Тақырыбы : Жаңа технологияларды пайдаланып орта мектепте «Электродинамика» бөлімін оқыту әдістемесі Мазмұны
жүктеу/скачать 2,07 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Электродинамика
- Оқытуда қолданылатын көрнекілік әдістер
|
Тақырыбы : Жаңа технологияларды пайдаланып орта мектепте «Электродинамика» бөлімін оқыту әдістемесі Мазмұны
Кіріспе Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңының 11 – бабының 9 тармағында оқытудың жаңа технологияларын, оның ішінде кәсіптік білім беру бағдарламаларының қоғам мен еңбек нарығының өзгеріп отыратын қажеттеріне тез бейімделуіне ықпал ететін кредиттік, қашықтан оқыту, ақпараттық-коммуникациялық технологияларды енгізу және тиімді пайдалану міндеті қойылған. Қазіргі білім жүйесінің ерекшілігі – тек біліммен қаруландырып қана қоймай, өздігінен білім алуды дамыта отырып, үздіксіз өз бетінше өрлеуіне қажеттілік тудыру. Бiлiм беру саласында инновациялық үрдiстi жүзеге асыру мұғалiмдерден өз мінез – құлықтарын, ұстанымдарын, мүмкіндіктерін түрлендiрудi талап eтедi.[1] Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың «Болашақтың іргесін бірге қалаймыз» атты Қазақстан халқына Жолдауында «Біз білім беруді жаңғыртуды одан әрі жалғастыруға тиіспіз.[2] Бүгінде мектептерді компьютерлендіру толықтай аяқталды. Орта білім берудің 12 жылдық моделі енгізілуде. «Өмір бойы білім алу» әрбір қазақстандықтың жеке кредосына айналуы тиіс» делінген.Ал Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 7 желтоқсандағы №1118 Жарлығымен Қазақстан Республикасындағы білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы қабылданды. Бағдарламада «Е-learning» электронды оқыту жүйесі бойынша білім беру сапасын және басқару тиімділігін арттыру үшін оқу процесін автоматтандыру, педагогтар мен оқушыларды ең жақсы білім беру ресурстарына және технологияларына тең қол жеткізуін қамтамасыз ету мақсаты атап көрсетілді. [3] Дамыған елдердегі білім беру жүйесінде ерекше маңызды мәселелердің бірі – оқытуды ақпараттандыру, яғни оқу үрдісінде ақпараттық – коммуникациялық технологияларды пайдалану. Қазіргі таңда елімізде білім беру жүйесінде жаңашылдық қатарына ақпараттық кеңістікті қүру енгізілді. Ақпараттандыру жағдайында оқушылар меңгеруге тиісті білім, білік, дағдының көлемі күннен күнге артып, мазмұны өзгеріп отыр. Білім беру саласында ақпараттық – коммуникациялық технологияларды пайдалану арқылы білімнің сапасын арттыру, білім беру үрдісін модернизациялаудың тиімді тәсілдері пайдаланылуда және одан әрі жетілдірілуде. [7] Физика сабағында ақпараттық технологияларды пайдалану арқылы оқушылардың ақпараттық құзіреттілігін қалыптастыру атты баяндамамда қазіргі заман талабына сай ақпараттық технологияларды, электрондық оқулықтарды және Интернет ресурстарды пайдалану оқушының білім беру үрдісінде шығармашылық қабілетін дамытуға мүмкіндік беретіндігі туралы баяндалады. Оқушылардың ақпараттық құзырлылығы мен ақпараттық мәдениетiн қалыпастыру қазiргi таңда үздiксiз педагогикалық бiлiм беру жүйесiндегi ең көкейтестi мәселелердiң бiрiне айналып отыр. Электродинамика – зарядталған денелер мен бөлшектердің арасындағы өзара әрекетті іске асыратын материяның ерекше түрі – электр өрісінің заңдылықтарын және қасиеттерін зерттейтін физиканың бөлімі. Электродинамика тарауы негізі орта мектептің 10-11 сыныптарында толық қамтылады. 10-сыныпта Электродинамиканың бастапқы бөлімі аталып - электростатика (стационар күйдегі элементар зарядтардың физикасы), тұрақты ток және электр, магнит индукциялары өтілсе, 11-сыныпта сол бөлімнің жалғасы болып, қозғалыстағы элементар зарядтардың физикасы ретінде қозғалыстағы зарядтардың заңдылықтары - электромагниттік индукция, электромагниттік тербелістер мен толқындар, айнымалы электр тогы мен толқындық оптика және салыстырмалы теорияның элементтері енген. Қазіргі тіршілігіміздегі қолданбалы маңызы өте зор. Электродинамиканы екі сыныпқа бөлу физиканы оқыту әдістемесіне көптеген қиыншылықтар тудыруда. Әрбір сыныпта өзіндік жүйелігі сақталған, ерекшеліктері сараланып, топтастырылған физика курсының негіздері толық қамтылып, аяқталып отырылуы қажет еді. Осы ойдың арқауына 9-сыныптың физика оқулығының материалдары мысал бола алады. Көрнекілік принципіне негізделіп құрылмаған Электродинамика әдістемесі қазіргі заманның оқу үдерісінің мүдделерін қанағаттандыра алмайды. Себебі электродинамика физика курсының политехникалық маңызы бар бірден бір ерекше бөлігі. Техникалық сұраныстардың бәрі, дерлік электродинамика негізінде құрылған. Ал оны оқыту көрнекілік тәжірибелерінсіз іске асуы мүмкін емес. Электродинамиканы оқыту әдістемесі бір ғасыр аралығындағы даму мерзімінде физика курсының ең негізгі, прогрессивті бөлімі болып қалыптасты. Ғылыми-техникалық өркениеттің қарқынды дамуымен тығыз байланыстағы физиканың бұл саласы (электродинамика) жылдан-жылға күрделеніп келеді. Оны оқыту үлгісі де жаңа тұрғыда өзгеруде. Физикалық жаңа заңдылықтардың ашылуы, жаңа физикалық құрылғылар мен қондырғылардың, аспаптардың шығарылуы физиканы оқыту әдістемесінің көрнекілік принципін дамытудың бірден-бір ұйытқысы болды. Радиотербелістер мен толқындардың өмір дағдысына енді аяқ ала бастағанында оны оқытып, көрнекілікпен көрсетіп баяндау мүмкіншіліктері болмады. Бірақ болашаққа зор сенім артқан әдіскер физиктер өздерінің шеберліктерін шыңдап, электродинамиканың қызықты құбылыстарын оқушыларға көрнекілей білді. Совет әдіскер физиктері Е.Н.Горячкин, А.А.Покровский, Г.И.Фалеев, Б.С.Зворыкин және электромагниттік тербелістерді, электродинамиканы оқытудың көрнекілігін жасауға ерең еңбегімен ат салысқан ғалым Н.М.Шахмаев болатын. Мектеп физикасын оқыту үдерісіндегі көрнекілік принципінің әдістемелік негіздерін жетілдіру электродинамика бөлімдерін оқытудағы өзекті мәселелердің бірі. Сол себепті де «Мектеп физика курсының «Электродинамика» бөлімі бойынша жасалатын кейбір физикалық практикумдар және оны ұйымдастырып өткізудің әдістемесін зерттеу маңызды деп есептеймін. Оқытуда қолданылатын көрнекілік әдістер Әл-Фараби "Оқытудың негізгі әдісі - көрнекілік" деп, оның мақсаттарын, тәсілдерін (түсіндіру, әсерлендіру, есте қалдыру) ұсынады. Оқу материалын меңгеру көп жағдайда оқыту процесінде қолданылатын көрнекі құралдарға және техникалық құралдарға байланысты. Көрнекілік әдісі оқытудың сөздік және тәжірибелік әдістерімен өзара байланыста қолданылады және құбылыстармен, объектілермен оқушыларды таныстырранда олардың сезім мүшелеріне әсер етіп, алуан түрлі сурет, көшірме, сызба арқылы құбылыс, процесс, объектілердің символдық бейнелерін немесе оларды табиғи күйінде қабылдайды. Қазіргі мектепте осы мақсатпен экрандық және техникалық құралдар кең қолданылады. Көрнекілік әдістерін шартты түрде екі үлкен топқа бөлуге болады: иллюстрация және демонстрация.Иллюстрация әдісі арқылы оқушыларға иллюстрациялық құралдар – атап айтсақ: плакат, кесте, картина, карта, тақтадағы суреттер, үлгілер көрсетіледі. [7] Демонстрацияның (көрсету) оқыту әдісі ретіндегі ерекшеліктері демонстрация әдісі арқылы заттар мен құбылыстар тәжірибе жасау арқылы немесе техникалық құралдардан, кинофильмдерден, диафильмдерден көрсетіледі.Оқу процесіне жаңа техникалық құралдарды енгізу (теледидар, видеомагнитофондар) оқытудың көрнекілік әдісінің мүмкіндіктерін кеңейтеді. Қазіргі уақытта көрнекі құралдың жаңа түрі – жеке тұлғалар қолданатын компьютерлерге ерекше көңіл бөлініп, мектептерде электронды-есептегіш техникасы кабинеттерін құру міндеті шешілуде, оқу процесіне белгілі бір жағдаяттарды және процестерді үлгілеуге мүмкіндік беретін компьютерлерді енгізу міндеті де қолға алынуда. [4] Олар оқушыларға бұрын оқулық мәтінінен меңгерілген көптеген процестерді қозғалыста, көрнекі түрде көруге мүмкіндік береді. Компьютерлер, көрнекілік әдістерінің оқыту процесіндегі мүмкіндіктерін елеулі түрдекеңейтеді.Оқытудың көрнекілік әдісінің шарттарды: • көрнекіліктің оқушылардың жасына сәйкестігі; • көрнекілікті сабақтың керек сәтінде қолдану; • демонстрацияланған затты барлық оқушылардың көруі; • иллюстрацияның ең бастысын, мәндісін нақты бөлу; • құбылыстарды демонстрациялау кезінде берілетін түсініктерді мұқият ойластыру; • демонстрацияланатын көрнекіліктің оқу материалы мазмұнымен сәйкес келуі; • көрнекі құрал мен демонстрациялық қондырғылардан керекті мәліметтерді табуға оқушыларды қатыстыру.  
1-сурет 2-сурет Оқытудың тәжірибелік әдістері арқылы оқушылар тәжірибелік қызметпен айналысып, тәжірибелік іскерліктері мен дағдыларын қалыптастырады. Тәжірибелік әдістер: жаттығулар, зертханалық және практикалық жұмыстар.Жаттығу көмегімен ақыл-ой және тәжірибелік іс-әрекет меңгеріледі. [7] жүктеу/скачать 2,07 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|