Тараз мемлекеттік педагогикалық институтының хабаршысы ғылыми-педагогикалық журнал

196 
УДК 633.36:631881:541:144,7 
 
ЖУАЛЫ АУДАНЫНДА КАРТОП ӚСІРУДІҢ КЕЙБІР
БИОЛОГИЯЛЫҚ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ 
 
Мәлікқызы Г., Тулеубаев Ж., Мырзалиев Қ. 
Тараз мемелекеттік педагогикалық институты, Тараз қ. 
 
Жуалы ауданы – Жамбыл облысының оңтүстігінде 1928 жылы құрылған. Жер аумағы 4,2 мың км, 
жерінің басым бӛлігін Жуалы таулы үстірті (биіктігі орталығында 900 м, шет жақтарында 1200 м) алып 
жатыр, жері негізінен таудың қызыл-қоңыр және қара топырағынан тұрады. Басты ӛзені – Теріс, оның ең 
ірі саласы – Шақпақ ӛзені. 
Климаты - қоңыржай континенттік, қысы салқын, жазы ыстық, қуаң. 
Қаңтарда орташа температура – 2°С, шілдеде + 18°С. Ауданның солтүстігінде климат тым континенттік 
және құрғақ. Қаңтарда –8°С, шілдеде 24°С. Жылдық жауын-шашынның орташа мӛлшері 300-500 
миллиметр шамасында. Ауылшаруашылық дақылдарының ішінде Жуалы ауданында ең кӛп ӛсірілетін
бұл - картоп дақылы, ӛйткені Жуалы табиғаты картоп ӛсіруге ӛте қолайлы..
Алқа туысы:(Картоп –SOLANUM) оның 1,5 мыңдай түрлері бар, ең кӛп кездесетін орталығы 
Оңтүстік Америка. Картоптың бір мыңнан астам тамаққа пайдаланатын, малдарға қорек болатын және 
әртүрлі техникалық заттар алатын сорттары белгілі. Картоп ӛте маңызды ауылшаруашылық дақыл
ретінде әр түрлі тағамға пайдаланылады 
Картоп біздің елімізде негізгі тамақ ӛнімдерінің бірі болып табылады және ӛзінің мәні жағынан 
наннан кейін екінші орын алады. Оны негізінен картоп тамақ, жеңіл және фармацевтикалық ӛнеркәсіпте 
шикізат ретінде пайдаланылады, сол сияқты малдарды азықтандыру рационына да кіреді. [1-2,4-6] Бұл
тұқымдастың ішіндегі мәдени жағдайда кӛп таралған түрінің бірі және экономикалық жағынан ең 
маңыздысы картоп - S. Tuberosum, ол бір жылдық ӛсімдік ретінде отырғызылады. Гүл серігі актинамофты, 
күлте жапырақшаларының түсі ақ, ашық сия кӛк, сарылау-қызғыш, аталықтары аналықтың мойнының 
айналасына конус түзіп орналасады. Гүлінің формуласы

жүктеу/скачать 2,31 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: