Т. Н. Ер ме ко ва, Ш. Л. Ерхожина, А. Е. Тоқбаева а р рр



Pdf көрінісі
бет81/170
Дата31.03.2022
өлшемі9,57 Mb.
#137352
түріКнига
1   ...   77   78   79   80   81   82   83   84   ...   170
М
Да ра 
Ер лік
 – ел дің қа сие ті, 
жү рек ті лік
 – жі гіт тің қа сие­
ті. (Б. Мо мы шұлы)
үр де лі 
Үй іші
 енді тып­тыныш. ( .Мұста ин)
й ір лі 
Ата-ана
 
қа ді рін біл ме ген
 ел қа ді рін біл мес. (Б.Мо­
мы шұлы)
 
М
Зат есім 
Мә кен ді күн діз 
Әйге рім
 өз қа сы на ала ды. (М.Әуе зов)
Есім дік
Осы дан ар ғы сөз ді 
өзі 
де сөй ле ген жоқ. (М.Әуе зов)
Сын есім 
Тү зу
 – қи сық пен жа рас пас, 
Ез
 – игі ге қа рас пас. (Ж.Ба ла са ғұн)
Есім ше
Бер ген
 – мыр за емес, 
ал ған
 – мыр за. (Ма қал)
Сан есім 
Жи ыр ма 
– бес ке бө лі не ді.
Тұй ық етіс тік
Үміт үзу
– 
қай рат сыз дық. (А.Құ нан ба йұлы)
Ода ғай 
Ой хой дү ние
 – се ру ен, 
Адам – бір көш кен ке ру ен. (Ж.Жа ба ев)
с теу
Өмір дің
 ал ды 

 
үміт,
 ар ты 
– өкі ніш. (А.Құ нан ба й­
ұлы)
2.
Тақырыпты негізге алып, бастауыш болатын әр сөз табына мысал 
келтіріңдер.
Үл гі: 
Бұл 
ұйымдар
 (зат есім) қоршаған ортаны қорғаумен айна -
лысады. 
А
А
124
Р
келтіріңдер.
келтіріңдер.
Үл
Үл
РММ
М
М
2.
2.
Тақырыпты 
Тақырыпты 
келтіріңдер.
келтіріңдер.
АА
А
АААААААААААА
Өмір 
ұлы)
Н
НННННННННННННННННННННН
Бер
Жиыр
тік
Үміт үзу
Үміт үз
Ойх
Ой ой дү
х
Адам
Өмір 
-
-
ен

ырма
П
ППП
кен ді күн діз
дан ар ғы сөз ді
у
– қи сық пен жа рас пас,
игі ге қа рас пас.
мыр за
В
ВВВ
М
күн діз
Әйгерім
Әйге
сөз ді
өзі 
б
ббб
сие ті,
жү
тып­тыныш. ( .Мұста ин)
рін білмеген
ел қа ді рін
а
аа
рек
жү
ті
рек лік
ті

( .Мұста ин)
с
өз гер мей ді
)
сс
п
пен б
са, соңғы с
) 3-жақта
а
Сол
Со
(
сен дер
)
түрде қиыса
баянда
өй
с
мі? не сі?
дан көр­
жа уап
ж
ба-
ыы
ыы
біл-
ы
ы
ыы
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17 
мая
2019 
года

217


125
М
А АН
ЫЗЫ
А А Н Н АН А А
 
М Н
М
Н А
3.
Су рет терде бейнеленген деректердің маңызды тұстарын анықтап, 
жинақы мәтін жазың дар.
• 16 қыр күй ек – Ха лық ара-
лық жер дің озон қа ба тын 
қор ғау кү ні.
• 20 қыр күй ек – Ор ман кү ні.
• 27 қыр күй ек – Те ңіз кү ні.
• 4 қа зан – Жа ну ар лар ды 
қор ғау кү ні.
• 29 жел тоқ сан – Био ло гия-
лық көп түр лі лік кү ні.
• 22 нау рыз – Дү ниежү зі лік 
су кү ні.
• 18–22 сәу ір – Қо рық тар мен 
ұлт тық сая бақ тар кү ні.
• 5 мау сым – Қор ша ған ор та-
ны қор ғау кү ні.
• 17 мау сым – Шөл де ну мен 
құр ғақ шы лық қа 
қар сы 
кү ре су кү ні.
Н
(ағыл. 
, яғни 
i
i
 
