Тәуелсіздік жылдарындағы қазақ әдебиетін оқыту әдістемесі
жүктеу/скачать 1,57 Mb. Pdf көрінісі
|
| шығарма»атты тақырыппен жүргізілетін жұмыс.
Мұндай жұмыс түрінің ерекшелігі оқу бағдарламасының да, мектеп мұғалімінің де, оқыту үдерісінің де қатып қалған догмалық сипаттан аулақ, «субъект – субъектілік» жүйедегі гуманистік дидактикалық қатынасқа негізделген жаңа оқыту
технологиясының қағидаларын басшылыққа алатындығымен танылады. Сабақ – әдебиетті оқытудың негізгі формасы болып табылады. Десек те, әдебиет
сабағын қазақ
тілі немесе математика, алгебра, физика пәні сабақтарынан өзге етіп құру керек. Өйткені әдебиет сабағы – оқушының жан- дүниесін қазыналы ететін ерекше дидактикалық үдеріс. Бұл ретте «Тәуелсіздік жылдарындағы қазақ әдебиеті» бөлімін меңгертуде диалог-сабақ формасын тиімді оқыту формасы ретінде ұсынамыз. Сабақтың бұл формасында, көп ретте, эвристикалық әдіс орын алады. Мұғалім өз оқушыларымен біріге отырып, сабақтың негізгі лейтмотиві болып алынған өзекті сұрақ-проблеманың шешімін көркем әдеби шығарманың өн бойынан іздеп табады. Сол үдеріс барысында түрлі іс-әрекеттер арқылы кейіпкердің
12 бейнесі танылады. Сомдалып тұрған әдеби бейненің болмысындағы ерекше тілдік суреттеу құралдары анықталып, тілтаным арқылы көркем-эстетикалық талғамы қалыптастырылады. «Әдіс» – әдебиет сабақтарындағы мұғалім мен оқушының бірігіп атқаратын оқу-танымдық іс-әрекеті. Сабақ тақырыбына лайық дұрыс таңдалған әдіс арқылы оқушы жаңа блім мазмұнын игереді, жаңа білік-дағдыларға ие болады, қабілеті жетілдіріліп, белгілі бір дүниетанымдық көзқарасы қалптасады. Тәуелсіздік жылдарындағы қазақ әдебиетін оқыту әдістерінің жіктемесін тануда сюжеттік-композициялық талдау, бейне, стильдік талдау, шығарманың тарихи талдануы, шығарманы жазушының шығармашылық қызметі аясында және басқа жазушылар шығармашылығымен салыстыра қарастыру сияқты тағы басқа әдіс-тәсілдер алдынғы орында тұратыны белгілі. Қазақ әдебиетін оқытуда қолданылатын сапалы әдістер осы әдістің кішкене құраушы элементтері болып табылатын амал-тәсілдердің алгоритмдік қолданысы арқылы жүзеге асырылып қолданылады. Тәуелсіздік жылдарындағы қазақ әдебиетін оқытуда қолданылатын әдістерді былайша жіктеуге болады: эвристикалық әдіс; ізденіс әдісі; репродуктивтік әдіс; продуктивтік әдіс; шығармашылық әдіс. Эвристикалық әдіс –орта мектеп оқушыларына «Тәуелсіздік жылдарындағы қазақ әдебиеті» саласын меңгерту барысындағы негізгі әдістің бірі болуы дұрыс болады. Өйткені бұл тақырыптағы қазақ әдебиеті – оқушылардың осыған дейінгі меңгерген әдеби білімінің кеңейтілген, жоғарылаған, ғасырлар бойғы ата-бабаның мұрат етіп аңсаған арманының жүзеге асырылған кезеңінің бейнесін сомдаған әдебиет. Эвристикалық әдіс арқылы көркем әдеби шығармаларды танып-талдау барысында оқушылардың сезімдік көркемдік қабылдауы санада терең иірімдерге бойлай түседі-дағы, олардың интеллектуалдық дамуы қарқындай түседі. Осы ретте Ә.Нұрпейісовтің «Соңғы парыз» романын таныстыруда
«Соңғы парыз» романын ғалымдар идеялық-көркемдік өрісі кең шығарма деп бағалайды. Бұл дилогияда «Адам-Қоғам-Табиғат» өрістерінің өзара алмасып отыратын керемет байланысы мен қатынасы гармониялық тізбек пен желіде суреттелген. Ә.Нұрпейісовтің роман-дилогияда оқырманына жеткіземін деген мақсатын анықтау үшін мұғалім мынадай проблемалық-эвристикалық сұрақтарды алдын ала оқушыларға таратып береді:
жүктеу/скачать 1,57 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|