Үсенбекова А. Е кестелі биология



бет37/55
Дата19.05.2022
өлшемі212,97 Kb.
#143862
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   55
Байланысты:
treatise169248

Т(5)К3+(2)А(9)-1Ж1

Тозаңдануы

Көпшілігі бунақденелілер арқылы айқас тозаңданады (кейбірі өздігінен тозаңданады, мысалы егістік асбұршақ).

Жемісі

Құрғақ, бұршаққап, екі жақтауынан қақырайды.

Өкілдері

1.Тағамдық түрлері – соя, асбұршақ, жасымық, үрмебұршақ, нұт, жержаңғақ.
2.Мал азықтық түрі – сары бөрібұршақ, беде, ақбас түйежоңышқа, сиыржоңышқа, жантақ.
3.Сәндік түрлері – қараған.
4.Улы түрі – тентекмия.

Маңызы

Медицинада жалаң қызыл мия, кассия қолданылады.



Күрделігүлділер тұқымдасы



Табиғатта таралуы

Жарық жақсы түсетін, ылғалы мол аймақтарда кездеседі.

Жер шарындағы түр саны

20 000-нан астам түр.(Қазақстанда 700-ге жуық түрі) бар.



Сипаттамасы

Қосжарнақтылар класының ең көп тараған шөп текті, шала бұталы, бұталы, ағаштекті негізінен көпжылдық өсімдіктер тобы.
Ортақ белгілері:
Гүлінде тостағанша болмайды, кейде үлпекті айдаршаға өзгереді. Гүлтесі 5, оның 5 тісшесі бар. Жалған тілшегүлдің жоғарғы ұшында 3 тісшесі бар.
Аталығы 5, ол бітісіп өскен.
Жатыны төмен. Аналығы 1-еу ғана, аузы қос телімді.

Жапырағы

Бұл өсімдіктердің жапырағының құрылысы санының, түрінің көптігіне байланысты әр түрлі болады:
1.Мақсырда – жапырағы сопақ, қандауыр тәрізді, жиегінде тікенектері болады. Жапырақтары сабақта сағақсыз орналасады.
2.Өгейшөпте – жапырағы ірі, тақтасының үстіңгі беті түксіз, жылтыр, ал астыңғы беті жұмсақ түкті болады.
3.Күнбағыста – жапырағы ұзын сағақты, жүрек пішінді, ірі. Жапырағы сабақтың төменгі жағында қарама – қарсы орналасады, ал, жоғары қарай кезекті орналасады.
4.Бақ – бақта – жапырақтары тамырғ а жақын орналасады.

Гүлі

Гүлдері пішіні бойынша - тілше, түтікшелі, жалған тілшелі, қос ерінді, шұқырақ тәрізді болады.
Ерекшелігі:
1.Тілше гүл (бақ – бақ себетгүлінде тек тілше гүл болады)
2.Түймедақта тілше және түтікше гүлдер.
3.Гүлкекіреде шұқырақ тәрізді гүлдер.
4.Сары қалуен мен түйетікенде тек түтікше гүлдер.

Гүлшоғыры

Себетгүл.

Жемісі

Тұқымша (Айдарлы кейде айдарсыз)



Өкілдері

Бақ-бақ, күнбағыс, түймедақ, гүлкекіре, түйетікен, сарықалуен, мақсыр, ассүттіген, бөрігүл, дермене, итошаған, қырмызыгүл, жералмұрт, бақытгүл, нарғызгүл, ойраншөп, т.б.



Маңызы

1.Май алынады – күнбағыс, мақсыр.
2.Көкөністік дақыл – бөрігүл, ассүттіген.
3.Дәрілік өсімдік – дермене, түймедағы, бақ-бақ, итошаған, қырмызыгүл.
4.Малазықтық түрі - жералмұрт.
5.Сәндік түрі – бақытгүл, нарғызгүл.
6.Арамшөп – ойраншөп, қалуен, гүлкекіре, түйетікен.



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   55




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет