Жабайы жануарлар, құс және бауырымен жорғалаушыларды әуе көлігімен тасымалдау кезіндегі ветеринарлық бақылау. Ұшақпен тасымалдауға тек қана дені сау жабайы жануарлар, құс және бауырымен жорғалаушылар, карантинде тұрған (30 күн), жөнелтуші шаруашылықтың ветеринарлық дәрігері берген ветеринарлық сертификат және мөрмен бекітіп, ауданның ветеринарлық дәрігерінің қолы, әрбір жануар түріне қатысты паспорт және қабылдау актісі болған жағдайда ғана рұқсат етіледі. Тасымалдау ережелеріне байланысты оларды тек белгіленген орынға жеткізу кепілдігі болған жағдайда ғана әуе жолымен тасымалдауға қабылдайды. Жануарларды ұшақтың ұшуына 2 сағат қалғанда әуежайға әкеледі. Әуежайларда жөнелтілетін жануар саны көп болған жағдайда арнайы орындар тағайындалады. Бөлім іштері жақсы жарықталған, желдетілген және оптималды температура ұстауға арналған жабдықтармен қамтамасыз етіледі.
Авиациялық тасымалдау кезінде қатаң түрде тасымалдау ережелерін ұстанған жөн. Жабайы жануарларды, бауырымен жорғалаушыларды жүк таситын ұшақтарда тасымалдауға рұқсат етеді, жануарлар ұшақтарында болса бөлектеледі. Жануарлар, құстар, бауырымен жорғалаушылар кеміргіштермен және азық өнімдерімен қатар тасымалданбайды. Ұшақ іші таза, жуылған, желдетілген болу керек.
Жабайы жануарлар, құстар және бауырымен жорғалаушыларды ұзақ тасымалдау барысында жолсеріктерін тағайындайды, олар жануарларды азықтандырып, күтеді. Жолсерігін тек жақын қашықтыққа тасымалдаған жағдайларда бекітпейді. Жабайы жануар, құс және бауырымен жорғалаушыларды халық аралық әуежолдарда жол серіксіз тасымалдайды, бұл жағдай бортсерігінің міндетіне жүктеледі. Жабайы жануар, құс және бауырымен жорғалаушыларды мықты, жабылған металл торларда тасымалдайды. Кейбір бауырымен жорғалаушыларды, мысалы жылан, кесіртке, крокодилдерді мықты жабылған жәшіктерде тасымалдайды, жәшік салмағы әртүрлі болады және габарит көлемдерін жөнелтуші әуежай құрамымен бірлесіп шешеді. Қажет жағдайда олар әуежайға жануар мен құстарды артып түсіруге арналған механизация құрылымын табыс етеді.
Барлық жағдайларда жануар, құс және бауырымен жорғалаушыларды вибрация шуылдарынан бөлек жерге ыңғайластырып, бастарын ұшақ бағытына қарай орналастырады. Жолда жануарларға температуралық режим жасайды. Мысалы, маймылдар температура өзгерісіне және желдің өтуіне сезімтал.
9-Кесте. Ұшақ арқылы жабайы жануарларды тасымалдау үшін арналған көліктік торлардың көлемдері.
Жануар түрі
|
Ұзын дығы
|
Ені
|
Ұзындығы
|
Жануар саны
|
Торлар түрі
|
15кг қонжықтар
|
0,6
|
0,4
|
0,4
|
1
|
бірсекциял ы
|
Қабылан, қасқыр, гиена, барыс, жолбарыс, сілеусін аң, каркалы
|
1,25
|
0,7
|
0,8
|
1
|
бірсекциял ы
|
Жабайы мысық, шибөрі, түлкі, ақ түлкі, борсық, енот тәрізді ит, росомаха
|
0,6
|
0,5
|
0,6
|
1
|
екісекциялы
|
Бұлғын, сусар, кидус, харза, қара күзен, күзен, сары күзен, аққалақ, ақ тышқан, ласка,
солонгой
|
0,6
|
0,2
|
0,3
|
1
|
Екікамерлі, бессекциял ы
|
Қоян, үй қояны, саз құндыз
|
0,6
|
0,35
|
0,25
|
1
|
Бессекциял ы
|
Тоғылан, құндыз
|
0,8
|
0,6
|
0,5
|
1
|
Екісекциял ы
|
Суыр, су тышқаны
|
0,2
|
0,4
|
0,25
|
1
|
Екікамерлі, алтысекция лы
|
Кәмшат
|
0,8
|
0,35
|
0,35
|
1
|
|
Тиін, ұшқыр-тиін
|
0,3
|
0,4
|
0,25
|
1
|
Екікамерлі, онсекциялы
|
Саршұнақ, ала
тышқан
|
0,2
|
0,2
|
0,15
|
1
|
Онсекциял ы
|
Итбалық (80-160кг)
|
1,2
|
0,8
|
0,6
|
1
|
|
Құр, саңырау құр,
|
0,5
|
0,35
|
0,5
|
1
|
Екісекциял
|
ұлар, безгелдек, мысыр тауығы
|
|
|
|
|
ы
|
Әр түрлі құрлар, бұлдырық, бөдене, көгершін, қарабауыр
|
0,75
|
0,5
|
0,2
|
5
|
-//-
|
Қырғауыл
|
0,3
|
0,6
|
0,3
|
1
|
Үшсекциял ы
|
Тауыс
|
1,0
|
0,5
|
0,4
|
1
|
|
Дуадақ
|
0,6
|
0,6
|
0,7
|
1
|
|
Балшықша, шағала, кравайки, қызғыш
|
0,5
|
0,5
|
0,8
|
5
|
Екісекциял ы
|
Тырна, құтан,
қоқиқаз
|
0,8
|
0,6
|
0,95
|
1
|
|
Колпица, құтан,
баклан
|
0,6
|
0,5
|
0,5
|
1
|
Екісекциял ы
|
Краква, сұлтан
тауғы, лысуха
|
0,6
|
0,5
|
0,4
|
6
|
|
Ақ, сұр, сары,
ересек құтан,
|
0,6
|
0,5
|
1,0
|
3
|
|
Әр түрлі аққулар
|
0,8
|
0,5
|
0,7
|
1
|
|
Әр түрлі қаздар
|
1,5
|
0,5
|
0,4
|
10
|
|
Әр түрлі қарақаз
|
1,5
|
0,5
|
0,4
|
10
|
|
Әр түрлі үйректер
|
1,5
|
0,4
|
0,3
|
10
|
|
Бірқазан
(пеликандар)
|
0,9
|
0,5
|
1,0
|
1
|
|
Гриф, сип, бүркіт, құмай, сұңқар, орлан (суқақарақұс)
|
1,0
|
0,4
|
0,7
|
1
|
|
Қарақұс
(стервятник),
балықшы тұйғын, жамансары, сұнқарша, ересек сұңқар
|
0,5
|
0,4
|
0,4
|
1
|
Үшсекциял ы
|
Қаршыға, сауысқан, үкі,
жапалақ
|
0,6
|
0,4
|
0,6
|
1
|
|
Амадина
|
0,6
|
0,3
|
0,15
|
100
|
|
Канар бұлбұл
|
0,6
|
0,3
|
0,15
|
50-70
|
|
Бұйра тотықұс
|
0,75
|
0,41
|
0,25
|
50
|
|
Айырылмас құс
|
0,6
|
0,25
|
0,25
|
4
|
|
(неразлучник)
|
|
|
|
|
|
Карелла
|
0,6
|
0,25
|
0,25
|
4
|
|
Жабайы әнші құс
|
1
|
0,60
|
0,5
|
160-300
|
Үшярусты
|
Тышқандар
|
0,8
|
0,4
|
0,2
|
100-200
|
Түрлеріне байланысты
|
Ақ егеуқұйрықтар
|
0,8
|
0,4
|
0,2
|
60-100
|
|
Теңіз шошқалары
|
0,8
|
0,4
|
0,2
|
До25
|
|
Қояндар
|
0,8
|
0,4
|
0,2
|
4
|
|
Салмағы 1,6-3кг маймылдар 0,92; 0,6; 0,5 барометрлік қысым жағдайында тасымалданады. Олар үшін қолайлы температура 25-300С, үнемі ауа алмасатын бөлімдерде сақтаған жөн. Маймылдарды жолсеріктердің бақылауымен тасымалдайды.
Кейбір жануар және құстарды, ескек аяқтыларды (ит балық, морж және т.б.), әнші құстармен маймылдарды кем дегенде 16-24 сағат дейін, ал қалған жануарларды 2 тәуліктен жоғары емес уақытта тасымалдайды. Әнші құстарды тасымалдау кезіндегі ауа температурасы 150С, тотықұс -200С, ақ аюларды -50С-тан төмен емес жағдайда тасымалдайды, бұл жануарлардың қимылы торларда шектелген. Төменгі температура ақ аюлардан басқа жануарлар үшін қолайсыз. Ауа райының суық мезгілінде маймыл, тотықұс және басқа жануарларды тасымалдауға арналған жәшіктер киіз, кап немесе басқа материалдармен қапталады.
Қатты қозғалу, шу, температуралық және атмосфералық қысым өзгерістері жануарларға теріс әсер тигізіп, өлімге әкелуі мүмкін.
Жөнелтуші әуежай қабылдаушы әуежай бөліміне тасымалданатын жануар туралы, ұшу уақытын, күнін, ұшақ рейсі жөнінде ақпарат береді, ал белгіленген қабылдаушы әуежайдың қызмет бөлімінің мамандары әкелінген жүкті ұшақтан түсіріп, әуежайдан шығарылуына тікелей жауапты. Бұл жайлы жөнелтуші жеделхат немесе телефон арқылы жүк қабылдаушыны ескертеді.
Борттағы жабайы жануар, құс және бауырымен жорғалаушылар жөніндегі мәліметтерді ұшақ командирі уақытында радио арқылы ұшақ аралық және соңғы келіп жету әуежайларына хабарлайды.
Жабайы жануар, құс және бауырымен жорғалаушыларды жөнелтуші әуежайларда ойластырылмаған жағдайлар кезінде, аралық және белгіленген әуежайда оларды сақтап қалу үшін жағдай жасалады: қысқы уақытта жел өтімінен сақтайтын жылы бөлмелерді ұстаған жөн, себебі жануарларға суық тиіп, өліп қалуы мүмкін; жаз уақытында, әсіресе ыстық және құрғақ ауа райы кезінде оларды тікелей күн сәулесі бар және жел өтінде қалдыруға болмайды, салқын, көленкелі жерде ұстаған жөн; ескек аяқтыларды, ақ аю және әсіресе қонжықтарды ыстық ауа райы кезінде күніне бірнеше рет суық сумен бүріккен дұрыс.
Жануар, құс және бауырымен жорғалаушыларды уақытында дұрыс азықтандыру керек: аю, жолбарыс, барыс, сілеусін, қабылан аңдарын күніне кешке таман бір рет балауса ет, маймылдарға нан, ботқа, жеміс, жасыл пияз, қою шай немесе қайнаған су (қайнамаған су беруге мүлдем болмайды) береді.
Жануарларды жөнелтуші жолсеріктері бақылайды, ал егер жол серіктерсіз тасымалдаса, онда зоопарк мамандарын шұғыл түрде әуежайға шақырады.
Жабайы жануар, құс, бауырымен жорғалаушылар тасымалданатын торлар зақымданған жағдайда зоопаркке хабар беріп, көмек сұрайды. Мүмкіндік келсе, зақымданған торларды немесе жәшіктерді орнында жөндейді. Белгіленген әуежайға жабайы жануар, құс және бауырымен жорғалаушыларды тасымалдап әкелген жағдайда автокөлікке тікелей ұшақтан түсіреді.
Достарыңызбен бөлісу: |