Сырашева Шайқұйған Ембергенқызы
Қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі
Аяққұм негізгі мектебі
Қаңбақты ауылы
Сыныбы: 9-сынып
Тақырыбы: «Абай жолы» - рухани асыл мұра
Сабақтың мақсаты:білімділік – ғұлама жазушымыз Мұхтар Омарханұлы Әуезовке құрмет көрсету, ұлының ұлағатын, ұрпаққа қалдырған үлгісін, алып мұхиттай «Абай жолы» бойынша сұрақтар қоя отырып білімін, пікірлерін тиянақты айтуға үйрету;дамытушылық – оқушыларды өз бетімен ізденуге талпындыру арқылы ой көкжиегін дамыту, дербес қорытынды шығаруға машықтандыру, өз ойын әдеби тілмен өрнектей білуге төселдіру, мәнерлеп оқу дағдысын қалыптастыру; тәрбиелік – оқөушыларды ұлтжандылыққа, ізденімпаздыққа, шешендікке, имандылыққа тәрбиелеу;
Сабақтың түрі:Жаңа сабақ
Сабақтың әдіс-тәсілі:сұрақ-жауап, іздендіру, пікір айту, топтастыру, дамыта оқыту технологиясы
Көрнекілігі:Слайд жұмыстары
Сабақтың барысы:
І.Ұйымдастыру кезеңі.
ІІ.Үй тапсырмасын сұрау.
А) І.Жансүгіровтың өмірі мен шығармашылығы бойынша хронологиялық кесте құру;
Ә) «Құлагер» дастанының мазмұнын қысқаша баяндау;
Б) Күйшінің шеберлігі;
В) Қарашаштың бейнесі;
ІІІ.Жаңа сабақты түсіндіру.Сабақтың мақсатымен, жоспарымен таныстыру.
Эпиграф: «М.Әуезовтің шығармаларында, меніңше, қазақ халқының ақылы мен даналығы, оның тарихи дарындылығы айрықша күшпен сипатталады.»
Ғұмар Бәширов
ІІІ.1. Актуалдау. «Ой шақыру» стратегиясы.
А)Дәптермен жұмыс. «Жылдар сөйлейді» кестесін толтыру.
Жылдар
|
Болған оқиғалар
|
1897ж
28 қыркүйек
|
Шығыс Қазақстан облысы, Абай ауданында дүниеге келген
|
1908-12ж
|
Семейдегі орыс гимназиясында оқиды
|
1917 ж
|
“Еңлік -Кебек” драмасын жазады
|
1919 ж
|
Семинарияны бітіріп, Семей губерниялық атқару комитетінде ұлттар бөлімінің меңгерушісі, кейін төрағасы болады.
|
1922 ж
|
Орынборда Қазақ Орталық Атқару Комитетінде жауапты қызметте болады
Ташкентке келіп, қызметке орналасады, осы кезде Орта Азия Мемлекеттік университетінде оқиды
|
1923-28 ж
|
Ленинград университетінде оқиды
|
1924 ж
|
Қазақ педагогикалық техникумында сабақ береді.
|
1929-30 ж
|
Орта Азия Мемлекеттік университетіне аспирантураға түседі
|
1930-32 ж
|
“Ұлтшылдық идеяны жақтаушы” деген айып тағылып, түрмеде отырады
|
1934 ж
|
“Айман- Шолпан”, “Қарақыпшақ Қобыланды”, “Бекет” пьесалары жазылады
|
1932-34ж
|
Қазақ Мемлекеттік педагогикалық институтында дәріс оқиды
|
1934- 1961 ж
|
Қазақ Мемлекеттік университетінде қазақ әдебиетінен дәріс оқиды
|
1951-1953ж
|
М.Ломоносов атындағы Мәскеу Мемлекеттік университетінде КСРО халықтары әдебиеті кафедрасында профессор болады.
|
1959 ж
|
Лениндік сыйлық берілді
|
1961ж 27маусым
|
Дүниеден озады
|
Ә) «Топтастыру» стратегиясы.Тақтамен жұмыс.
М.Әуезов шығармалары
Повестері
Романдары
Драмалық шығармалары
Ғылыми мақалалары
Аудармалары
ІІІ.2. Дамыту. «Ой өрбіту» стратегиясы бойынша «Абай жолы» романын түсіндіру.Оқушыларға үйден алдын-ала роман мазмұнымен танысып келу тапсырылған.
А) «Білу» стратегиясы
Эпопея (грек. Epos-сөз,баяндау және poieo- жасаймын)- бүкіл бір дәуірді кеңінен қамтып бейнелейтін кең тынысты, сан –салалы эпикалық шығарма.
Біздің уақытымызда эпопея деп тарихи уақыттың маңызды кезеңдерін, халық өмірін әр қырынан көрсететін, үлкен тарихи оқиғаны, күрделі тағдырлар тоғысын бейнелейтін романдар циклін айтады.
