Сборник научных статей научно-практической конференции «Байтанаевские чтения-Х»
жүктеу/скачать 8,82 Mb. Pdf көрінісі
|
baytanaev 2022 zhinak 1 tom gotov
| Поэзиялық шығармадан
мысал І.Кеңесбаевтың түсіндірмесі Ә.Нұрпейісов трилогиясындағы мысал Шіріген жұмыртқа елге неге дәрі, Шіріп қайта таусылсын одан әрі (С.Мұқанов). Шіріген жұмыртқа – қылығына қарай ата-ана, елден кеткен кісіге, теріс бата алған балаға айтылады. Найманның ішінде шіріген жұмыртқа бар, білемін (М.Әуезов). [1, 573-б.]. Қызының анада Тәңірбергенге қатын үстіне шыққанын есіткенде, бұл қатты ширығып: «Шіріген жұмыртқа...» - деген еді де, тыйылған еді. Сонан бері бір жанға тіс жарып та тіл қатпай, өз күйігіне өзі өртеніп қалған-ды [2, 204- б.]. Трилогияда Сүйеудің жар дегенде жалғыз қызы Ақбала Тәңірбергеннің екінші әйелі болғанын «қатын үстіне шықты» деген тіркеспен берген. Қазақ мәдениетінде «шіріген жұмыртқа» деген тіркес жағымсыз, теріс коннотациялық мәнге ие. Ол «кесілген, іріп-шіріген бөлікті» білдіреді. Қорыта айтқанда, белгілі бір халыққа тән этномәдени бірліктерді таныту, талдау – өте ауқымды, күрделі процесс. Біз зерттеу жұмысында оның бірқатарын ғана әлемдік деңгейдегі жазушы Ә.Нұрпейісовтің шоқтығы биік шығармасы – «Қан мен тер» трилогиясындағы мысалдар арқылы көрсетуге тырыстық. Ал халық танымындағы этномәдени бірліктерді кешенді талдау, олардың кілтін ашу – болашақтағы зерттеу жұмыстарының міндеті деп білеміз. Әдебиеттер: 1 Кеңесбаев І. Қазақ тілінің фразеологиялық сөздігі. – Алматы, 1977. – 712 б. 2 Нұрпейісов Ә. Қан мен тер. – Алматы: Жазушы, 1973. – 840 б. ӘОЖ 811.512 ТӨЛЕН ӘБДІК ШЫҒАРМАЛАРЫНДАҒЫ МИФТІК ТАНЫМНЫҢ ТІЛДІК-КӨРКЕМДІК ӘЛЕУЕТІ жүктеу/скачать 8,82 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|