Т. Н. Ер ме ко ва, Д. Ж. Рыс құл бек, Р. Н. Мұ на саева 10 ар ма н
жүктеу/скачать 10,31 Mb. Pdf көрінісі
|
10 гум қазақ тілі
| Сөз мә де ние ті Сөй леу ті лі
Сөз мә де ние ті де ге ні міз, ал ды мен, әде би тіл дің грам ма ти ка лық, лек си ка лық, сти лис ти ка лық, ор фо пия лық, ор фог ра фия лық нор ма ла рын мең ге ру, со ны мен бір ге бей не леу іш, кө рік теу іш амалтә сіл дер ді қа рымқа ты нас жа сау дың мақ са ты мен маз мұ ны на сай етіп қол да на бі лу де ген ді біл ді ре ді. Сөй леу ті лі мен кі та би тіл дің еке уі де ха лық ті лі нің же ке кө рі ніс те рі, олар – бө лекбө лек тіл дер емес, бір тіл дің екі түр лі фор ма сы. Сөй леу ті лі бел гі лі бір жағ дай да ау ыз баау ыз ті ке лей жү зе ге аса тын қа ты нас ті лі бол ған дық тан, ол сөй леу дің ау ыз ша фор ма сы мен ты ғыз бай ла ныс та бо ла ды. Ау ыз ша сөй леу де ер кін дік ба сым ке ле ді. Он да тұр мыс та көп жұм са ла тын үй рен шік ті сөз дер мен сөз тір кес те рі, кө бі не ық шам фор ма лар қол да ны ла ды, сөй леу ші мо ция сы ай қын бай қа ла тын ода ғай, қа рат па, қыс тыр ма сөз дер қол да ны ла ды. Мы са лы: – Қа лай сың? – Біз жа ңа үй ал дық. – Жа ман емес. Өзің? – Оо, күш ті жа ңа лық! Құт ты бол сын! АР МА Н - ПВ ба сп ас ы 8 3. «Әлихан Бөкейхановтың бес ұстанымы» мәтінін азатжолдарға бөліңдер. Әр ұстаным бойынша автор ойын ықшамдап, 5 сөй лем жазыңдар. Сөйлеу тілі бірліктерін пайдаланып, 4–5 сөй лем нен тұратын өз пікірлеріңді жазыңдар. 4. Ә.Бө кей ха нов тың на қыл сөз де рі мен та ны сып, өз ойла рыңды ор та ға са лың дар. • Жұрт әділ бол май, жұрт ісі оң ға бас пай ды. • Біз дің жұрт бос тан дық, тең дік, сая сат ісін ұғын ба са, та рих жо лын да те зек те ріп қа ла ды. • Ел дің тұр мы сын, ті лін, мі не зін біл ме ген кі сі көш ба сын да алып жү ре ал май ды. • Тір ші лік – бәй ге: жүй рік алар, ша бан қа лар. • Жұрт пай да сы на та за жол мен жол бас тай тын ер та был са, ха лық со ңы нан ерер еді. • Заң адам пай да сы на жа зы ла ды, адам заң үшін ту май ды. • Жер де се ді ріл де мей бол май ды: жер мә се ле сі – өмір сү ру мә се ле сі нің зо ры. 5. «Ғиб рат ты сөз» ай да ры мен бе ріл ген мә лі мет ті не гіз ге алып, «Қос- жазба күнделігін» тол ты рың дар. Төменде берілген клишелер мен лек си ка лық құрылымдарды орынды қолданыңдар. Менің ойымша, осы мәселе төңірегінде ойлана келе, өз пі - кі рім нің дұрыстығына көз жеткізу үшін, ақын (жазушы) осы - лай баян дайды, осы ой шығармасында былай көрініс тапқан, шығар ма кейіпкерін еске алсақ, қорыта келе, осындай қо ры - тынды шы ға руға болады, жоғарыда айтылған пікірлерді жи - нақ тай келе, келтірілген дәлелдер бізді осы ойға жете лей ді, осы тақырыпты талқылауды қорытатын бол сақ т.б. жүктеу/скачать 10,31 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|