i
 
) – қоршаған ор-
таны қорғау мен жақсартуға 
бағытталған шараларды 
жүзеге асыруды қамтамасыз 
ететін халықаралық ұйымның 
бағдарламасы.
(ағыл. 
– 
жасыл әлем ) – 1 1 жылы 
анадада негізі қаланған 
табиғатты қорғайтын ха лық -
аралық қоғам дық ұйым.
АР


ны қор
ны қор


17 мау
17 мау
М
22 
22 
нау
нау
су кү
су кү
ні.
ні.


18–22 сәу
18–22 сәу
ұлт
ұлт
М
тық сая
тық сая


мау
мау
А
ғау кү
ғау кү
ні.
ні.
жел
жел
тоқ
тоқ
сан
сан
лық көп
лық көп
түр
түр
лі
лі
лік кү
лік кү
нау
нау
рыз
рыз
ні.
ні.
Н
күй
күй
ек
ек
– 
– 
күй
күй
ек
ек
– 
– 
Те
Те
ңіз кү
ңіз кү
зан
зан
– 
– 
Жа
Жа
ну
ну
ні.
ні.
сан
сан
-
Ор
Ор
ман кү
ман кү
П
П
– 
– 
Ха
Ха
лық
лық
ара
ара
дің озон қа
дің озон қа
ба
ба
тын 
тын 
В
В
В
ВВ
б
б
а
а
а
а
с
с
с
с
с
с
п
п
п
а
а
а
сы
терде бейнеленген деректердің маңызды тұстарын анықтап, 
терде бейнеленген деректердің маңызды тұстарын анықтап, 
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17 
мая
2019 
года

217


126
4.
Жағ даят тық тап сыр ма ны орын даң дар.
Өзің ді қор ша ған ор та ны қор ғау ға бай ла ныс ты бір ұйым -
ның бас шы сы ре тін де есім хат дай ын да. Аты-жөніңді жаз бай, 
тек ұй ым ның атау ын, ла уа зы мың ды т.б. көр се тіп, есімхатты 
қа ла уың ша бе зен дір. Жүр гі зу ші бар лық есім хат ты жи нап 
алып, топ қа көр се те ді, ал топ та ғы лар есім хат тың кім ді кі еке-
нін анық тауы ке рек.
5.
Ғиб рат ты сөз ді оқып, ой тұ жы рым даң дар.
Біз та би ғат тың өзін қай та тү ле те тін ұр пақ пыз. Жер, су, 
ауа – адам ба ла сы ның ұр па ғы нан ұр па ғы на мұ ра бо лып ке ле 
жат қан мол қа зы на… Әр бір ағаш ты, әр бір бұ тақ ты, жал ғыз 
дән ді де ыж да ғат ты лық пен сақ тау, қам қор бо лу – бас ты мін-
де ті міз 

