Спектрофотометрия - обьектілердің спектрлік сипаттамасын
анықтайтын құралдар мен тәсілдерді құрастырумен шұғылданатын өлшеуіш техниканың бір саласы.
Спектрофотометрия спектрдің көрінетін ( 400-760 им), ультракүлгін ( 200-400 нм) және инфрақызыл (> 760 нм) аймақтарында жұтылу спектрлерін анықтау арқылы заттарды зерттеп, талдау әдісі.
Спектрофотометрия- толқын ұзындығына байланысты
жарықты жұту интенсивтілігін анықтау арқылы заттарды оптикалық
зерттеу әдісі.
Спектрофотометрия микрообъектов (микро-спектрофотометрия) - отдельная область исследований.
Микро-спектрофотометры, такие как микроспектрофлуориметры, обычно основаны на работе в видимой области спектра. Спектрофотометрия широко используется в биологических исследованиях. Он используется для количественного определения различных биологических соединений: ферментов, витаминов, гормонов, белков, нуклеиновых кислот, углеводов, спиртов, альдегидов, фенолов, кетонов, органических кислот, липидов, пигментов, ряда неорганических веществ (например, натрия, калия, кальция, железа, цинк, хлора, серы).
Медика-биологиялық зерттеулерде молекулалар мен атомдардың жұту спектрлерін талдаудың өте маңызды мәні бар. Спектрофотометрдің көмегімен түрлі биологиялық заттардағы (проба) ферменттердің, гормондардың, ақуыздардың, дәрумендердің, көптеген органикалық емес заттардың мөлшерін анықтап, қан жұғындысының кұрамына саңдық және сапалық талдау жасайды.
Спектрофотометрияның негізі- зат арқылы өткен кезде монохроматты (бір толқын ұзындықтағы) жарықтың әлсіреу дәрежесін тіркеу болып табылады (Бугер- Ламберт- Бер заңы). Бугер-Ламберт-Бер заңы монохроматты жарықтың тек жазық параллель шоғыры үшін және белгілі бір шарттар орныдалғанда ғана дұрыс. Тәжірбиеде осы заңнан ауытқушылықтар жиі кездеседі. Ауытқу себептеріне талдау жасалатын заттың не ерітіндінің физика- химиялық қасиеттерін (диссоциация, флюоресценция т.б.), құралдық факторларды (мысалы, жарық шоғырының монохроматтылығының нақты болмауы), жарық шоғырында зерттелетін обьектінің біртекті болмауын (көбінесе обьектілердің микроспектрофотометриясы кезінде айқын көрінеді) жатқызуға болады.
Важным принципом спектрофотометрии является принцип оптических плотностей, согласно которому оптическая плотность смеси, состоящей из соединений, не взаимодействующих друг с другом, подчиняющихся закону Бугера - Ламберта - Бера, равна сумме оптических плотностей этих соединений. Количественное описание раствора, состоящего из одного вещества, состоит из следующих операций:
1)Регистрация полного спектра поглощения вещества (измеряет оптическую плотность как функцию длины волны);
2) выбор определенной длины волны для анализа (анализа) ;
3) Приготовление 6-7 эталонных (стандартных) растворов;
4) определение оптических плотностей этих растворов определенной длины волны.
5) далее строится график зависимости величины оптической плотности от концентрации: D = f(C). Оптическая плотность будет иметь точные результаты в пределах 0,05-1,50.
Спектрофотометрияның құралы спектрофотометрлер деп аталады, олар жұту спектрлерін тіркеу үшін қолданылады. Осындай құралдар түсті де, түссіз де ерітінділерді зерттеуге мүмкіндік береді. Олар жарық көзінің санына (бір не екі сәулелік) және монохроматордың типіне байланысты бөлінеді. Монохроматор- монохроматты жарықты алуға негізделген оптикалық- механикалық кұрал.
Спектрофотометрлердің негізгі бөліктері:
l) жарық (сәуле) көзі;
2) монохроматор;
3) сәуле қабылдағыш;
4) тіркегіш (индикатор).
Спектрофотометрлер бір сәулелік және екі сәулелік, тіркемейті және тіркейтін деп бөлінеді.
Спектрофотометрлерде жарық көзі ретінде әдетте сутегі шамы (спектрдің 220-320 нм аймағында жұмыс жасау үшін) немесе қыздыру шамы (спектрдің 320-1100 нм аймағында жұмыс жасау үшін) қолданылады. Жарық сәулесі айналар жүйесі арқылы шашыратқыш призмаға түсіріледі, призма жарық сәулесін жіктеп, спектрді береді.
Назарларыңызға рахмет!