Сабақтың тақырыбы: А. Байтұрсынов Мен қалай оқуғы бардым Сабақтың мақсаты

жүктеу/скачать 0,56 Mb.

бет	2/3
Дата	09.11.2016
өлшемі	0,56 Mb.
	#1344
түрі	Сабақ

1 2 3

Көрнекілігі: оқулық, суреттер

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі:

Амандасу,түгендеу, оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

Оқушылардан мектепке алғаш рет қалай келгендеріңді еске алаыңдар.Мектепке кіммен келдің? Алғашқы оқулығың туралы не айта аласың? Қазақ хрестоматиясы туралы естідің бе?

ІІ.Мақсат қою кезеңі:сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау.

ІІІ. Жаңа сабақ

а/ Ы.Алтынсарин туралы түсінік.

Ы.Алтынсарин 1841-1889 Қостанай облысында туған. Ол – қазақтан шыққан тұңғыш ұстаз. «Қазақ хрестоматиясы» деген оқулық жазды.

ә/ өлеңді мәнерлеп оқу,іштей оқу,тізбектей оқу,жеке-жеке оқу.

А) І-деңгей(міндетті) сұрақ-тапсырмалары:

1. Өлең не туралы? Неше бөлімнен тұрады?

2.Білім не үшін керек?

3.Ы.Алтынсарин оқудың пайдасы туралы не айтты?

Ә) ІІ деңгей(алгоритмдік) сұрақ-тапсырмалары:

1.Өзіңнің мектепке алғаш келген кезіңді есіңе түсіріп әңгімеле.

2.Оқу білім туралы қандай мақал-мәтел білесің?

Б)ІІІ деңгей (эвристикалық) сұрақ-тапсырмалар:

1.Өлеңнінің әр бөлігін берілген атаулардың бірімен ата.Неге солай аталғанына мән бер. (Білім керек бәріне:ата-ана:оқудың пайдасы:сауысқанның тамағы:оқудың зияны)

2. Олай болса Ыбырай ата қалай оқыды деп ойлайсың?

б/ Дәптермен жұмыс

Ыбрай Алтынсариннің өсиетін дәптерге түсір.

сөздік жұмыс жүргізу.

Ыбырай атамыздың өсиет сөзін жазғызу.

ІҮ. Түсінгендерін тексеру:

Ыбырай атамыз қандай өсиет айтты?

Өлеңнің бірінші шумағынан не түсіндіңдер?

Оқудың пайдасы жөнінде не айтты?

Тауып оқу

Ү. Қорыту: Ыбрай Алтынсарин тіралы мәлімет жинаү

Өнер, білім туралы мақал-мәтелдер айту.

ҮІ. Үйге тапсырма:Өлеңді жаттау.Бағалау.

2 сынып Әдебиеттік оқу 03.09.2013 ж

№3 Сабақтың тықырыбы: Өтебай Тұрманжанова «Мектеп біздің анамыз»

Сабақтың мақсаты:

Оқушыларға Өтебай Тұрманжановтың өмірімен таныстыра отырып,оның шығармашылығы туралы айту.Өлеңнің негізгі идеясы-білім,білім көзі мектеп,кітап екендігін ұғындыру,білім алуға ынталандыру.Өлеңді түсініп оқуға,талдауға үйрету.
Оқушылардың ойлау қабілеттерін,сөйлеу тілін дамыту.
Оқушыларды білімді болуға, мектеп ережелірен және мектепті өз үйіндей таза ұстауға тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: жаңа сабақ

Сабақтың әдісі: түсіндіру,оқыту,талдау ,іздену,

Көрнекілігі: оқулық, суреттер

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі:

Амандасу,түгендеу, оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

Психалогиялық кезең:

ІІІ. Үй тапсырмасын сқрау:

Ы.Алтынсарин туралы не білеміз?

Қандай өсиет қалдырды?

Өлеңді жатқа сұрау.

ІІІ.Мақсат қою кезеңі:сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау.

ІҮ. Жаңа сабақ

а/ Ө.Тұрманжанова туралы түсінік.

Ө.Тұрманжанова 15 желтоқсан 1905, Оңтүстік Қазақстан облысы Бөген ауданы Жалғызағаш ауылына дүниеге келген.Оның шығармалары өте көп.Балаларға арнап ертегі,әңгімелер жазды.

ә/ өлеңді мәнерлеп оқу,іштей оқу,тізбектей оқу,жеке-жеке оқу.

А) І-деңгей(міндетті) сұрақ-тапсырмалары:

1. Өлең не туралы? Сурет пен өлеңді салыстырып көр.

2.Суретте жылдың қай мезгілі бейнеленген??

3.Балалардың көңіл-күйі қандай?

4.оқудың алғашқы күні екенін неден аңғардың?

Ә) ІІ деңгей(алгоритмдік) сұрақ-тапсырмалары:

1.Өзіңнің мектепке алғаш келген кезіңді есіңе түсіріп әңгімеле.

2.Оқу білім туралы қандай мақал-мәтел білесің?

Б)ІІІ деңгей (эвристикалық) сұрақ-тапсырмалар:

1.Өлеңді оқып ақын қолданылған сөздерді пайдаланып,сурет бойынша әңгіме құрастыр.

б/ Дәптермен жұмыс

сөздік жұмыс жүргізу.

ІҮ. Түсінгендерін тексеру:

1.Ө.Тұрманжанов туралы не білдік?

2.Күз мезгіліндеігі алғашқы күн қандай мереке?

Ү. Қорыту: Өнер, білім туралы мақал-мәтелдер айту.

ҮІ. Үйге тапсырма:Өлеңді мәнерлеп оқып кел.Бағалау.

2 сынып Әдебиеттік оқу 22.10.2013 ж

№29 Сабақтың тақырыбы: Түйе

Сабақтың мақсаты:

Білімділігі: Түйе туралы жырды мәнерлеп түсініп оқуға үйрету.
Оқушылардың оқуға деген ниет-ынтасын дамыту.
Оқушыларды білімді болуға, төрт түлікті баптап күтуге тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: жаңа сабақ

Сабақтың әдісі: түсіндіру,оқыту,талдау ,іздену,

Көрнекілігі: оқулық, суреттер

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі:

Амандасу,түгендеу, оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ІІ.Үй тапсырмасын тексеру.

Сиыр туралы не білеміз? Оның сүтінен қандай тағамдар әзірлейді? Оның етінен не әзірленеді? Терісінен ше?

ІІІ.Мақсат қою кезеңі:сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау.

ІІІ. Жаңа сабақ

Жұмбақты шеш.

Иір-иір денесі,

Сахараның кемесі.

Ащы шюптер- тамағы,

Шөлге шыдап бағады. Түйе

Түйе туралы не білеміз? Оның төлі қалай аталады?

Оқулықпен жұмыс

ә/ өлеңді мәнерлеп оқу,іштей оқу,тізбектей оқу,жеке-жеке оқу.

А) І-деңгей(міндетті) сұрақ-тапсырмалары:

1. Өлең не туралы?

2. Түйенің төлін қалай атайды? Сүтін ше?

3.Түйенің жүрісі туралы не деуге болады?

Ә) ІІ деңгей(алгоритмдік) сұрақ-тапсырмалары:

1.Түйе қандай шөпті жақсы көреді?

2. Түйенің пайдасы қандай?

Б)ІІІ деңгей (эвристикалық) сұрақ-тапсырмалар:

б/ Дәптермен жұмыс

1.сызбаны толтыр

Түйе жүніне істелетін бұйымдар

Түйе сүтінен істелетін тағамдар

Түйе терісінен істелетін бұйымдар

ІҮ.жаңа білімді бекіту::

Түйе қандай жануар?

Мақал-мәтелді түсініп оқы.Талда.

Нар жолында жүк қалмас.

Ү. Қорыту: Сабақта не туралы білдік?

ҮІ. Үйге тапсырмасы. Жырды мәнерлеп оқу.Бағалау.

2 сынып Әдебиеттік оқу 24.10.2013 ж

№29 Сабақтың тақырыбы: Төрт түліктің кеңесі

Сабақтың мақсаты:

Білімділігі: Төрт түліктің кеңесі туралы мәтінді рөлге бөліп, түсініп оқуға үйрету. Төрт түлік мал жайлы білімдерін тереңдету, жүйелеу. Бірлесіп жұмыс жасай отырып, оқушының өз пікірін білдіруге, ойын дәлелдеуге, өзгенің ойын тыңдай білуге баулу.
Дамытушылық: Ой — өрісін, сөздік қорын байыту, мәнерлеп, түсініп оқуда білім-білік дағдыларын дамыту
Тәрбиелік: Қазақ халқының өмірін төрт-түлік малмен байланыстыра отырып, оқушыларды төрт түлікті құрметтеуге, еңбекқорлыққа тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: қайталау

Сабақтың типі: жүйелеу,пысықтау

Сабақтың әдісі: түсіндіру,оқыту,талдау ,іздену,

Көрнекілігі: оқулық, суреттер

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі:

Амандасу,түгендеу, оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ІІ.Үй тапсырмасын тексеру.

