«Суды дайындаудың физикалық-химиялық тәсілдері»

Дәріс 6

1. Салқындату жүйесінің ағынды сулары.

2. Айналымдағы ағынды судың қасиеті.

3. Суды өңдеу процесі

4. Судың есептік төгілуі
Салқындататын және айналымдағы суды өңдеу
Тура ағынды салқындату жүйесінің ағынды сулары, конденсатор құбырларынан (турбина) кейін төгілген, газдық, ауалық, майсалқындатқыш және басқа да жылуалмастырғыш аппараттардың, ондағы табиғи көздегі сулар тек қыздырылады, бірақ химиялық немесе механикалық қоспалармен ластанбайды және тазалауды қажет етпейді. Мұндай жүйедегі төгілген су температурасы әдетте су көздерінің температурасынан 8-10⁰С жоғары болады және онда жылулық ластану басталады. Қыздырылған судың есептік төгілуі кезіндегі ескеретін жағдай, ауыз судың және су обьектерінің, жаздық есептік температурасы 3⁰С-ға дейін жоғарламауы қажет, ал қысқы уақытта -5⁰С. Температураның қажет ететін су деңгейін қамтамасыз ету үшін:

1. 
   Шұңғыл су қақпалары және беткі шығарулар.
   
2. 
   Әкету каналдарының үстіндегі акваторидің шашырату құрылғылары.
   
3. 
   Қысқы уақытта салқындату конденсаторлардың қысқартылуы жоғарылайды.
   
4. 
   Эжектірлеуші сушығарғыш.
   

К_к =1+Q_бұл/Q_үр+Q_әк

Сурет 8.1- Жылуды қамтамасыз ететін жабық жүйенің СОО мен ЖЭС-тің СДҚ біріккен жұмыстық сызбасы.

торға максималды қосымша суды (ПТС) максимальды СОО-ны үрлеу қажет, яғни концентрация қысқалығын еселеп төмендету керек. (б-жабық, 7-8 ашық). Жазғы уақытта жылуторларына қосалқы судың пайдалануын азайтқанда СДҚ ПТС-тан босатылған қуат қосалқы суды СОО-ны жұмсарту үшін пайдаланады (б-ашық), бұл жағдай суыту жүйесінде сулы-химиялық тәртіптің бұзылмауын азайтады.
Өздік бақылау сұрақтары

1. Салқындату жүйесінің ағынды суларының жұмыс істеу процесі.

2. Айналымдағы ағынды судың қасиеті туралы айтып бер.

3. Суды өңдеу процесі қалай өтеді?

4. Судың есептік төгілуі туралы айтып бер.
Қолданылған оқулықтар
1 Гурвич С.М. «Водоподготовка» М. –Л., Госэнергоиздат, 1961 –б 240.

2 Вихрев В.Ф., Шкроб М.С. «Водоподготовка» -М., «Энергия», 1973. –б. 416.

3 Фрог Б.Н., Левченко А.П. «Водоподготовка» Учебн. Пособие для вузов. М. Издательство МГУ, 1996. –б. 680.

Дәріс 7

1. Суды термиялық өңдеу процесі.

2. Буландырғыш.

3. Буландырғыштар түрлері.

1- бірінші ретті судың келуі; 2- жылытқыш секция; 3- буландырғыш корпусы; 4-екінші ретті будың әкетілуі; 5- конденсатор; 6- конденсаттың әкетілуі; 7- ауыз суын әкелу; 8- төгу; 9- босату; 10- дистиляттың әкетілуі.

7.1 сурет-Қарапайым буландырғыш қондырғы
Бірден қайнау буландырғышында ауыз суы ретінде құрлыс гипсі мен табиғи бордың ұсақдисперсті қоспалар қосылған су болуы мүмкін. Ең ақырғы рөлді су қайнаған кездегі қоспаларды тұндыруға арналған түтіктер алады. Мұндай буландырғыштағы екінші ретті бу осы аумаққа сәйкес келетін, қанығу температурасынан жоғары температурада болатын су түскен кезіде пайда болады. Судың кеңеюі жүретін аумақтағы екінші ретті бу конденсаторда (конденсатор буландырғыш) конденсацияланады. Осындай типті тәжірибелі өндірістік қондырғы ұзақ уақыт Майыр ГРЭС-інде ( Түркіменстан) жұмыс істеп жоғары нәтижелілік көрсетті. АҚШ- та тез қайнайтын буландырғыш қондырғы 1125 МВт қуатты блок схемасындағы қосымша суды дайындауда жұмыс істейді.

Беттік типті буландырғыштар бір немесе көп сатылы болуы мүмкін. Көпсатылы беттік типті буландырғыштарда алдыңғы буландырғыштардағы екінші ретті будың конденсациясы келесі буландырғыш бетінде жүреді, сондай –ақ екінші ретті бу келесі үшін қыздырғыш болып табылады. Мұның есебінен қыздырғыш бу шығынының бірлігіне қатысты алынатын екінші ретті бу мөлшері ұлғаяды.

Тез қызатын көпсатылы буландырғыштарда бірінші саты аумағында буланбаған су екінші саты аймағына түседі және т.с.с.

Беттік типті буландырғышы бар көпсатылы буландырғыш қондырғыларда өндірістік тұтынушыларға бу беру үшін ЖЭО-да қолданыс тапты. ЖЭО циклінде жұмыс денесі толықтай сақталады, конденсат пен будың ішкі жоғалуы толықтырылады..

Тез қайнау буландырғыштары бар көпсатылы буландырғыштар теңіз суын тұщытуда қолданыс тапты. Бірінші 43 сатылы осындай типті қондырғы Каспий теңіз суынан тұщытылған су алу үшін Шевченко қаласында орнатылды. АЭС-да буландырғыш қондырғылар тек қосымша суды дайындау үшін ғана емес арнайы су тазалау жүйесінде бірінші көнтурдағы төгетін суды тазалауға, твэл шыдамдылығын бассейннің радиоактивті суларын, түсіру суларын, сондай – ақ санөткізгіш суларын тазалауға қолданылады. Бұл жағдайлардың барлығында буландырғыш қондырғыларда су құрамындағы еріген қатты заттардан ажыратылады. Бірконтурлы АЭС- да буландырғыштар құбырларды нығыздау үшін қолданылатын және эжекторлы қондырғылардың жұмысшы денесі ретінде буды генерациялауға қолданылады. Радиоактивті шайғыш суларды, түсіру бассейндердің суларын және сол сияқты активті түсірілетін суларды тазалау үшін бір сатылы буландырғыш қондырғылары қолданылады. Бірінші контурдың түсірілетін суын тазалау үшін әдетте көпсатылы буландырғыш қондырғыларды қолданады.

Ақырғы жылдары буландырғыштар жылу электростанцияларда халық шаруашылығына қолданыла алатын қоспаларды концентрациялай отырып ағынды суларды тазалауда қолданыла бастады.

1. Суды термиялық өңдеу процесін айтып бер.

2. Буландырғыш дегенімі не?

3. Буландырғыштардың түрлерін ата.

4. Буландырғыштардың жұмыс істеу принципін айтып бер.
Қолданылған оқулықтар
1 Гурвич С.М. «Водоподготовка» М. –Л., Госэнергоиздат, 1961 –б 240.

2 Вихрев В.Ф., Шкроб М.С. «Водоподготовка» -М., «Энергия», 1973. –б. 416.

3 Фрог Б.Н., Левченко А.П. «Водоподготовка» Учебн. Пособие для вузов. М. Издательство МГУ, 1996. –б. 680.