Көбейту ережесі. Егер бір группада m элемент,ал екінші группада n ээлемент болса,онда әрбір группадан бір элементтен алып құрылған қосақтардың саны көбейтіндігінен анықталады.
Расында бірінші группаның бір элементі екінші группаның әрбір элементімен қосақталынады және керісінше,сондықтан қосақтардың жалпы саны көбейтіндісіне тең болады.
Есептің жалпы түрі. Жәшікте N шар бар, оның M-көк,(N-M) қызыл. Алынған n шардың m-ы көк болу ықтималдығы қандай? Ол мына формуламен есептелінеді:
Мысал. Жәшікте 15 шар бар, оның 5 көк,10 қызыл; Қалай болса солай алты шар алынды. Осы шарлардың 2-і көк болу ықтималдығын тап.
Шешуі. Жалпы жағдай
Қолайлы жағдай
Екі көк шар алу ықтималдығы
Ескерту. Жоғарыда қарастырған элементтеріміз бір-бірінен ерекше деп алып,яғни әр элемент бір реттен тәжірибемізге қатысты. Егер тәжірибеге қатысқан элементтердің кейбірі бірнеше рет қайталанса онда алмастырулар, орналастырулар,терулер басқаша формулалармен есептеледі.
Мысалы,егер n элементтің n-біртүрлі, n2-екінші түрлі, т.с.с…nk,-k түрлі қайталанса онда қайталамалы алмастырулар мына формуламен есептелінеді:
мұндағы
Егер n элементтен k-дан жасалған орналастырулар саны ал қайталамалы орналастырулар саны үшін белгілеулерін еңгізсек, онда
ал формулаларымен есептелінеді.
Қайталамалы терулер.
n элементтен k-дан жасалған қайталамалы терулер деп әрқайсысы k-элементтен тұратын топтарды айтады және де әрбір элемент осы n топтардың біреуіне тиісті. Барлық қайталамалы терулер санын арқылы белгілесек, онда
формуласымен есептеледі.
Неміс метематигі Михаиль Штифель: ”Ноль шын ақиқат (оң) сандар мен теріс сандардың шекарасы”-деген.
Мысалдар: Қорапта 15 қызыл,9 көк,6 жасыл шар бар. Қалай болса солай 6 шар алынды. Осы шарлардың 1 жасыл,2 көк,3 қызыл болуының ықтималдығы қандай? Теру заңы бойынша:
Шешуі: жалпы жағдай
Қолайлы жағдай:
№324 (а)
Тапсырма: Есептеңіз: А220 =
А53 =
3!=
6! =
№ 325 (б)
№ 326 (а, в) a) k + 1 = 12 k = 11 в)
x = 0 x = 1x2 - 11x + 30 = 0 x1 = 5; x2 = Сабақтың соңы: Кері байланыс. Студенттерге сұрақтар қойылады.
1.Қай есепті шығару қиынға түсті?
2.Сабақтың қай бөлігі қызық болды?
3.Бүгінгі сабақ толық түсінікті болды ма?
Қорытынды: Студенттердің алған білімдерін өмірде қолдана алуға бейімдеудің аса маныздылығы артып отыр. Студенттердің ерекшеліктеріне қарай оқуға деген ынтасын жоғарлату үшін әр түрлі мысалдар қолдану тиімдірек болмақ. Егер оқушы елестету, талдау, қолдану жүргізсе ғана тиімді нәтиже аламыз.