(Ыбы рай Жа қаев)
6.
Екі тап сыр ма ның бі рін орын даң дар.
1. Көркем әдебиеттен бастауышқа мысалдар тауып, жазыңдар. 
Ережеде көрсетілген барлық сөз таптарын қамтуға тырысың -
дар. Үйірлі бастауышқа өздерің мысал келтіріп көріңдер.
2. «Ғиб рат ты сөз де» бе ріл ген дәй ек сөз ді не гіз ге алып, тө мен гі сы-
нып оқу шы ла ры на та би ғат ты ая лау ту ра лы үн деу хат жа зың-
дар. Баста уыш тарды тауып, құрамына қарай талдаңдар. Қай 
сөз таптарынан жасалғанын анықтаңдар.
I. Кі ріс пе. Үн деу ді жа зу да ғы мақ сат (2–3 сөй лем).
II. Не гіз гі бө лім
а) қол дау шы сөй лем дер (3–4 сөй лем);
ә) ал ға қой ыл ған мақ сат тар мен мін дет тер (3–4 сөй лем);
б) бо ла шақ тан кү ті ле тін іс тер мен нә ти же лер (2 сөй лем).
III. Қо ры тын ды бө лім
а) ша қы ру, үн деу ба ғы тын да ғы сөй лем дер (3–4 сөй лем);
ә) нақ ты қо ры тын ды ше шім, тоқ етер түй ін (1 сөй лем).
А
А
126
РМ
ә)
ә)
б)
б)
бо
бо
III.
III.
Қо
Қо
ры
ры
тын
тын
а)
а)
ша
ша
ә)
ә)
А
ріс
ріс
пе. Үн
пе. Үн
Не
Не
гіз
гіз
гі бө
гі бө
лім
лім
а)
а)
қол
қол
дау
дау
шы сөй
шы сөй
ә)
ә)
ал
ал
ға қой
ға қой
бо
бо
ла
ла
Н
Баста
Баста
уыш
уыш
сөз таптарынан жасалғанын анықтаңдар.
сөз таптарынан жасалғанын анықтаңдар.
пе. Үн
пе. Үн
деу
деу
лім
лім
-
ры
ры
на та
на та
тарды 
тарды 
П
Көркем әдебиеттен бастауышқа мысалдар тауып, жазыңдар. 
Көркем әдебиеттен бастауышқа мысалдар тауып, жазыңдар. 
Ережеде көрсетілген барлық сөз таптарын қамтуға тырысың
Ережеде көрсетілген барлық сөз таптарын қамтуға тырысың
дар. Үйірлі бастауышқа өздерің мысал келтіріп көріңдер.
дар. Үйірлі бастауышқа өздерің мысал келтіріп көріңдер.
де» бе
де» бе
ріл
ріл
ген дәй
ген дәй
на та
на та
би
би
В
рін орын
рін орын
даң
даң
дар.
дар.
Көркем әдебиеттен бастауышқа мысалдар тауып, жазыңдар. 
Көркем әдебиеттен бастауышқа мысалдар тауып, жазыңдар. 
Ережеде көрсетілген барлық сөз таптарын қамтуға тырысың
Ережеде көрсетілген барлық сөз таптарын қамтуға тырысың
б
нан ұр
нан ұр
бір ағаш
бір ағаш
ты, әр
ты, әр
пен сақ
пен сақ
тау, қам
тау, қам
а
те
те
тін ұр
тін ұр
нан ұр
нан ұр
па
па
ғы
ғы
на мұ
на мұ
ты, әр
ты, әр
бір бұ
бір бұ
қор бо
қор бо
с
тін ұр
тін ұр
пақ
пақ
па
тіп, есімхатты 
тіп, есімхатты 
хат
хат
ты жи
ты жи
тың кім
тың кім
ді
ді
кі еке
кі еке
с
ты бір ұйым
ты бір ұйым
да. Аты-жөніңді жаз
да. Аты-жөніңді жаз
бай, 
бай, 
тіп, есімхатты 
тіп, есімхатты 
ты жи
ты жи
ы
ты бір ұйым
ты бір ұйым
-
-
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17 
мая
2019 
года

217


127
М
А АН
ЫЗЫ
А А Н Н АН А А
 
М Н
М
Н А
§3.
 
Қазақстанда жойылып бара жатқан
 
жануарлар мен өсімдіктер
1.
Мә тін дер ді суреттермен байланыстырып оқыңдар, сти лін анық-
таң дар.
Ақ бө кен – ба ба ла ры мыз дың 
ақ най за ның ұшы мен, ақ бі лек -
тің кү ші мен сақ тап, ұр па ғы на 
ама нат етіп қал дыр ған дар қан 
да ла сы ның кие сі ға на емес, сақ-
тау шы сы әрі тү ле ту ші сі.
Ха лы қа ра лық та би ғат қор ғау 
ұй ым да ры киік тің жо ға лып ке ту 
қаупі жө нін де бі рін ші бо лып 
да был қа ға бас та ды. Ха лы қа ра -
лық Та би ғат қор ғау ода ғы 1996 жы лы бұл түр ді «си рек кез-
де се тін жә не құ рып ба ра жат қан жа ну ар лар мен өсім дік тер 
ті зі мі не» ен гіз се, 2001 жы лы Ре сей мен Қа зақ стан киік тер дің 
мүй ізін им порт тау ға тый ым са лу ды ұсын ды. 2004 жы лы жер-
де гі биоалу ан түр лі лік ті сақ тап қа лу мә се ле ле рі нің ішін де гі 
ең ма ңыз ды сы осы «киік мә се ле сі» деп жа рия лан ды.
(«Егемен Қазақстан» газетінен)
А
Ал тай дың фло ра сы өте бай. 
Тау жар тас та ры мен ну ор ман да 
мүк, қы на, са ңы рауқұ лақ си яқ ты 
өсім дік тер дің екі мың нан ас там 
тү рі өсе ді. Шөп те сін өсім дік-
тер ден Ал тай же лай да ры, Сі бір 
ушыр мауы ғы, тәт ті жа пы рақ ты 
тас па, Ал тай қо ңы ра ты жиі кез-
де се ді. Қа зақ стан ның Қы зыл кі -
та бы на ен ген қар дәуая ғы, Ал тай 
рау ға шы, Ал тай жә не Сі бір қан ды ғы, ала күл те лі қыз ғал дақ, 
ірі гүл ді шол пан ке біс тер, Ал тай су ық шө бі, таң да ма лы плаун, 
Ал тай тор сыл да ғы, да ла шұ ғы лы ғы, қыз ғылт се мі зот, ма рал 
А
Ал
Ал
Р
де
де
се
се
та
та
бы
бы
Р
на ен
на ен
рау
рау
ға
ға
ірі гүл
ірі гүл
М
рі өсе
рі өсе
тер
тер
ден Ал
ден Ал
ушыр
ушыр
мауы
мауы
ғы, тәт
ғы, тәт
тас
тас
па, Ал
па, Ал
тай қо
тай қо
се
се
ді. Қа
ді. Қа
А
дың фло
дың фло
жар
жар
тас
тас
та
та
ры мен ну ор
ры мен ну ор
мүк, қы
мүк, қы
на, са
на, са
ңы
ңы
рауқұ
рауқұ
дік
дік
тер
тер
дің екі мың
дің екі мың
рі өсе
рі өсе
ді. Шөп
ді. Шөп
ден Ал
ден Ал
тай же
тай же
Н
дың фло
дың фло
ра
ра
сы өте бай. 
сы өте бай. 
ры мен ну ор
ры мен ну ор
рауқұ
рауқұ
-
П
се, 2001
се, 2001
жы
жы
ға тый
ға тый
ым са
ым са
лі
лі
лік
лік
ті сақ
ті сақ
тап қа
тап қа
сы осы «киік мә
сы осы «киік мә
се
се
(«Егемен Қазақстан» газетінен)
(«Егемен Қазақстан» газетінен)
В
лы
лы
қа
қа
ғы 
ғы 
1996
1996
ра жат
ра жат
қан жа
қан жа
жы
жы
лы Ре
лы Ре
сей мен Қа
сей мен Қа
ым са
ым са
лу
лу
б
ғау 
ғау 
лып ке
лып ке
ту 
ту 
лып 
лып 
б
б
б
а
а
п
п
п
п
а
лін анық
лін анық
а
а
а
с
с
лін анық
лін анық
-
-
ы
ы
азақстанда жойылып бара жатқан
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17 
мая
2019 
года

