Шахмардан есенов
жүктеу/скачать 0,85 Mb.
|
Шахмардан есенов
| --Дұрыс, қандай жұмыс ұсынсам екен саған, лабараторияда инженерлік орын бар,--деді маған ойлана қарап. Мен жұмыс таңдайын деп тұрған жоқ едім:
--Рахмет, Сайд Найымович, Сіз дұрыс десеңіз болды, мен істей беремін,--дедім, бірден жұмыс табылғанына қуанып. --Олай болса Есеновтің атына арыз жаз, --деді. Мен тез арыз жаза қойдым. Бір бұрышына «мен келісемін» деп өзі қолын қонжитып қойып қойды. Бірақ бәрі бір көңілінде бір мазасыздық бар, ойы бір жаққа алып-қашып отырғанын байқадым. Бір кезде маған тесіле қарап отырып: -- Осы мен, сені Шахмарданның өзімен неге таныстырмаймын. ол сенің жерлесің ғой,--деді де телефонға жармаса түсті. Сөйтті де менің Жезқазғанда істегенімді, Алжирде болғанымды, француз тілін жетік білетінімді, тура емтихан тапсырып отырғандай тарсылдатып айтып шықты. Шахмарданның не айтып жатқанын білмеймін, бір кезде қазір, бір жарты сағатта Сізде боламыз деп сөзін бітірді. Шахмарданның кабинетіне келдік, алдындағы орындыққа жайғастық. Бұл менің бұрын атын естіп жүрген, бірақ көрмеген Шахмарданмен алғашқы кездесуім де, танысуым да еді. Келісті, өте әдемі адам екен, маған қатты ұнады. Сейфуллин қайтадан менің өмірбаянымды тізіп шықты, бірақ Қызылордадан, Шиеліден екенімді айтпады. Мен де ішімнен айтпай-ақ қойса екен деп отырғанмын. Шахмардан менің арызыма «бұйрық берілсін» деп , бұрышына қол қойды да, шамалы ойланып отырды, сосын қол қойылған арызымды төрт бүктеп төс қалтасына салып қойды. Түсінбедім. Бір кезде: --Сіздер сағат екіде институтта болыңыздар, мен барамын,--деді.Содан хош айтысып шығып кеттік. Сағат екіде келсем директордың кабинетінде үш орынбасары және ғылыми хатшы отыр екен. Шахмардан да келіпті, төрдегі орындықта таудай болып отыр. Ойымда ештеңе жоқ, мені коллективпен таныстырғалы отырған шығар дедім де қойдым. Бір кезде Шахмардан алдындағы қағаздан басын көтеріп, бәрімізге бір-бір қарап алды да, мені отырғандарға таныстырды, сөйтті де сөзінің соңында: -- Сайд Найымович институттың ғылыми хатшылығына Асановты ұсынады, мен қарсы болмадым, өзі геолог, өзі Жезқазғанда, шет елде қызмет жасап келіпті, --деді. Бір сәт бәріміз де демімізді ішімізге тартып, отырып қалдық. Мен жәй лабороторияның инженерлігіне келісіп отырған адам енді ғылыми хатшы боласың дегенге қуанудың орнына бұрынғы хатшыға жалт қараппын. Неге екені белгісіз қызарып та кеттім-ау деймін. Ал, ғылыми хатшы бозарып бара жатқан секілді. Әбден қызық болды. Тура бір бізді қазіргі заманның тілімен айтқанда детектор лжыдан өткізіп жатқандай, өзі сырбаз отыр. Сейфуллин сасып қалды, бірақ білдірмеген болып, үндемей түйіліп отыр. Шахмарданға қарсы келетін кім бар ол кезде. Өзі президент, өзі директор, өзі Ленинский лауреат! Бір кезде сөзін жалғап, —ғылыми хатшы міндетінен Наймулин босатылып, бірінші орынбасар қызметіне тағайындалады, оның орнына Асанов Мәдениетті бекітпекпіз. Жас қой бірер жылда қорғап алады, тақырыбы, жұмысы бар екен,--деді. «Ғылыми атағы жоқ ол қандай хатшы» деп айтылатын өсек-аяңның жолын біржола қиып тастады. Осылай, лабораторияға қарапайым инженер боламын деп отырған адам табан астынан ғылыми хатшы болып шыға келдім. Таң қаларлық іс емес пе?! Ал, Шахмарданның мұндай шұғыл шешімдерін кейіннен көп көрдім. Егер ұсыныс дұрыс болып тұрса сол сәтте-ақ шешіп, шара қолданып тастайтын. Осы сәттен бастап мен қызмет бабымен Шахмарданмен жиі кездесетін болдым. Қызық болғанда, бірер айдан кейін президенттің көмекшілігін де мойныма іліп алдым.Сөйтіп, екі қызметті қатар алып жүруіме тура келді. Өзім осы уақытқа дейін Шахтың маған соншалықты сенгеніне таң қаламын, менен оның ешқандай жасыратын сыры да, құпиясы да болмайтын. Небір мемлекеттік, жеке құпия қағаздарына дейін маған беріп қоятын. Ресми орындарда «Шамардан Есенович» дегенім болмаса жәй кездерде мен оны «Шах» деуші едім, оған ол ренжімейтін және өзі де сол есімге ылайықты еді. Шынымды айтсам Шахтай біртуар адамға кезіктірген тағдырыма ризамын. Ол кісінің арқасында мен қайда бармадым, кімдермен таныспадым. Үлкен ортаның үлкен істерін көрдім, небір білімді, ғұлама адамдармен таныстым. Союзда біз бармаған қала, Қазақстанда біз араламаған кен орындары жоқ шығар-ау. Шет елде өткен конференцияларға да бірге барған кезіміз болды. Осы тұста бір тарихты айта кетейінші, бұны маған әжем Алтын айтып еді. Шахмарданның әкесі Жорабек біздің өңірге аты белгілі адам болған. 1916 жылы патшаның жарлығымен тылға, окоп қазуға қазақтарды алады ғой. Сонда қара жұмысқа жасы келмесе де менің әкем Асанды бір байдың баласының орнына жіберейін деп тұрған жерінен, заңды жақсы білетін, орысшасы мықты Жорабек арашаға түсіп, алып қалады. Есеновтің институтына жұмысқа орналастым дегенімде әжем осы оқиғаны тебірене отырып, «сен Жорабектің баласын ұятқа қалдырма,қызметіңді адал істе...» деп, маған аманат еткендей болды. Әлі күнге сол сәт есімде. Бірақ, Шахмарданға жерлес, тіптен туыс кенімді мен білдім, ал, ол білмей кетті. Ол менен қай жақтансың, кімнің баласысың деп сұраған емес, мен айтқан емеспін. Біз бір-бірімізді іштей ұқтық, құрметтедік, сендік». ххх
жүктеу/скачать 0,85 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|