Түйе туралы не білеміз? Оның сүтінен қандай тағамдар әзірлейді? Оның етінен не әзірленеді? Терісінен ше?

ІІІ.Мақсат қою кезеңі:сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау.

ІІІ. Жаңа сабақ

Кіріспе
Балалар, қазір біз барлығымыз бірлесіп, бүгінгі сабағымыздың тақырыбын сөзжұмбақ арқылы шешіп, тауып алайық.

қ

а

й

т

а

л

а

у

1. Кішкене ғана бойы бар,
Айналдырып киген тоны бар.(қозы)
2. Ер қанаты не?
3. Төрт аяғын тең басқан. ( түйе)
4. Жабағыдан кейінгі не ? (тай)
5. Сиыр сүтінен алынатын сусын. (айран).
6. Ешкінің төлі. ( лақ)
7. Сүттің түсі қандай? (ақ)
8. Малдың төлдегендегі алғашқы сүті не деп
аталады? (уыз)

-Сонымен бірінші қатардағы ,торкөздегі әріптерді қосқанда қандай сөз шықты?
-Қайталау.
-Қандай ауыз әдебиетінің саласымен таныс едік?

Төрт түлік туралы жырлар.

Оқулықпен жұмыс

ә/ Жырды мәнерлеп рөлге бөліп оқу,іштей оқу,тізбектей оқу,жеке-жеке оқу.

А) І-деңгей(міндетті) сұрақ-тапсырмалары:

1. Өлең не туралы?

Ә) ІІ деңгей(алгоритмдік) сұрақ-тапсырмалары: Дәптермен жұмыс

Мәтіннен төмендегі сөздердің мағынасын ашатын тіркестерді дәптеріңе теріп жаз

Берілген сөздер

Мәтіндегі осы сөздердің мәні

Тұрмыс жағдайы төмен адам

Қоры үзілген қу

Еңбекқор адам

Шаруа қуған

Батыл, өжет адам

Найза ұстаған ер

Шаруасы жақсы, бай адам

Ел ішіндегі зор

Б)ІІІ деңгей (эвристикалық) сұрақ-тапсырмалар:

59 беттегі суреттерге зер сал.Қай түлік қай жерді қалайтынын айт.Мәтіндегі сөз тіркесін пайдалан.

Қой 1 сурет: күнгейлі қара тас

Сиыр 2 сурет. Қалың қорыс ну

Жылқы 3 сурет: бетегелі бел

Түйе 4 сурет: жалмаң құлақты сор

ІҮ.жаңа білімді бекіту:

Сонымен,төрт түлік қандай жерді, қандай кісіні қаладй екен?

Төрт түлікті бағып-күтуге байланысты еңбек түрлерін ата.

Ү. Қорыту: Сабақта не туралы білдік?

ҮІ. Үйге тапсырмасы. ІҮ деңгей топ бойынша мәтінді сахыналауды ұйыдастыр..Бағалау.

ТӨРТ ТҮЛІК

Бабаларымыз төрт түлікке ерекше көңіл бөлген. Әрі ас-ауқаты, әрі киімі, әрі көлігі, қымызы – ем, әрі жегжат-жұратымен жасайтын алыс-берісінің көзі, байлығы болғандықтан, қазақ үшін осы төрт түлік мал аса қымбатты дүние болғаны белгілі. Қайда болмасын, бірін-бірі танысын-танымасын, кездесе қалған қазақ «мал-жан аман ба?» деп амандық-саулық сұрасқан. Қазақтар малды тек пайдаланып қана қоймаған, олардың бабын тауып бағып-күтудің де жай-жапсарын, қасиетін, ерекшелігін жақсы білген, сынаған.

Төрт түлік малдың ішіндегі ең қасиеттісі түйе болып есептелген. Ол қырық күн шөлге шыдамды, жүк артса – көлік, жесе – ет, ал жүні киімге жараған. Қазақтар түйенің жүнінен түйе жүн шекпендер киген, ол жеңіл әрі жұмсақ сырт киім болған. Түйенің күштілігі, жүйріктігі, шыдамдылығы сияқты түрлі қасиеттері бар, соған орай оны түрліше атайды (желмая, нар, аруана, жампоз, үлек, нарқоспақ т.б.). Асанқайғының шапқанда құстай ұшатын желмаясы естеріңізде болар. Ал түйе өзінің өсу жолында бота, тайлақ, буыршын, буырлыш, науша, бұзбаша, інген, атан, бура деп аталады.