«Абай жолының» жарық көрген жылдары:
1939-1941 ж.ж.
1-кітап
1943-1944 ж.ж.
2-кітап
1949-1950 ж.ж.
3-кітап
1949-1950 ж.ж.
4-кітап
Роман бойынша сызбадағы тапсырмаларды орындау
Ә) «Талдау» стратегиясы. Оқулықпен жұмыс.
№
|
Бөлімнің аты
|
Оқиғаның желісі
|
1
|
«Қайтқанда»
|
Абайдың бала бейнесі;2)Ата-ана,әже,бауырларымен қауышуы;
|
2
|
«Қат -қабатта»
|
|
3
|
«Жолда»
|
|
4
|
«Шытырманда»
|
|
5
|
«Бел -белесте»
|
|
6
|
«Өрде»
|
|
7
|
«Қияда»
|
1)Абайдың әке болуы;) Жұт; 3)Құнанбайдың Нұрғанымды алуы; 4)Зере өлімі; 5) Абайдың Қадырбай ауылына баруы; 6) Жылқы ұрлануы; 7)Тәкежанның болыс болуы; 8) Поштаның талануы; 9)Ұрының ұсталуы; 10)Ақбастың ұрыны құтқаруы; 11)Әке қойған үш мін;
|
8
|
«Тайғақта»
|
|
9
|
«Жайлауда»
|
|
10
|
«Еңісте»
|
|
11
|
«Оқапта»
|
|
12
|
«Асуда»
|
|
13
|
«Тарауда»
|
|
14
|
«Биікте»
|
|
15
|
«Абай аға»
|
|
16
|
«Кек жолында»
|
|
17
|
«Қарашығын»
|
|
18
|
«Өкініште»
|
|
19
|
«Қақтығыста»
|
|
20
|
«Қоршауда»
|
|
21
|
«Түн-түнекте»
|
|
22
|
«Құз- қияда»
|
|
23
|
«Қапада»
|
|
24
|
«Қастықта»
|
|
25
|
«Шайқаста»
|
|
26
|
«Жұтта»
|
|
Б) «Сырласу сәті» стратегиясы. Құнанбайдың Абайға айтқан сыны (слайдпен көрсетіледі.)
Әке мен бала арасындағы қайшылықтардың қай-қайсысы болмасын оқушыны ойландырады.Қатал тәртіп иесі Құнанбай мен кішіпейіл Абай екеуінің сөз саптауларының тәрбиелік мәні жоғары екенін аңғаруға болады.
Мысалы: «...Әке мен бала оңаша.Көптен бергі бетпе-бет кездесулері осы... ...Ол азырақ бөгеліп отырды да, қайта сөйледі: - Орайы келгенде айтармын деп жүр едім.Сенің басыңнан үш түрлі мін көрдім.Соны тыңда! – деді. Абай: - Айтыңыз, әке! – деп, Құнанбайдың жүзіне тура қарады да, тосып қалды...»
В) «Ой қозғау» стратегиясы.
1.Эпопеядағы жастар бейнесіне кімдерді жатқызасыз?
2.Жастар бейнесін жасаудағы автордың идеясы. Өзіңізге ерекше ұнаған образ.
3.Жастар портретін жасаудағы және олардың пайдаланған мақал-мәтелдер, сөйлеу тілдерінің афоризмге айналған шешендік сөздерді жазыңыз.
ІІІ.3.Бекіту.
М.Әуезов 1928 жылы жазылған «Өз жайымнан мағлұмат» атты өмірбаянында: «Қазақ жазушыларынан, әрине, Абайды сүйемін.Менің бала күнімнен ішкен асым, алған нәрімнің барлығы да Абайдан.Таза әдебиет сарынына бой ұрғанда маған Абай деген сөз қазақ деген сөзбен теңбе-тең түскендей кездері бар сияқты...»
ІV.Үйге тапсырма: а)«Абай жолы» романынан Абай мен Әбіштің пікірлесуін оқып,талдау жасау; ә) «Абайды оқы, таңырқа!» атты реферат жазу
V.Қорытынды. «Жұтта» бөліміндегі Дәрменнің Абай қабірі басындағы антын жатқа оқу.
«...Әйгерімнің жаңағы даусы айтылып жатқан шақта, Дәрмен өз ішінен Абай қабіріне қарап, үздіксіз бір ант, серт айтып отырғандай болды:
-Абай аға, қадірлім! Сақтармын, қойнымдағы алтынымдай сақтармын сіз қалдырған дәндерді...асыл ұрықтарыңды...Ен дала, мол сахараның бар бойында ол дәндерің өсіп келеді...Көп өсіп, көктей өсіп келеді...Өсе бермек күн санап та жыл санап...Сол үшін де өз өмірімде, өле-өлгенше асыл сөзіңді сақтармын, ата тәрбиеңді ақтармын, ағажан! »
Достарыңызбен бөлісу: |