Сабақтың мақсаты. Білімділік : «Сармат» ұғымы, Сармат тайпаларының сақ, скиф

тайпалрымен туысқан , көшпелі халық болғандығы және

Қазақстанда ескерткіштерінің ерекшеліктері, Орталық Азия мен

Қара теңіз өңірі мәдениеттерін байланыстырушы тайпалар

болғандығы туралы айту .
Дамытушылық : Сарматтардың ежелгі заманда немен айналысқандығы

туралы сұрақтар қоя отырып, оқушының ойлау қабілетін дамыту .

Оқушыны ізденіске жетелеп, сабаққа деген қызығушылығын

арттыру .

түрлі әшекей заттарға оқушылардың назарын аударып, оларды

өнерге , сол өнерді дамытқан адамға құрмет сезіміне тәрбиелеу .
Сабақтың типі : Жаңа сабақты меңгерту

Сабақтың түрі : аралас сабақ

Сабақтың әдісі : сұрақ- жауап, ауызша баяндау
Көрнекілік Ежелгі Қазақстан картасы , оқулық , слайд , электронды

кұралдар : оқулық , бағалау парағы т.б.
Сабақтың барасы : І. Ұйымдастыру кезеңі .

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау.

І. Оқушылармен сәлемдесу .

Оқушыны түгендеу .
Оқушыларды екі топқа бөлу (І,ІІ ) .
ІІ. «Шыңға шығу » ойыны (сұрақ –жауап )

Сұрақтары :

1)

2)

3)

5)

6)

ұпай жинайды )

1. 
   Ғұндардың шаруашылығының негізгі түрі . ( мал шаруашылығы ).
   
2. 
   Ғұндардың билеушісі ( шаньюй ).
   
3. 
   Ғұн тайпалары қай тілде сөйледі ? (көне түрік)
   
4. 
   Ғұндардың қоғамы неше руға бөлінді ? ( 24)
   
5. 
   Ғұндардың Қазақстанға қоныстануын кім басқарды ? (Мөде)
   
6. 
   Ғұндар туралы деректерді кім жазды ?(Аммиан Марцелен )
   
7. 
   Ғұндардың баспаналарының түрі : ( киіз үй )
   
8. 
   «Полихромдық стиль» деп аталатын зергерлік өнерді кімдерден қабылдады ? ( шығысЖерорта теңізі елдерінен )
   
9. 
   Қытай императоры ғұндар шабуылынан қалай қорғанды ?
   

1. 
   Әлеуметтік теңсіздік .
   
2. 
   Ғұндарды ақсақалдар кеңесі басқарды .
   
3. 
   Билік атадан балаға берілді .
   
4. 
   Құқық қорғау жүйесі болды .
   

1. 
   Сарматтар туралы деректер .
   
2. 
   Орта Азия және Босфор мемлекетімен байланысы.
   
3. 
   Сармат Ескерткіштері .
   

Негізгі мекені Орал мен Еділ өңірінің далалары болды. Олар жан-жаққа тарайбастаған және жауланған халықтардың мәдениетін сіңіріп алды. Жазбаша деректерде бұл халық туралы мәліметтер аз .

Сарматтар құрамында роксландар, аландар , аорстар , сирактар тайпалары өмір сүрген .

Тарихи деректерде алғаш кезде б.з.б 8 ғасырда Сарматтарды – Савроматтар деп атаған .

Савроматтар жөнінде Диадор , Үлкен Плиний , Полибий жазып кеткен.


Сарматтар Батыс Қазақстан жерінен біртіндеп жаулап Қара теңіздің солтүстік аймақтарына дейін жетті

Қара Теңіз аймағы

Орталық Азия

Сарматтар скиф тіліне жақын сөйлеген

Дах- массагет , иседондармен туыстас келді
Сарматтар


Сарматтардың саны б.з.б 3-2 ғ-да 20 мың, б.з.б 2-1 ғ-да 10мың б.з.-дың-1 ғ-да 5-7 мың адам болған




Басқа тайпалармен араласып , бірқатары отырықшылық салтқа көшкен

Арал- Каспий теңіздері аралығында б.з.б 1 мыңжылдықтың орта шенінде мекендеген тайпалар туралы Герадоттың , прасы птшасы Ксеркстің жазбаларына сүйнетін болсақ , бұл өңірде дах (дай ,даг ) , сақ – массагет тайпалары өмір сүрген деп жазады .

• 
  Сарматтатрдың ескерткіштері Жайық, Елек, Жем өзендерінің алқабында табылған.
  
• 
  Обалар бір-біріне ұқсас болған. Обаның биіктігі1,5-2 м, көлемі 20-26 м болған . Обаға адамның қабірін әлеуметтік жағдайына байланысты жерлеген.
  

Ү.Бекіту .

1. 
   «Сарматтар»деген жұрттың аты көне авторлардың еңбегінде бастап кездеседі .
   
2. 
   Ежелгі грек тарихшысы Герадоттың хабарлауынша , савроматтар тілінде сөйлеген .
   
3. 
   Сарматтар мен туыстас келеді .