Сабақ тақырыбы: Жартылай өткізгіштегі электр тоғы Оқу тобы: Қ-14-9 Өткізілетін күні: 14. 04. 2016

Әдіскер__________ Жалғасова О Директордың оқу ісі

жөніндегі орынбасары

________Токтамысова Д

«Техникалық» пән

бірлестігінде қаралды

Хаттама № _____

«_____»______ 2016 ж.

Бірлестік жетекшісі:

__________ Шалқарбаев А.

Қызылорда 2016ж.

Электротехника электроника негіздерімен пәні бойынша ашық сабақ жоспары
Сабактың өткізілетін күні: 14.04.2016

Оқу тобы: Қ-14-9

Сабақтың тақырыбы: Жартылай өткізгіштегі электр тоғы

Сабақтың типі: аралас сабақ

Сабақтың мақсаттары:

а) білімділік: Өткізгіштегі электр тоғын еске түсіріп, болашақ маман ретінде өз ойын айта алуға қалыптастыру.

ә) тәрбиелік: Оқушыларды өз бетімен ізденуге, теория мен тәжірибені байланыстыра отырып, жауапкершілігін, адамгершілігін арттыруға тәрбиелеу .

б) дамытушылық: Салыстыра білу қабілеттерін, танымдық қызығушылықты дамыту, жаңашылдық, жүйені ойлауға дамыту.

Сабақтың көрнекілігі: Слайдтар, оқулықтар, үлестірмелі материалдар.

Сабақтың әдісі: баяндау, түсіндіру, сұрақ-жауап, ұжымдық жұмыс.

Пәнаралық байланыс: «Техникалық механика негіздері», «Металдар технологиясы және құрылмалы материалдар».

Сабақтың құрылымы:

1. 
   Ұйымдастыру кезеңі оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру, олардың дайындығына назар аудару 2-3 мин
   
2. 
   Бұрынғы білімін жетілдіру, тексеру, бекіту 30-35 мин
   
3. 
   Жаңа білімді хабарлау және оқушылардың іздену әрекетін ұйымдастыру , пәннің басқа пәндермен байланысын көрсету 15-20мин
   
4. 
   Оқушылардың алған білімін бағалап, жаңа тақырыпты бекіту 20-25мин
   
5. 
   Үй тапсырмасы 3-5 мин
   

Оқушыларға карточка және тест сұрақтарын, пайдалану арқылы оқушының өткен сабақты күнделікті қайталап тұруға, сонымен қатар жақсы сақтауға тигізетін пайдасы мол.

Үй жұмысын ауызша сұрауда оқушылармен пікірлесе отырып, олардың ойлау қабілетін және сөз қорын дамытуға бірінің білмегенін екіншісі толықтыру арқылы бір бірімен жақсы қарым қатынаста болуға тигізетін әсері мол.

1. 
   «Білім қоржыны» ойынымен уйге берген тапсырманы тексеру
   

1. 
   Электронды генератор дегеніміз не?
   
2. 
   Генераторлар тербеліс пішіні бойынша қалай классификацияланады?
   
3. 
   Генераторлар жиілік бойынша нешеге бөлінеді?
   
4. 
   Синусоидалы тербелістің генераторы деген не?
   
5. 
   Синусоидалы тербелістің генератордың құрылымдық сұлбасын көрсет.
   
6. 
   Үш нүктелікті дегеніміз не?
   
7. 
   Түзеткіштер дегеніміз не?
   

9. Кернеуді тұрақтандырғыш дегеніміз?

10. Вин көпірінің схемасы?

Оқушылардың білімін тексеріп болған соң, мұғалім сөз алады. Оқытушы жаңа тақырыпты жариялайды, тақырып бойынша қаралатын сұрақтарды атап өтеді.

Жаңа сабақтың тақырыбы: Жартылай өткізгіштегі электр тоғы

Қаралатын сұрақтар:

• 
  Өткізгіштегі электр тоғы
  
• 
  Жартылай өткізгіштегі диод
  
• 
  Стабилитрон
  

• 
  Электронды өткізгіштігі бар қоспа , сызбада «n» белгіленген (negative)
  
• 
  Бос орындық өткізгіштігі бар қоспа, сызбада «p» белгіленген (positive)
  

« Егер табиғатта кездесетін барлық химиялық элементтерден электр өткізгіштігіне сай тізбек жасайтын болсақ, өзімізге белгілі өткізгіштер мен диэлектриктер екі жақ шетінде орналасқан болар еді. Олардың арасында өткізгіштерде де , диэлектриктерде де тән қасиеттері бар: графит, селен, германий, кремний,теллур т.б ондаған элементтер сап түзейді. Бұлар шала өткізгіштер деп аталады. Солардың ішінде радиоэлектроникада ең көп қолданылатындары – германий мен кремний.

Қандай элемент болмасын ол атомнан тұрады.Ал жеке атом оң зарядты ядродан тұрады да, оны қабат – қабат болып қоршаған теріс зарядты электрондар айналып жүреді. Электрондардың зарядтарының жалпы шамасы қалыпты жағдайда атом ядросының зарядына тең.

Стабилитрон - ондағы ток өзгерседе, бірқалыпты мөлшерде өзгертпей ұстап тұра алатын аспап. Құрылысы жағынан тура сол диод. Тек қана схемаға қосылу тәртібінде өзгешеліктер бар. Стабилитронның қосылу схемасы диодқа керісінше болады. Аод минусқа қосылса , катод плюсқа жалғанады.

Стабилитрон өзімен тесілу кернеуіне дейін кері кернеуде жұмыс істейтін жалпақ диодты көрсетеді,тесілуге дейін диодта өте жоғарғы кедергісі болады, ал тесілуден кейін – өте аз динамикалық кедергісі болады.Осылайша тесілу кернеуінің деңгейлерінде кернеудің шектелуі болады және стабилитрондардың вольт – амперлік сипаттамаларында электрлік тесілу облысы пайда болады, яғни тесілу стабилитрон жұмысының қалыпты режимі болып табылады.

Стабилитронның төменгі вольтты және жоғарғы вольтты түрлері бар.

Төменгі вольтті деп аталатын стабилитрондар кремнийдің қоспасынан жасалады. Бұндай стабилитрондардың p- n ауысуының ені аз және туннельдік тесілу болады.

Жоғары вольтті стабилитрондарға 6 В жоғары стабилизация кернеуі бар стабилитрондар жатады.Стабилитрондардың негізгі параметрлері болып: дифференциалды кедергі, статикалық кедергі, стабилизация кернеуі басталатын минималды ток, стабилизация кернеуінің температуралық коэффициентті.

Стабилитронды жасау кезінде қолданылатын жартылай өткізгішті материал ретінде кремниий қолданылады, сондықтан кремнийлік диодтар ауысуында аз ток болады, p-n ауысуында жоғарғы реттелген температурасы болады. Германийді стабилитрондарды жасау үшін қолданбайды, өйткені германийлік диодтарда кері ток көлемі өте үлкен, кремнийлікке қарағанда және жылулық тесілу ықтималдығы өте үлкен.

• 
  Стабилитронның неше түрі бар? Төменгі вольтті және жоғарғы вольтті
  
• 
  Анод, катод қалай жалғанады? Анод минусқа катод плюсқа жалғанады
  
• 
  Диод дегеніміз не? Екі электродты электр тоғының бағытына байланысты әр түрлі өтімділігі бар электронды аспап
  
• 
  Диод электр өткізгіштігі n-p ауысуы бар, n-p дегеніміз не? Электронды өткізгіштігі бар қоспа, n – negative. Бос орындық өткізгіштігі бар қоспа, p – positive
  
• 
  Стабилитрон дегеніміз не? Ондағы ток өзгерседе, бір қалыпты мөлшерде өзгертпей ұстап тұратын аспап
  
• 
  Германийді стабилитрондарды жасау үшін қолданбайды не үшін? Себебі германийлік диодтарда кері ток көлемі өте үлкен және жылулық тесілуі ықтималдығы өте жоғары
  

1. 
   Айнымалы токты жиілігін өзгертпей басқа кернеулі айнымалы тоққа түрлендіретін статикалық электромагниттік құрылғы: Трансформатор
   
2. 
   Шала өткізгіш монокристалды негізінде жасалған шалаөткізгіштік аспап: Тиристор
   
3. 
   Электр машинаның айналмайтын бөлігі: Статор
   
4. 
   1979 – 1955 жылдары өмір сүрген ғалым, басты еңбегі – салыстырмалылық теориясы, физик – теоретик: Альберт
   
5. 
   Екі электроды бар, электр тоғының бағына байланысты әр түрлі өтімділігі бар электронды аспап: Диод
   
6. 
   Электромагниттік индукция процесі нәтижесінде пайда болатын индукциялық ток бағытын анықтайды.Бұл кімнің ережесі: Ленц
   
7. 
   Электр тізбегінің әртүрлі тармақтарындағы ток күшін кернеуді шектеу немесе реттеу үшін қолданылатын аспап: Резистор
   
8. 
   Электр зарядын анықтайтын құрал: Электроскоп
   
9. 
   Токтың өлшем бірлігі: Ампер
   
10. 
    Электр машинаның айналатын бөлігі: Ротор
    
11. 
    Электр сөзі қай сөзден шыққан
    

2) Интернет желісінен қосымша материалдар іздену

1)Исаханов М. Электр машиналары және транформаторлар . 2013ж

2)Мұхити И. Электротехника. 2012ж

3)Робинович А.А Крановок. Электржабдық М.Энергия .1979ж