CO 2 -НІ ЭЛЕКТРКАТАЛИТИКАЛЫҚ ТОТЫҚСЫЗДАНДЫРУ ҮШІН МЫСТЫ ПЬЕЗОКВАРЦ ЭЛЕКТРОДЫНДА МИКРОҚҰРЫЛЫМДАУ Ақмырзаева Л., Бекей А. Ғылыми жетекшісі: PhD Авчукир Х. әл - Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті lauraakmyrzaeva@gmail.com СО
2
-ні тотықсыздандырып пайдаға асырудың негізгі себептерінің бірі - жердегі табиғи
көміртегі айналымының бұзылуы. СО
2
концентрациясының күрт артуы көптеген өзекті
мәселелер туындатуда. Нәтижесінде атмосферада жылыжай эффектісін туындататын CO
2
газы бүгінгі климаттың шамамен +8 ºС температураға өзгеруінің яғни, жаһандық жылынуға,
мұхиттардың қышқылдануы, мұздықтардың еруі нәтижесіндегі теңіз деңгейінің көтерілуі,
түрлердің жойылуы сияқты үлкен мәселелерге себеп болуда [1]. Сондықтан көмірқышқыл
газын көмірсутектер мен спирттер секілді пайдалы химиялық заттарға айналдырудың
болашағы зор. Көмірсутектер мен спирттер жоғары энергетикалық тығыздықтағы
экологиялық таза көп көміртекті отын ретінде үлкен сұранысқа ие. Сұранысты қамтамасыз
ете отырып, бағалы көмірсутектер алуда мыс электрохимиялық катализдеу қабілетімен
ерекше гетерогенді катализатор болып табылады. Ол СО
2
-ні электрохимиялық
тотықсыздандыру арқылы этилен және этанол сияқты бағалы көмірсутектер мен спирттерді
өндіруде тиімді [2]. СО
2
-нің электртотықсыздануы кезінде түзілетін органикалық өнімдердің
құрамын басқару мақсатында мыстың микроқұрылымдану сатысын зерттеу өзекті.
CO
2
-ні электркаталитикалық тотықсыздандыру үшін мысты пьезокварц электродында
микроқұрылымдау бөлме температурасында Autolab PGSTAT 302N потенциостат-
гальваностат және EQCM құрылғылары қолданылды. Фондық электролит әсерін көру үшін
1М NaCl қатысында және NaCl қатысынсыз зерттеу жүргізілді. Ерітінді рН = 1.5, сызықты
поляризация бойынша потенциалдар интервалы -0,6….0,5 В аралығында тіркелді.
Потенциалды сканерлеу жылдамдығы 10-50 мВ/с. Алынған нәтижелер бойынша нуклеация
механизмі 0.01М CuCl
2
ерітіндісінде прогрессивті, ал 1M NaCl қатысында механизмі
лездікке өзгерді. Сонымен қатар, - 0.45В потенциал мәнінде тоқ тығыздығы i
max
= 0.012
А/см
2
, уақыт t
max
= 0.07с, диффузия коэффициенті D
Cu
2+
= 1.6ꞏ10
-7
см
2
/с және активті центрлер
саны N
0
= 1.01ꞏ10
8
cм
-2
тең болды.
Әдебиеттер: 1. Loiudice A. et al. Tailoring Copper Nanocrystals towards C
2
Products in Electrochemical CO
2
Reduction // Angewandte Chemie - International Edition. 2016. № 19 (55). C. 5789-5792.
2. Moffat T. P. et al. Superconformal electrodeposition of copper // Electrochemical and Solid-State
Letters. 2001. № 4 (4).