Қазақтың қасиетті малдарының бірі – жылқы. Оны құлын, жабағы, тай, құнан, байтал, дөнен, бесті, бие, ат, сәурік (суйрік), айғыр деп атайды. Ал оның жүйріктігіне, тағы да басқа қасиеттеріне қарай әсіресе батырлар жырларында жорға, сужорға, жүйрік, тұлпар, қазанат, сәйгүлік, дүлдүл арғымақ деп атаған. Жылқы малын аса жоғары бағалаған қазақтар оны үлкен ас-тойларда жарысқа салып, бас бәйгесіне мол дүние беретін болған. Ер азаматтарға жасалатын сыйдың да үлкені ат мінгізіп, шапан жабу болған.

Жылқының жүрісіне дейін атаулары болған. Мысалы, аяң жүріс, жорға жүріс, жортақ жүріс, бүлкек желіс, бөкен желіс, шоқыта жүру, шабыс. Оның түсі де әртүрлі теңеулермен сипатталған: торы, күрең, жирен, ақбоз, боз, көк, шұбар т.б.

Сиыр малы момақан, қазақтар үшін көбінесе тамаққа жараған, ет, сүт, айран, қаймақ, май, құрт, ірімшік т.б. осы сиырдың берген берекесі болған. Сиырды кейде көшке де, егіске де пайдаланып отырған. Жалпы, қазақтар сиырды киімге жаратпаған, қонаққа сыйға тартпаған, тіпті түске кірсе де ауыртпалық деп жорыған, тіпті қазақта епетейсіз, икемсіз әрі денелі адамды «сиырдай» деп, сөйлемейтін адамды «аузын буған өгіздей», «мыңқиған бұзау сияқты» деп мазақтайтын тіркестер қолданылады. Дегенмен, сиыр да үйдің берекесі, айран-сүттің көзі, балаларының асыраушысы ретінде қадірлі мал болған. Сиыры жоқ үй ас-ауқаты жұтаң үй болып есептелген. Сиырды жасына қарай бұзау, торпақ, тана, тайыншща, қашар, құнажын, дөнежін, сиыр, өгіз, бұқа деп атаған.

Түйе мен жылқыны, өгізді көлік ретінде пайдаланады, шанаға, арбаға, малға жегеді, салт та мінеді.

Қой – төрт түлік малдың ішіндегі қазақтың ең сүйіктісі десе де болады. «Қойдың сүті – қорғасын, қойды құртқан оңбасын» дейтін қазақтың қой өсіруге ынта-ықыласы мол-ақ. Өзі майда, өсімтал, момақан, тез ет алып, қонақ кәдеге жарап отыратын, сүті майлы әрі жұғымды қой малын ата-бабамыз ерекше қастерлеген. Қой өсу жасына орай қозы, марқа, тоқты, бағылан, тұсақ, азбан, ісек, қошқар, саулық деп аталады.

Ешкі де қазақтар үшін өсімтал малдың бірі болғандықтан, қадірлі. Ешкінің еті жеңіл әрі сіңімді, сүті аса құнарлы болады. Ешкінің сүттісін арнайы ұстап, ана сүтіне жарымаған баланы ешкі сүтімен асырайды. Ешкінің серкесін әрдайым қойдың отарына қосып отырады, оның бүкіл отарды бастап, жайылымға апарып, әкелетін қасиеті бар. Дегенмен ешкіні қонаққа соймайды. Ешкі жеңілтек мал деп есептеледі де, мінезі ұшқалақ, шыдамсыз баланы (әсіресе қыз баланы) «ешкі құсап селтеңдеп» деп, ешкіге теңеп отыратыны бар. Ешкіні жасына қарай лақ, туша, бөрте, шыбыш, серке деп бөледі.

Төрт түлік малдың өзі қадірлейтін басын қазақтар басқаға бермеген, онда жұтаңдық орнап қалады деп есептеген. Әрбір рудың өз малына салатын таңбасы болған. Оны олар малдың құлағына, мүйізіне, жамбасына салатын болған.

Еңбекқор қазақ халқы мал өнімдерін өте орынды пайдаланып отырған. Шаруашылықта қолданылатын заттар – жылқының жалынан, құйрығынан жасалатын арқан, сиыр мүйізінен жасалатын тарақ, қой жүнінен жасалатын киіз, текемет, тоқылған сырт киім, түйе жүнінен тоқылған шекпен т.б. аса жоғары бағаланған. Тіпті түйенің шудасын да, қайнатып, емге пайдаланған. Кедей қазақтар қойдың жабағы жүніне жаңа туған нәрестені де орап, қыстан аман алып шыққан. Осындай аса құнды мал болғандықтан, қазақтар өз перзенттерін де «құлыным, қозым, қошақаным, ботам» деп, айналып-үйірілген, еркелетіп отырған.

жүктеу/скачать 0,56 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3