Сабақ тақырыбы: тербелмелі контурдағы электромагниттік тербелістер. Сабақ мақсаты
жүктеу/скачать 18,15 Mb.
|
11 сын поуороч
| Релятивистік деп козғалыс жылдамдығы жарық жылдамдығына жақын болған кездегі эффектіні айтады.
Релятивистік массаға арналған өрнектен дененің массасы оның жылдамдығына тәуелді болатыны көрінеді. Берілген санақ жүйесінде тыныштықта тұрған дененің массасы m0 тыныштық массасы деп аталады. Тыныштық массасы нөлге тең емес (m0 ≠ 0) және жоғарыдағы формулалардағы — мүшені елемеуге болмайтындай жылдамдығы өте үлкен болатын бөлшектер - релятивистік бөлшектер деп аталады. Энергия мен массаның арасындағы жан-жақты байланыс энергияның сақталу заңы мен дене массасының оның қозғалыс жылдамдығына тәуелділігінен шығады. Дененің толық энергиясы (Е) релятивистік массаға (m) пропорционал (масса мен энергияның өзара байланыс заңы):  - Эйнштейн формуласы деп аталады.
Мұндағы с-жарықтың ваккумдегі жылдамдығы. Санақ жүйесіне қатысты дене тыныштықты болғанда (ν=0), оның энергиясы Е0 неғұрлым аз болады:  . Мұндағы Е0 дененің (бөлшектің) тыныштық энергиясы деп аталады. Дененің тыныштық энергиясы оның ішкі энергиясы болып табылады.
Дененің (бөлшектің) тыныштық энергиясының формуласының физикалық ұғымы мынадай: тыныштық массасы бар зат күйіндегі материалдық дененің тыныштық массасы жоқ сәуле түріндегі материалдық денеге айнала алатындығын (және керісінше де өзгереді), бірақ энергияның өзгермейтіндігін білдіреді. Бұған электрон мен позитронның (тыныштық массалары бірдей екі бөлшектің) қосылып (одан кейін олар жойылады), электромагниттік сәулеге айналуы және электромагниттік сәуленің энергиясының тура екі бөлшектің тыныштық энергияларының қосындысына тең болуын мысал етіп аламыз (бөлшектердің кинетикалық энергиясы нольге тең деп алынады). Жылдамдықтарды қосудың релятивтік заңы:  , 
жүктеу/скачать 18,15 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|