Шахмардан есенов
жүктеу/скачать 0,85 Mb.
|
Шахмардан есенов
| Енді міне табиғатты қорғау бойынша сессияны даярлау істері И.Г.Галузо мен маған тапсырылды.
Біз Мәскеуде, Жалпыодақтық сессияда болғанбыз, түйгеніміз бар барлық ұсыныстар мен тілектерді алдына әкеліп қойдық. Бірақ, жоғарыдағылар бұл сессияны өткізуге рұқсат бермеді, байқауымызша олар Ш.Есеновтің шешендігін, іскерлігін, болмысының ұлылығы мен абройының асқақтығын тағы бір рет көргісі келмеген сыңайлы. Сондықтан біз бұл сессиясына синусында бойынша – бірде жоғары, бірде төмендегендей дайындадық. Дәл осы кезде мені кезекті рет Жақан Сүлейменұлы шақыртып алды. Ол жалпы зиялы, сабырлы кісі-тін, ал енді өзіне жараспайтын сарында егер мен сессияны дайындаумен одан әрі шұғылданатын болсам орнымды босататынымды, мен президенттің емес, оның орынбасары екендігімді қатал ескертті. Мен оған қарсылық білдірдім, содан екеуміздің қарым-қатынасымыз біржолата бүлінді. Оны Президиумның жұмысы ешқашан қызықтырмайтын ол үлкен ғылым, бірақ әлсіз ұйымдастырушы еді, сондықтан бейбіт қатар өмір сүрдік. Ал, енді оның сондағы айтқаны, озбыр - қаталдығы күні бүгінге дейін есімде. Әрине, бұл маған емес, президентке қарата айтылған еді, оның қолынан келгені орынбасарларына президентке көмектесуді тыю болатын. Бірақ бұған да оның қуаты жетпеді. Сессия, қарсылықтар мен тыиымдарға қарамастан, өз уақытында жұмыс істеді. Тура екі ай өткенде Шахмардан Есенұлы қызметтен босатылды. Одан бері 33 жыл өтсе де (сәуір, 1974 ж) әділеттілікке, объективтілікке сенуден қалғандай күй кешіп есімнен тана жаздағаным есімде мәңгі қалды. Біз Шахмардан Есенұлының кезекті рет ОК-е кеткенін білдік те, хабар күттік. Біздерді, бөлім басшылары, парторг, кәсіподақ лидері т.б., Есеновтің кабинетіне шақыртты. Біз толқу үстінде, аздаған болса да үмітпен ішке ендік. Сөздің тікелей де жанама да мәнінде ірі, сымбатты, сұлу адам бізге қызметтен кетуге мәжбүрлігін жеткізді. Республика басшылығы ол бүгін геологиялық қызметте пайдалырақ деп шешіпті. Оған жұмыс бойынша да, басқа мәселелер бойынша да ешқандай ескертулер болған жоқ. Ол өтініш жазуға әрине келіскен, сондықтан өзіне жақын адамдарды шақырып соны айту, және ең бастысы көмекшілік үшін, ықыласты жұмыс үшін, қолдау мен түсіністік үшін ризашылығын білдіруді жөн санаған. Кабинетті үнсіздік жайлады, осылай боларын сезсек те бұл хабар төбеден мұздай су құйып жібергендей әсер етті, екінші жағынан президенттікке кімнің келерін біліп алып келген адамдар тағы да әлдеқандай болар дегендей сезімдерін жасырды. Ал мен болсам толықсып келген сезімдерімді ұстай да алмадым, ұстағым да келген жоқ. Қапаланғаным соншалық ашықтан-ашық жыладым. Шахмардан Есенұлы мұны көріп, бірге атқарған жұмыстарымыз туралы айтты. Тіпті жылы да, жағымды сөздерін де аяған жоқ. «Сақ адамдар» кейінірек маған сен не «ессіз» немесе «ер» әйелсің дегенді айтып жүрді. Ондағылары отырғандардың бірі болмаса бірі жаңа бастыққа сенің Есеновке деген сезімдеріңді жеткізер дегендері болса керек. Бірақ мұндай сөздердің маған әсері болған жоқ, құдайға шүкір, бүкіл өмірім өзімнің табиғи күйімде жалғасуда. Мен нақты президентке емес, ұлы мәртебелі Академияға қызмет еттім деп әрқашан-ақ айтып жүремін. Егер бұл екі объекті ұқсас болса онда жылы сезім немесе теріс пікір білдіруден мені ешкім тоқтата алмас еді. Қазір академияның архивінде отырып президенттер сайлауы өткен сессиялар материалдарынан, ендігі алыс сол күндерден келесі құрғақ деректерді жазып алдым. 15 сәуір 1974 жыл. Қатысқандар: төраға Б.Әжімов, О.К.-тің 2-хатшысы В.К.Месяц, О.К. хатшысы С.Н.Имашев, ОК мен Министрлер кеңесінің ғылым және ЖОО бөлімдерінің меңгерушілер: Т.К.Қатаев, И.В.Шунаев. Мерзімі бойынша бұл 1973 жылдың есеп беру сессиясы болатын. Төраға Сокольский, есептік баяндаманы бас ғылыми хатшы Ж.С.Ержанов жасаған. Сессия бағдарламасында ұйымдастыру мәселесі жоқ, бірақ, сессияның не үшін шақырлағанын барлығы да біледі. Есептік баяндама бойынша қаулы қабылдаған соң Сокольский Шахмардан Есенұлының өтінішін оқыды. Сессия жарғыны бұзып, осындай оқиға Сәтбаевпен де болған, ашық дауыспен Есеновті босатуды қолдайды. Алғыс туралы бірде бір сөз жоқ. В.Н.Месяц президенттіке вице-президент А.М.Қонаевты ұсынады. Оның «белсенді де жемісті ғылыми-ұйымдастырушылық және қоғамдық қызметі» атап өтіледі. В.К.Месяц: А.М.Қонаевтың кандидатурасын СОКП ОК, КСРО ҒА Президиумы, Қазақстан КП ОК қолдағанын айтады. Кандидатураны Соколський, Марғұлан, Рафиков, Горяев, Кеңесбаев қолдап сөз сөйледі. Есептеу комиссиясын Горяев басқаруда. Дауыс бергендер саны 42, жақтағандар 41 қарсы 1, Ш.Е.Есенов өтінішінің мәтіні: Қазақ ССР-ы Геология министрі болып тағайындалуыма байланысты мені Қазақ ССР-ы Ғ.А. президенті қызметінен босатуды сұраймын. Қазақ ССР-ы Ғ.А. Президиумының мүшелеріне зор қолдауы үшін және біздің бірлескен жұмысымызға қосқан үлесі үшін алғыс айтамын. Академик Есенов». жүктеу/скачать 0,85 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|