217


128
тү бі рі, Ал тай қас қыр жи де гі – осы лар дың бә рі тек Ка тон қа-
ра ғай өңі рін де өсе тін ен бай лық. Бұ талар дың 50-ден ас там 
тү рі, оның ішін де таң қу рай, қа ра қат, ит мұ рын, то был ғы, тал, 
бұ та т.б. кездеседі.
Ұлт тық сая бақ ма ма ны Рау шан Қы рық ба ева ның ай ту-
ын ша, «Ерек ше қор ға ла тын та би ғи ау мақ тар ту ра лы» Заң ға 
сәй кес, Ка тон қа ра ғай ұлт тық та би ғи саяба ғы ау ма ғын да 
дә рі лік шөп тер ді өн ді ріс тік мақ сат та да яр лау ға рұқ сат жоқ. 
Атал ған заң на ма ар қы лы та би ғи сая бақ ау ма ғын да ғы Қы зыл 
кі тап қа ен ген 35-тен ас там дә рі лік шөп ті сақ тау ға жағ дай 
жа са лып отыр ға нын да ұмыт па ған жөн.
(Ду ман Анаш)
1. Не ге ақ бө кен ді кең да ла ның кие сі дей міз?
2. Қан дай сөз дер мә тін дердің көр кем дік мәнін арттырып тұр ?
сөй лем де гі бас тау ыш тың іс-әре ке тін, қи мы лын, жай-
күй ін, оқи ға ның қай шақ та бол ға нын біл ді ре ді. Ба ян дау ыш сөй лем ді 
аяқ тап, ой ды тия нақ тап тұ ра ды. ейде баяндауыштың орны өзгеріп 
қолданылуы мүмкін. Мысалы: 
Тыңда
, дала, Жамбылды. 
М
Да ра 
Ауыл ос кө лі нің дө ңін де гі кө го рай шал ғын 
бәй ше шек ке 
қо нды.
 (С.Мұ қа нов)
үр де лі 
 Көк бай ерік сіз 
тыйы лып қал ды
. Ен ді Ба за­
ра лы 
сөй лей жө нел ді.
 (М.Әуе зов)
Бі рың ғай
Ауа
 тұп-тұнық, тап-таза, жібектей
жұмсақ
. ( .Мүсірепов)
й ір лі 
сақ үшін қыр қы сып, сі ре сіп қа лу – 
түк ке 
тұр майт ын дық.
 ( .Мү сі ре пов)
 
М
Етіс тік тер 
 Бұл үй қо ра­жай ды қа ла ша 
сал ма-
ған. 
(М. Әуе зов)
Сын есім дер
Ма ғыш тың бой сым ба ты 
би ік, сұң-
ғақ.
 (М. Әуе зов)
Зат есім дер
Жа қып бай – осы қа ла да ғы ай ла лы 
сау да-
гер.
 (М.Әуе зов)
А
А
128
АА
ААА
А
РРР
Р
Р
РРРРРРР
Сын
Зат
ММ
ММММММ
М
Етістіктер
Сын есім
А
ААА
Н
НННННННН
ра
-
------
б
П
тұра
Мысалы:
ПППППППППП
Ауыл ос
әй ше шек ке
В
бастауыштың
болғанын біл
рады. ейде
Тыңда
б
ның кие
ның кие
сі дей
сі дей
дердің көр
дердің көр
кем
кем
дік мәнін арттырып тұр
дік мәнін арттырып тұр
б
б
а
сі дей
сі дей
міз?
міз?
дік мәнін арттырып тұр
дік мәнін арттырып тұр
с
лік шөп
лік шөп
ті сақ
ті сақ
ған жөн.
ған жөн.
(Ду
(Ду
п
лау
лау
ға рұқ
ға рұқ
ма
ма
ғын
ғын
да
да
ғы Қы
ғы Қы
ті сақ
ті сақ
тау
тау
а
ева
ева
ның ай
ның ай
тар ту
тар ту
ра
ра
лы» Заң
лы» Заң
ғы ау
ғы ау
ма
ма
ғын
ғын
ға рұқ
ға рұқ
сат жоқ. 
сат жоқ. 
с
был
был
ғы, тал, 
ғы, тал, 
ның ай
ның ай
ту
ту
лы» Заң
лы» Заң
ы
тон
тон
қа
қа
-
-
дың 50-ден ас
дың 50-ден ас
там 
там 
ғы, тал, 
ғы, тал, 
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17 
мая
2019 
года

