Ата тарих кімді болса да өз орнына қояды, сондықтан естелік кітаптар шығару дәстүрі қолдауға тұрарлық шара деп санаймын.
Шахмардан Есенұлы Есенов сияқты тау тұлғалардың шынайы бейнесі осындай кітаптарда қалпына келтіріледі, әлі талай....
Осынау бірегей тұлға тағдырының бірқатар тұстары өзінің ұстазы және қолдаушы Қаныш Сәтбаевтың тағдырын қайталады. Несі бар Есенов туралы естелігімді өзімнің «Тағзым» айдарлы өлеңімнің бір шумағымен аяқтағым келеді.
Түгел тұрып бас иеміз баршамыз
Өткен буын, келер ұрпақ алдында,
Академия жоқ, егер іздеп барсаныз
Ерен еңбек күлге айналып қалды да...
Ғафу етіңіздер, Ш.Есенов сияқты жарқын тұлғамен бірге атқарған қызмет бізді де өсірді-атағымыз жоғарылады, абыройымыз асты, жауапкершілігіміз нығайды».
***
Шахмардан Есенұлы қызметтен босатылды.Орнына Қазақстан Компартиясы Орталық Комитетінің Бірінші хатшысы Дінмұхамед Ахметұлы Қонаевтың інісі Асқар Милахметұлы Қонаев сайланды. Жағымпаздар жақтағанмен, шыны керек мұны зерделі, республика ғылым өссін дегенниетте жүрген адам құптай қойған жоқ. Амал қанша, «мықтының құйрығы дирмен тартады» деген болды. Есенов академияға президент болып келгенде ғылым кандидаты ған баолатын. Одан қолдап-қолпаштаудың арқасында доктор, одан кейін корреспенденм-мүше, вице-президент дәрежесіне дейін аз жылда көтерілді. Оған президенттің көмегі болмады дейін десек, оған ешкім сенейін деп отырған жоқ. Жарайды, болсын, егер ылайықты болса. Өкінішке орай жаңадан ашылған институтардың біразы жабылып, жас ғалымдар қоғамы ісін тоқтатып, «әл-Фарабитану» бөлімі жабылып, біраз ғалымдар жұмыстан қуылды. Өмірде дарындылардан гөрі дарынсыздар көп. «Көп қорқытады, терең батырады». Олар аяққа оратылып, шылбырға жармасып, ақыры аттан түсіреді. Оның соңы «керуен кері айналғанда ақсақ түйе алға шығады» болады да қояды.
Осыдан кейін біз жастарымызды, жалпы адамзатты әділдікке, шындыққа тәрбиелейміз дегеніміз құр әурешілік пе деп қаласың. «Молданың істегенін істеме, айтқанын істе» дегенге осыдан кейін тәрбиеленушілер қалай сенеді? Әлгі, жоғарыдағы ғалымның: «... әділеттілікке, объективтілікке сенуден қалғандай күй кешіп, есімнен тана жаздағаным есімде мәңгі қалды» деп, ашына айтып отырған адам, бұдан былай әділдікке, шындыққа сенеді деу қиындау-ау.
Айтылған ащы шындыққа, тіптен талай жылдар өтіп, басқа қоғам орнап, жаңа ұрпақ келсе де, әділетсіздікті аямай жасаған адамдардың сүйегі әлдеқашан-ақ қурап кетсе де өз кеудеңде атойлап бір өшпенділік бас көтереді екен. Бар күш-жігерін, ақыл-парасатын тапсырылған істі атқаруға жұмсаудан жалықпаған және сол арқылы республиканың абыройын көтерген адамға жазықсыз берілген соққыны көру емес, естудің өзі ауыр. Жек көресің, жиіркенесің. Қандай біздер аңқаумыз, аңғалмыз, сенгішпіз. Қазір ғой сол әділетсіздіктерін, қазақ халқының мақтанышы болған: Сәтбаев, Бөкетов, Есенов... азматтарымызға жасаған олардың қиянатын ұмытып «кемеңгер», «көсем» жасап жатырмыз. Бүгінгі біздің сорақы тірлігіміздің бірі осы.
Бәрі бір, ......Ниретина айтқандай: «Шахмардан Есенұлы Есенов сияқты тау тұлғалардың шынайы бейнесі осындай кітаптарда қалпына келтіріледі, әлі талай...».
Содан, 1974 жылдың басында Ш.Есенов Геология министрі болып екінші рет бұрынғы қызметіне оралды.
***
Достарыңызбен бөлісу: |