Мұғалімнің аты-жөні:
|
Есиркепова Акерке Усеновна
|
Пән/Сынып:
|
Химия, 8 сынып
|
Қай аптаның нешінші сабағы
|
2-сабақ
|
Тарау немесе бөлім атауы:
|
1 тарау. Атомдағы электрондардың қозғалысы
|
Сабақтың тақырыбы:
|
Энергетикалық деңгейлер
|
Оқу мақсаты:
|
8.1.3.4 – әрбір электрондық қабат белгілі электрон сиымдылығына ие екендігін түсіну;
8.1.3.5 – элементтердің период және топ бойынша қасиеттерінің өзгеру сипатын анықтау.
|
Бағалау критериі:
|
әрбір электрондық қабат белгілі электрон сиымдылығына ие екендігін түсінеді;
элементтердің период және топ бойынша қасиеттерінің өзгеру сипатын анықтайды.
|
Саралап оқыту тапсырмалары
|
Ұжымдық жұмыс
Жаңа тақырыптың түсіндірілуі
Сабақ мақсаты мен бағалау критерийлерін таныстыру;
Бейнероликті қолдана отырып, бекіту тапсырмаларын орындату
|
Бірлескен жұмыс (1,2 тапсырма)
Тапсырманы ұсыну және дұрыс жауапты ұсыну арқылы үйрету
Бекітуге арналғантапсырмаларды орындату, тапсырмалардың жауаптарын жазу
|
Жеке жұмыс
Тапсырманы ұсыну, оқушылар өз бетімен орындауы
|
Уақыты
|
Кезеңдері
|
Тапсырма
|
Тапсырманың мақсаты
|
Мұғалімнің бақылауы мен зерттеуі не?
|
Бағалау
|
Ресурстар
|
1 минут
00:00 – 03:00
|
Ұйымдастыру
|
Сәлеметсіздерме!
Бүгінгі қарастыратын тақырыбымыз: ЭНЕРГЕТИКАЛЫҚ ДЕҢГЕЙЛЕР
Бүгінгі сабақта меңгеретініңіз:
- әрбір электрондық қабат белгілі электрон сиымдылығына ие екендігін түсіну;
– элементтердің период және топ бойынша қасиеттерінің өзгеру сипатын анықтау.
|
|
|
|
Презентация Слайд 1-2
|
8 минут
03:00 – 11:00
11:00-14:00
|
Жаңа сабақ
|
Энергетикалық деңгей электрондар жүретін қабаттар деуге болады.
Энегетикалық деңгей түсінігімен танысу үшін келесі бейнематериалға назар аударайық (1-видео):
Бүгінгі сабақта периодтық кестедегі алғашқы 20 элементтің электрондары энергетикалық деңгейлерде қалай таралып орналасқанын қарастырамыз.
Әр энергетикалық деңгейде болатын электрондардың максимал саны мына формуламен анықталады: N = 2n2
Мысалы, бірінші энергетикалық деңгей максималды түрде екі электронмен, (2∙12 = 2), екінші энегетикалық деңгей – сегіз электронмен (2∙22 = 8), үшінші энергетикалық деңгей – он сегіз электронмен (2∙32 = 18) және т.б. толады.
1-период элементтерінің атомдарындағы электрондардың орналасуы бойынша мәлімет алу үшін келесі бейнематериалға назар аударайық (2-видео):
Литий атомында үш элекрон бар, сондықтан оның екі электроны бірінші энергетикалық деңгейде, ал үшінші электроны екінші энергетикалық деңгейде орналасады. Екінші энергетикалық деңгейге барлығы сегіз электрон сыяды (неонда), сондықтан екінші периодта сегіз элемент орналасқан.
2-период элемент атомдарындағы электрондардың орналасуы келесідей болады:
Деңгей
|
Li
|
Be
|
B
|
C
|
N
|
O
|
F
|
Ne
|
1-энергетикалық деңгей
|
2ē
|
2ē
|
2ē
|
2ē
|
2ē
|
2ē
|
2ē
|
2ē
|
2-энергетикалық деңгей
|
1ē
|
2ē
|
3ē
|
4ē
|
5ē
|
6ē
|
7ē
|
8ē
|
3-период элемент атомдарындағы электрондардың орналасуы келесідей болады:
Деңгей
|
Na
|
Mg
|
Al
|
Si
|
P
|
S
|
Cl
|
Ar
|
1-энергетикалық деңгей
|
2ē
|
2ē
|
2ē
|
2ē
|
2ē
|
2ē
|
2ē
|
2ē
|
2-энергетикалық деңгей
|
8ē
|
8ē
|
8ē
|
8ē
|
8ē
|
8ē
|
8ē
|
8ē
|
3-эне
|
гетикалық деңгей
1ē
|
2ē
|
3ē
|
4ē
|
5ē
|
6ē
|
7ē
|
8ē
|
Байқағандарыңыздай, сыртқы қабаттағы электрон саны, сол элементтің топ нөміріне сәйкес келеді.
Осыдан мынадай ереже шығады: Энергетикалық деңгейлердің (электрондық қабаттардың) саны элемент орналасқан период нөмірімен сәйкес келеді.
Бір периодта орналасқан элементтердің энергетикалық деңгейлер саны бірдей болады.
Сыртқы электрондық қабатта сегіз электрон ғана болады. Оны аяқталған қабат деп те атайды. (аяқталған қабаттар инертті газдар). Ал, электрон саны максимал болмайтын электрондық қабаттар аяқталмаған деп аталады.
Сыртқы энергетикалық деңгейдің құрылысы периодты түрде қайталанатындықтан, химиялық элементтің қасиеттері де ұқсас болады. Бұл заңдылық Менделеевтің химиялық элементтердің периодтық жүйесі мен периодтық заңында көрініс тапқан.
|
Жаңа тақырыпты меңгеру
|
|
|
Презентация
Слайд 3
1-видео (03:13 мин)
https://twig-bilim.kz/kz/film/atom-structure-electron-shells
2-видео
https://bilimland.kz/kk/subject/ximiya/8-synyp/atomda-ehlektrondardyng-taraluy-ehnergetikalyq-denggejler?mid=050c4b23-9d5a-11e9-be78-49d30a05e051
Слайд 4
Слайд 5
Слайд 6
|
10 минут
14:00-23:00
|
Бекіту тапсырмасы
|
1-тапсырма. Кестені сәйкестендіріңіз.
Энергетикалық деңгей (қабат) саны
|
Максималды электрон сыйымдылығы
|
1
|
Бірінші энергетикалық деңгей
|
a
|
8
|
2
|
Екінші энергетикалық деңгей
|
b
|
18
|
3
|
Үшінші энергетикалық деңгей
|
c
|
2
|
Жауабы:
1 с
2 а
3 b
2-тапсырма.
Дұрыс пен бұрысты ажыратыңыз:
№
|
Анықтама
|
ДҰРЫС\БҰРЫС
|
1.
|
Бір периодта орналасқан элементтердің энергетикалық деңгей саны бірдей
|
|
2.
|
Сырқы қабаттағы электрон саны элементтің реттік нөміріне тең
|
|
3.
|
Na, Mg, Al қатарында солдан оңға қарай атомдарының сыртқы қабатындағы электрон саны азаяды
|
|
4.
|
Li, Na, K атомдарының сыртқы қабатындағы электрон сандары бірдей
|
|
5.
|
Na, Mg, Al атомдарында энергетикалық деңгей саны әртүрлі
|
|
Жауабы:
Дұрыс пен бұрысты ажыратыңыз:
№
|
Анықтама
|
ДҰРЫС\БҰРЫС
|
1.
|
Бір периодта орналасқан элементтердің энергетикалық деңгей саны бірдей
|
ДҰРЫС
|
2.
|
Сырқы қабаттағы электрон саны элементтің реттік нөміріне тең
|
БҰРЫС
|
3.
|
Na, Mg, Al қатарында солдан оңға қарай атомдарының сыртқы қабатындағы электрон саны азаяды
|
БҰРЫС
|
4.
|
Li, Na, K атомдарының сыртқы қабатындағы электрон сандары бірдей
|
ДҰРЫС
|
5.
|
Na, Mg, Al атомдарында энергетикалық деңгей саны әртүрлі
|
БҰРЫС
|
|
Жаңа тақырыпты меңгеруге арналған
(әрбір электрондық қабат белгілі электрон сиымдылығына ие екендігін түсіну)
элементтердің период және топ бойынша қасиеттерінің өзгеру сипатын анықтау
|
|
Дескриптор: Білім алушы
Дескриптор: Білім алушы
- элементтердің период және топ бойынша қасиеттерінің өзгеру сипатының дұрыс не бұрыс екендігін анықтайды
|
Презентация Слайд 7
Слайд 8
Слайд 9
Слайд 10
|
2 минут
23:00-25:00
|
|
Бүгінгі сабақта:
әрбір электрондық қабат белгілі электрон сиымдылығына ие екендігін білемін;
элементтердің период және топ бойынша қасиеттерінің өзгеру сипатын анықтай аламын.
|
Тақырыпты меңгергенін анықтау
|
|
|
Презентация
Слайд 11
|
