күндерді кештім шуақты

Жарықтық жусан жұпар – ай,

Даламның демі сияқты

ҮІІІ. Жаңа сабақты бекіту және қорытындылау.

1. 
   Бүгінгі сабақта қандай әндер орындап, үйрендік?
   
2. 
   «Аяулым, елім» және «Жусан иісі» әндерінің байланысы қандай?
   

4. С.Бәйтереков әндерін ата.