Сабақ тақырыбы: «Ұлттық киім. Сын есім.»
жүктеу/скачать 1,17 Mb.
|
Қазақ тілі мен әдебиет пәнінің мұғалімі: Магизамов Төремұрат Серікұлы 2016-2017 оқу жылы Қысқа мерзімді жоспар
Қосымша №1 Семантикалық карта.
Қосымша №2 Сәйкестендіру.
1-в, 2-б,3-ә,4-д, 5-а, 6-ж, 7-ғ,8-г Қосымша №3 Топ аралық бағалау
Қосымша №5 Тест Слайдта. Қосымша №5 Бағалау парағы:
1-топ Қазақ халқының ұлттық киімдері. Қазақы киім – көненің көзі. Қазақ халқының ұлттық киімдерін тіккенде климаттық жағдайларды ескеріп, ежелгі дәстүрлер бойынша сәндеп тіккен. Қазақтарда ішкі, сыртқы, бір киер, салтанат киімдері болады. Біркиер киім қымбат матадан тігіледі. Той думандарға барғанда, жат елге іс сапарға шыққанда киетін сәнді киім болған. Салтанатты киімді барқыттан, жібектен тігіп, құндыз, кәмшат терілерін қолданған. Ішкі киімдер: көйлек, желет, кәзекей; сыртқы киімдер: шапан, кеудеше, тон жатады. Қазақ әйелінің ұлттық киімі: көйлек, камзол, кимешек, тақия, сәукеле, кебіс, мәсі. Әйел киімдері әшекей, ажар жағынан ел салты бойынша төрт топқа арналып тігілген. Бас киімді қазақ халқы ерекше қасиет тұтқан.Ер адамдар тақия,бөрік,тымақ, қалпақ киген.Тымақ пен бөрікті сеңсеңнен, аң терілерінен жасап, барқыт,қыжым, атласпен тыстайды.Тымақ ,бөріктер бірнеше топқа бөлінеді.Ерлер киетін тақиялар қошқармүйіз,шырмауық өрнектерімен кестеленеді.Жас жігіттер кейде тақияға үкі таққан. Әйелдердің бас киімдері:тақия, бөрік, орамал,кимешек,сәукеле, шәлі.Сәукеле ең сәнді,күрлелі бас киім.Қыз бала ұзатылғанда арнайы тігілетін бас киім.Сәукелені алтын,күміс,маржан қымбат тастармен әшекейлейді.Төбесіне үкі таққан, екі жағында салбыраған Ерлер киімдерінің ең қымбаттысы — аң терісінен істелген ішіктер. Шапан көбінесе жүн тартылып бидайланып тысталған. Мұндай шапанды «сырмалы шапан» деп атаған. 2-топ Сын есім. Сын есімнің табиғи қызметі зат есімге анықтауыш мүше болу. Ол зат есімге тіркесіп анықтауыш қызметін атқарғанда ешқандай өзгеріске үшырамайды: анықталатын зат есім көптік, септік, тәуелдік формаларының қайсысында қолданылса да, сын есім . еш уақытта да тәуелденбейді, көптелмейді және септелмейді. Сонымен бірге, бір алуан сын есімдер зат есімді анықтауларымен қатар, етістікті де анықтап, үстеу сөздердің қызметтерін атқарады. Мысалы: Семіз сөйлеп, арық шыққанша, арық сөйлеп, семіз шық (мақал). Синтаксистік қызметі Сын есім, өзінің табиғи жаратылысына сәйкес, сөйлемде көбінесе анықтауыш мүше болып қызмет атқарады. Мысалы: Үш-ақ нәрсе - адамның қасиеті: ыстық қайрат, нұрлы ақыл, жылы жүрек (Абай). Семантикалық топтары Сын есімдер семантикалық мағыналары мен грамматикалық ерекшеліктеріне қарай, сапалық (негізгі) сын және қатыстық (туынды) сын деп аталатын екі салаға бөлінеді. Бұл сындардың қай-қайсысы болса да қандай? қай? (қалай?) деген сұрауларға жауап береді. Сапалық сын есімдер деп мағынасы жағынан заттың әр алуан сыр-сипатын, атап айтқанда, түрі мен түсін (ақ, қара, сұр т. б.), сыры мен сапасын (жақсы, жаман, тәуір, нашар т. б.), көлемі мен аумағын (үлкен, кіші, ауыр, жеңіл т.б.), дәмі мен иісін (ащы, тәтті, күлімсі т.б.) білдіретін және заттың басқа да қасиет-белгілерін білдіретін сөздерді айтамыз. Қатыстық сын есімдер деп бір заттың белгісін басқа бір заттың я іс-амалдың қатысы арқылы білдіретін сөздерді атаймыз.Осы ерекшелігіне қарай, қатысты сын есімдер тиісті жұрнақтар арқылы басқа есімдер мен етістіктерден жасалады да, затың сыртқы түрі мен түсіне, кескіні мен келбетіне, сыры мен сынына, ішкі қасиеті мен сипатына, мекен мен мезгілге және басқа да сол сияқты белгілеріне қатысты сындық ұғымдарды білдіреді. Мысалы: Балалы үй базар, баласыз үй мазар (мақал); Өткір пышақ қол кесер (мақал); Бұл - жазғы жайлы қоныс (М. Әуезов). Құрметті ұстаз! Сізден семинар аясында өтіп жатқан ашық сабақ туралы пікір қалдыруыңызды сұраймыз Сабақ тақырыбы: _____________________ Өткізілген күні:_____________ 1.Сабақтың тақырыбы мен мақсаты семинар тақырыбына сәйкестігі ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 2.Сабақтың жаңашылдығы ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 3.Шығармашылық ізденістін көрінуі ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 4.Сабақ туралы пікіріңіз ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 5.Ұсыныс___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ Мұғалімнің А.Т.Ә. __________________________________________________ Мектеп ___________________________________________________________ Қолы _______________ жүктеу/скачать 1,17 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||