Фотоэффект құбылысы туралы
1.Генрих Герц пен Столетов тәжірибесіні
тәжірибеде 6.6. суреттени көріп тұрғандай эектродтар арасындағы кернеу U белгілі Umin шамасынанан асқанда ғана газдағы эектр тогы байқала бастайды. Егер катодқа ультракүлгін сәуле түсіргенде , U кернеу белгілі Umin шамасынан кіші болсада ғаздағы эелектр тогы пайда болатын ерекше жағыдай байқалады.
Бұл тәжірибе нәтижесі жарық түсен кезде металл бетінен теріс зарядталған бөлшектер босап шығатындығын анықтады.Кейірек бұл бөлшектердің электрон екендігі анықталды.
Түсен жарықтың әсерінен метталл бетінен электрондардың ыршып шығу құбылысын фотоэфффект деп атайды.
2. Фтоэффект құбылысын жарықттың клласикалық толқындық теориясыда түсіндре алмады.
3.Фотоэффект құбылсын түсіндіруді кванттық физика заңдылықтары бойнша А.Эйнештейін таптты.
6,6 суреттегі катодқа түскен жарық сәулесінің әр бөлшегі( фотонны) бір квант энергияға ие болады және оны катодқа береді.
Метталл (катод) бетіне түскен жарық фотоның энергиясын бетке жақын жатқан электрондар жұтады. Қосымша энергияға ие болған электрон белгілі жұмыс жасап , метал бетінен босап шығады. Бұл жұмыс шығу жұмысы деп аталады. Яғни , Электронның металдан босап шығу үшін жасаған жұмысы электроның шығу жұмысы деп аталады. Аш – деп белгіленеді.
Босап шықан эелектрондар белгілі бір жылдамдық анодқа қарай қозғалаып кинетикалық энегргияға ие болады.
Энергияның сақталу заңы бойынша фотоэффект құбылысы үшін Эйнштейн теңдеуі жазылды.
me-босап шыққан электронның массасы;
υ –оның жылдамдығы.
h- Планк тұрақтысы
Аш- электронның шығу жұмысы.
Фотоээфект құбылыс мына шарт орындалса ғана байқала бастайды:
hν0≥Aшығу.Электронның шығу жұмысы жарықтың жиілігіне немес толқын ұзындығына ғана тәуелді.Фотоэффект байқалатын жарықтың ең аз дегендегі жиілігін немес оған сәйкес келетін толқын ұзындығын фотоэффектінің қызыл шекарасы деп атайды.Фотоэффект құбылысына негізделіп жасалған құралы фотоэлемент деп аталады
3. Фотоэффект өндірісте , тұрмыстық техникада және ғарыш аппараттаында кең қолданылады.
Мысалы : фотоэелментер ( автоматандыруда кең қолданылады), фототелеграф, теледидар және дыбыстық кино.
| 