217


129
М
А АН
ЫЗЫ
А А Н Н АН А А
 
М Н
М
Н А
 
М
Сан есім дер
Күн діз – 
екеу
, түн де – 
төр теу.
 (Жи рен ше 
ше шен)
Есім дік тер 
 Мен ағай ын ды екеу мін бі реуі –
 өзім
, екін ші­
сі – хал қым. (Сы рым а тұлы)
Елік теу сөз бен кө мек ші 
етіс тік
Қо рық қан ит 
қаңқ ете қал ды
.
2.
Оқылым мәтінінен баяндауыштарды анықтап, жасалу жолы мен 
құрылысына қарай талдаңдар.
Ерек ше қа си ет те рі үшін қа зақ киік ті дә ріп теп, «кие лі 
жа ну ар», «қа си ет ті аң» деп ба ға лай ды. Ың ғай лы, әде мі зат-
тар ды «киік тің асы ғын дай екен» деп, сұ лу жан ды «киік тің 
құ ра лай ын дай әсем екен» деп су рет тей ді. «Құ ра лай дың сал-
қы ны» – та би ғат тың киік ла ғын ши ра тып, тір ші лік ету ге 
қа дам бас ты рып, тәр бие лей тін қа тал да із гі мі не зі. Көп ке 
ара лас пай, же ке жү ре тін, са яқ өмір сү ре тін жан дар ды «кі сі-
киік» деп атай ды.
3.
Баяндауыш болатын сөз таптарының барлығына Қазақстанда жо -
йы лып бара жатқан аң-құстар туралы мысалдар жазыңдар. 
4.
Жұп та сып, тап сыр ма ны орын даң дар.
«Мен адам зат қа сый лық пын» та қы ры бын да жа ну ар лар 
мен өсім дік тер дің бі рі нің аты нан рөл ге еніп сөй ле. Не лік тен 
адам зат қа сый лық екен ді гің ді тү сін дір. Жұ бың ның қой ған 
сұ рақ та ры на жау ап бер. Ол сенің қандай аң-құс не өсімдік 
екеніңді табуы тиіс.
5.
Мә тін ді оқып, тап сыр ма лар ды орын даң дар.
1-деңгей
Мәтіндегі 3 тірек сөзді табыңдар. 
Мәтіндегі негізгі ойды анықтаңдар. 
Мәтінге басқа тақырып таңдаңдар.
А
АА
Мәтінге басқа тақырып таңдаңдар.
Мәтінге басқа тақырып таңдаңдар.
Р
РР
Р
РРР
Мәтіндегі 3 тірек сөзді табыңдар. 
Мәтіндегі 3 тірек сөзді табыңдар. 
Мәтіндегі негізгі ойды анықтаңдар. 
Мәтіндегі негізгі ойды анықтаңдар. 
Мәтінге басқа тақырып таңдаңдар.
Мәтінге басқа тақырып таңдаңдар.
М
екеніңді табуы тиіс.
екеніңді табуы тиіс.
Мә
Мә
тін
тін
ді оқып, тап
ді оқып, тап
1-деңгей
1-деңгей
А
«Мен адам
«Мен адам
өсім
өсім
дік
дік
тер
тер
А
зат
зат
қа сый
қа сый
лық екен
лық екен
рақ
рақ
та
та
ры
ры
на 
на 
жау
жау
екеніңді табуы тиіс.
екеніңді табуы тиіс.
Н
сып, тап
сып, тап
сыр
сыр
«Мен адам
«Мен адам
зат
зат
қа сый
қа сый
тер
тер
дің бі
дің бі
лық екен
лық екен
-
ма
ма
ны орын
ны орын
П
Баяндауыш болатын сөз таптарының барлығына Қазақстанда жо
Баяндауыш болатын сөз таптарының барлығына Қазақстанда жо
лып бара жатқан аң-құстар туралы мысалдар жазыңдар. 
лып бара жатқан аң-құстар туралы мысалдар жазыңдар. 
В
тың киік ла
тың киік ла
лей
лей
тін қа
тін қа
тін, са
тін, са
яқ өмір сү
яқ өмір сү
б
зақ киік
зақ киік
ға
ға
лай
лай
ды. Ың
ды. Ың
дай екен» деп, сұ
дай екен» деп, сұ
лу жан
лу жан
дай әсем екен» деп су
дай әсем екен» деп су
рет
рет
тей
тей
ді. «Құ
ді. «Құ
ғын ши
ғын ши
ра
ра
а
зақ киік
зақ киік
ті дә
ті дә
ды. Ың
ды. Ың
ғай
ғай
лу жан
лу жан
с
Оқылым мәтінінен баяндауыштарды анықтап, жасалу жолы мен 
Оқылым мәтінінен баяндауыштарды анықтап, жасалу жолы мен 
пп
п
п
Оқылым мәтінінен баяндауыштарды анықтап, жасалу жолы мен 
Оқылым мәтінінен баяндауыштарды анықтап, жасалу жолы мен 
а
ааа
екін ші
сс
с
ссссссссс
(Жи рен ше
екін ші­
екін ші
ыы
ыы
ы
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17 
мая
2019 
года

