Шиелі ауданының географиясы орны және ауданның құрылу тарихы Географиялық орны
Тапсырманы дұрыс орындауда мұғалім көмегі қажет болды
жүктеу/скачать 6,31 Mb.
|
Болл
Жаңақорған ауданының географиялық орны және құрылу тарихы Жерінің ауданы-16, 6 мың км2,халқы –87474мың адам тұрады.Орталығы-Жаңақорған кенті . «Жаңақорған - жәннатым, өз мекенім, Білемін бар бақытым сенде екенін. Өзіңді әрқашан шын жүрекпен, Ардақтап өз анамдай әндетемін» деп Манап ақын жырлаған Жаңақорған ауданы –Қызылорда облысының оңтүстік-шығысында орналасқан. Аудан 1928жылы 17қаңтарда құрылған. Аудан жерінің солтүстік-шығыс бөлігін Қаратау жотасының солтүсік-батыс сілемдері алып жатыр. Ең биік жері-1419метр. Орталық бөлігі Сырбойы жазығында, оңтүстігі мен оңтүстік –батысын Қызылқұм шөлі ала орналасқан. Батыстан шығысқа-130шақырым, солтүстіктен оңтүстікке- 230 шақырымға созылып жатқан аудан шығысы мен оңтүстік шығысында Түркістан облысымен, оңтүстік-батысында Өзбекстан республикасымен батысы мен солтүсік-батысында Шиелі ауданымен (Қызылорда облысы) шектесіп жатыр. Ауданның жер аумағы -16,6 мың км2, бұл облыс жер көлемінің 6,8%, ал Республиканың 0,6% алады.Ұлан байтақ даланың оңтүстігінде ұзаққа созылып жатқан қарт Қаратау баурайы қаншама құпияға толы десеңізші. Егер осы қарт Қаратаудың тілін тапсақ талай тарихтың беті ашылары белгілі. Жаңақорған өңірінде б.з.д. ҮІІ-ІҮғ сақтар мекен еткен. Ол кездегі Сырдария өзенінің атауы өзгеше-Яксарт болатын. Сонау Қаратауға дейінгі жерді б.з.д. ҮІІғасырдан- ІІғасырға дейін сақ тайпаларының мекені болғандығы белгілі. Археологтардың зерттеуінше қаңлы тайпаларының Сыр өзенінің ортаңғы ағысын бойлай Жаңақорған қаласынан солтүстік –батысқа қарай Қазалыға дейінгі аймақты мекен еткендігін нақтылады. Бұдан кейінгі ғасырларда үріктердің ата –тегі болып саналатын ғұн тайпалары қоныс тепкен. Орта ғасырларда Қаратауды баурайлап, Сырдарияны жағалай Ұлы Жібек жолы және осы жолдың бойындағы Сауран, Аққорған, Сығанақ қалаларының бой көтеріп өркендеуінің сол кездегі шаруашылықтың, халықтың тұрмысының жақсарғандығын білдіреді.ХҮІІІғасырда монғол шапқыншылығына тап болған біздің өлкеміз Жошы ұлысының құрамына қосылып, алғашқыда Алтын орда, ХҮІғасырдан бастап Ақ орда құрамында болды. Ақ орда астанасы-Сығанақ қаласы.ХҮІІ-ХҮІІІғасырларда Жоңғар және Қоқан мен Хиуа хандықтары езгісіне түсіп «Ақтабан шұбырынды, Алқакөл сұламаны» басынан кешірген қазақ елі Ресейді отарлау саясатына амалсыз көнді. Кеңес үкіметі орнағанан кейін, 1928жылы қаңтардан сырдария губерниясы тарап, оның орннына Қызылорда, Сырдария округтері болып қайта құрылды. Түркістан уезі таратылып, Сырдария округінің қарауындағы уездер мен болыстардан аудандар ұйымдастырылды. Осы кезде Төменарық, Жаңақорған Сауран, Өзгент болыстарының ізімен Жаңақорған ауданы болып қайта құрылды. Орталығы Жаңақорған селосы,Сырдария округіне енді.
жүктеу/скачать 6,31 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| |||||||||||