Салқынбай А., Абақан Е. с
жүктеу/скачать 13,56 Mb. Pdf көрінісі
|
Салқынбай линг. Түсіндірме сөздік
| 20
АРАБ - АРАБ -зебед, харран жазулары (V— VI ғғ.) ж атады . Бұл т іл д ің араб графикасында жазылған клас- сикалық жазба түрі - қасиетті Құран кітабы (VII ғ. ортасы). АРАБИСТИКА - семитоло- гияның бір саласы, араб халық- тарының материалдық және рухани мәдениетін тілмен бай- ланыстыра зерттейтін филоло гия п ә н д е р ін ің кеш ені. Тар мағынада - араб әдеби тілі мен д и а л е ктіл е р ін ің құрылысын, қызметі мен дамуын зерттейтін тіл білімінің бөлімі. Араб тілін зерттеу тарихы XVI ғ. басталады. Педро де Алкаланың араб грам- матикасы 1505ж. жарық көреді. Г.Постеллус, Т.Эрпениус, И Л у- дольф т.б. голланд ғалымдары- ның е ң б е кте р і араб тіл ін ің грамматикалық және лексико- логиялық зерттеулерінің негізін қалады. Оларда араб тіл білімі д ә с т ү р л е р і айқы н к ө р ін іс тапқан, осы дәстүрден енген. XIX ғ. басында А.И.Сильвестр де Саси грамматикасы Парижде басылып шығады, онда араб тіл б іл ім і д ә с т ү р ін ің кө п те ге н қағидалары көрсетілген. XIX ғ. тіл білімінің көкейтесті пробле- масы - тіл нормасы жайында Г.Эвальд, К.Каспари, Э.Палмер т.б. еңбектері жарық көреді. Морфологиялық мәселелерді К. Б р о кке л ьм а н , с и н т а к с и с т ік мәселелерді Г.Рекендорф, фоне тика мәселелерін У.Гэрднер зерттейді. Араб тілінің тарихына И.Фюкктің «Арабия» атты еңбегі арналады (XX ғ. ортасы). Араб тілін зерттеуге зор ықпалын тигізген - струкгуралық лингвис тика идеясы (А.Бистон, Р.Бла- шер, К.Бравман, т.б.). Сонымен қатар, лексикалық статистикадан (Я.М.І1андау), социолингвистика мен стилистикадан (В.Дием, Х.Вер, Т .М итчел, А .Р ом ан), синтаксис пен текст лингвисти- касьінан (М.Аввад, Э.Рияд, Ф. Рундгрен, В.Ф иш ер, М.Чад), лексикология мен лексикогра- фиядан (X .А й зе н ш те й н , X. Прайслер, А.Чапкевич, О.Джас- троу), сөйлемнің синтаксистік семантикасы мен коммуника- тивті құрылымынан (Д.Агиус, М.Ид, П.Ирвинг, И.Кальмор, Г.Саад, Г.Рекс-Смит), фонетика мен фонологиядан (А. Амброс, Ф.Митлеб) еңбектері бар. Араб диалектілерін зерттеу жалға- суда. Жалпы тіл білімі (Ж.Ван- дриес, Е.Курилович) жэне семи- тологияда (Л .Грей, П.Дорм, М.Коэн, Д.Годфруа) араб тілінің теориялық мәселелері қарас- ты р ы л ға н . А раб е л д е р ін д е әдеби тілді зерттеу араб тіл білімі дәстүрлеріне негізделген. XIX ғ. жазылған Мухаммед аз- Забидің 10 томдық түсіндірме сөздігі («Тадж аль-арус») А.-да араб л е к с и к о гр а ф и я с ы н ы ң |