217


130
2-дең гей
Мә тін маз мұ нын нақ ты лай тын қо ры тын ды ны таң даң дар. 
Мәтіннің 3 сөйлемінен тұрлаулы мүшелерді табыңдар.
Автордың пікірін білдіретін ақпаратты таңдаңдар.
3-дең гей
Мәтіндегі ақпаратты жағымды/жағымсыз бағалайтын 4 сөзді 
таңдаңдар.
Мәтіндегі себеп-салдарлық байланысты анықтаңдар.
Мәтіндегі маңызды 4 сөйлемді анықтаңдар.
Та қы рып қа қа тыс ты қо сым ша ақ па рат ты анық таң дар.
Бір да на пат ша өмір сү ріп ті. Бір кү ні оған ұлы: «Әке, се ні 
ел дің бә рі да на, кө ре ген, ақыл ды деп сый лай ды. Сен осы да на-
лық ты қай дан оқып біл дің, қан дай кі тап тар оқы дың, се ні 
қан дай мұ ға лім дер оқыт ты? – деп сұ рақ қоя ды.
Сон да әке сі:
– Ұлым, мен ел оқы ған, сен де оқып жүр ген кі тап тар ды 
оқы дым. Ме нің де ұс таз да рым сен бі лім алып жүр ген ұс таз дар 
бол ды. Бі рақ ел ай тып жүр ген па ра сат ты лық, ақыл ды лық ты 
тек олар дан ға на емес, өмір ден, та би ғат тан да ал дым, – дей ді 
әке сі. – Құ мы рс қа лар ды бай қап жү ріп, олар дың ең бек қор-
лы ғы на, шы дам ды лы ғы на, қайт се де ал ға қой ған мақ сат қа 
же ту де гі тал пы ныс та ры на қы зық тым. Бүр кіт ке қа рап, бай-
қа ғыш тық қа, тез ше шім қа был дай алу шы лық қа үй рен дім. 
Ба рыс тан – еп ті лік пен шы дам ды лық ты, бө де не құстан сүй іс-
пен ші лік пен жа на шыр лық көр се ту ді біл дім.
Ра сын да да, да на лық – өмір ден көр ге нің нен үй ре ну. На ғыз 
да на лық пен ақыл ды лық әр кез де біз дің қа сы мыз да жү ре ді. 
Тек адам ның кө зі, құ ла ғы, жү ре гі нің есі гі оған ашық бо луы 
ке рек.
(Ел аузынан)
6.
Бү гін гі та қы рып тан ал ған бі лім де рің ді қо ры тын ды лап, «Адам 
мен та би ғат» немесе «Табиғатты аялайық!» тақырыбында ар гу-
мен та тив ті эс се жа зың дар. Баяндауыштардың қай сөз табынан 
жасалғанын анықтаңдар.
А
А
130
Р
6.
6.
Бү
Бү
гін
гін
мен та
мен та
мен
мен
РР
Р
Р
Р
М
да
да
на
на
Тек адам
Тек адам
ке
ке
рек.
рек.
А
тық
тық
А
рыс
рыс
А
тан
тан
– 
– 
ші
ші
лік пен жа
лік пен жа
Ра
Ра
сын
сын
да да, да
да да, да
на
на
лық пен ақыл
лық пен ақыл
Тек адам
Тек адам
ның кө
ның кө
Н
на, шы
на, шы
дам
дам
гі тал
гі тал
пы
пы
ныс
ныс
тық
тық
қа, тез ше
қа, тез ше
еп
еп
ті
ті
лік пен шы
лік пен шы
лік пен жа
лік пен жа
-
қа
қа
лар
лар
ды
ды
лы
лы
П
– Ұлым, мен ел оқы
– Ұлым, мен ел оқы
нің де ұс
нің де ұс
таз
таз
да
да
рақ ел ай
рақ ел ай
тып жүр
тып жүр
ген па
ген па
на емес, 
на емес, 
өмір
өмір
лар
лар
ды бай
ды бай
В
дан оқып біл
дан оқып біл
дің, қан
дің, қан
дер оқыт
дер оқыт
ты?
ты?
– 
– 
деп сұ
деп сұ
– Ұлым, мен ел оқы
– Ұлым, мен ел оқы
ған, сен де оқып жүр
ған, сен де оқып жүр
рым сен бі
рым сен бі
б
ріп
ріп
ті. Бір кү
ті. Бір кү
ні оған ұлы: «Әке, се
ні оған ұлы: «Әке, се
ды деп сый
ды деп сый
дің, қан
дің, қан
дай кі
дай кі
а
а
ты анық
ты анық
ні оған ұлы: «Әке, се
ні оған ұлы: «Әке, се
с
сссс
Мәтіндегі себеп-салдарлық байланысты анықтаңдар.
Мәтіндегі себеп-салдарлық байланысты анықтаңдар.
ты анық
ты анық
таң
таң
дар.
дар.
п
ппп
Мәтіндегі ақпаратты жағымды/жағымсыз бағалайтын 4 сөзді 
Мәтіндегі ақпаратты жағымды/жағымсыз бағалайтын 4 сөзді 
Мәтіндегі себеп-салдарлық байланысты анықтаңдар.
Мәтіндегі себеп-салдарлық байланысты анықтаңдар.
а
аа
Мәтіндегі ақпаратты жағымды/жағымсыз бағалайтын 4 сөзді 
Мәтіндегі ақпаратты жағымды/жағымсыз бағалайтын 4 сөзді 
с
ссс
ы
ыыыы
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17 
мая
2019 
года

217


М
А АН
ЫЗЫ
А А Н Н АН А А
 
М Н
М
Н А
131


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   77   78   79   80   81   82   83   84   ...   170




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет