Тьютор, кім ол, оның рөлі қандай?

Тьютор, кім ол, оның рөлі қандай?

Тьютор (ағылш. tutor-тәлімгер, қамқоршы; лат. tueor – байқаймын, қамқорлық жасаймын) - біздің біліміміздегі жаңа мамандық. Тьюторлық-адамның жеке әлеуетін, білім беру және әлеуметтік инфрақұрылымын және негізгі қызметінің міндеттерін ескеретін жеке білім беру стратегиясын құруға және іске асыруға бағытталған практика.

Тьютордың негізгі мақсаты білім алушының білім беру ұйымының білім беру кеңістігінде қалыптасу процесінде оны дербес сүйемелдеуі болып табылады.

Тьютордың қызметі

• 
  Диагностикалық: студенттердің жоспарлары мен ниеттері, олардың мүдделері, бейімділігі, мотивтері, күшті және әлсіз жақтары туралы мәліметтер жинау, жалпы әлеуметтік және кәсіби өзін – өзі анықтауға дайындық.
  
• 
  Жобалау: білім алушыларда бар проблемаларды еңсеру үшін мүмкіндіктер мен ресурстарды анықтау және олардың көрсетілетін көмекті қабылдаудың жеке ерекшеліктеріне сәйкес келетін білім беру процесінде оқушылардың өзін-өзі анықтауын тьюторлық қолдау құралдары мен рәсімдерін әзірлеуді көздейді.
  
• 
  Іске асыру: білім беру ұйымының білім беру кеңістігінде білім алушылардың өзін-өзі анықтауына көмек көрсету және туындаған қиындықтар мен проблемаларды шешу кезінде білім алушыларға қолдау көрсету.
  
• 
  Аналитикалық: іске асыру процесін және білім алушылардың өзін-өзі анықтау нәтижелерін талдау және түзету.
  

Инклюзивті білім берудің қағидаты - ерекше білім беру қажеттіліктері бар балаларды олардың әлеуметтік мәртебесіне, физикалық, эмоционалды және интеллектуалды дамуына қарамастан қабылдау және оларға осы балалардың қажеттіліктеріне бағытталған психологиялық-педагогикалық техниканың негізінде жағдай жасау.

Инклюзивті технологияларды жүзеге асырудағы тьютордың рөлі:
1.Мектепте болу үшін қолайлы жағдайлар жасау: нақты көмек және мектепке, сыныпқа кіруді ұйымдастыру; жұмыс орнын, демалыс орнын және мүгедек бала болатын басқа да орындарды ұйымдастыру; баланың нақты мүмкіндіктеріне сәйкес білім беру ортасын ерекше режимін ұйымдастыру.

2.Әлеуметтену - баланы құрдастарының ортасына, сынып, мектеп өміріне қосу, ұжымда жағымды тұлғааралық қатынастарды қалыптастыру:

баланың жағдайын бақылайды-эмоционалды( жанжалды жағдайларды шешуге көмектеседі, тыныштандырады, шабыттандырады және т. б.) және физикалық (егер бала демалу керек болса, оны сыныптан ойын бөлмесіне апара алады немесе сабақта сергіту сәтін ұйымдастырады; баланың аш болмауын бақылайды, қажет болған жағдайда дәретханаға баруға көмектеседі);

-балаларға сыныптастарымен қалай қарым-қатынас жасау керектігін түсіндіреді;
- мұғаліммен өз жұмысының мақсаттары мен міндеттерін, мүмкін қиындықтарды, сабақтан кету мен оралуды, баланың мінез - құлық көріністерінің ерекшеліктері мен ерекшеліктерін, үштікте өзара әрекеттесуді қалай тиімді құруға болатындығын талқылайды.

3.Тиісті жалпы білім беру бағдарламаларын меңгеруге көмектесу, оқудағы қиындықтарды жеңу. Қажет болған жағдайда жеке физикалық, психикалық ерекшеліктерін ескере отырып, баланың проксимальды даму аймақтарына, оның ресурстарына сүйене отырып, бағдарлама мен оқу материалын бейімдеу.

5.Ата-аналармен өзара іс-қимылды жүзеге асыру, ата-аналарды оқыту процесіне қосу:

Тьютор-бұл білім беру процесінің әр кезеңінде арнайы педагогтарды, психологтарды, балаға қажетті басқа да мамандарды үйлестіруді қамтамасыз ететін байланыстырушы буын. Бұл мүмкіндігі шектеулі оқушының жеке білім беру траекториясын қалыптастыру және жүзеге асыру үшін жағдай жасайтын адам.

1. 
   Денсаулығында ақауы бар балалардың қабілеттерін қалай анықтауға болады?
   
2. 
   Ақыл-есі кем балаларды оқытудағы ерекшеліктер қандай?
   
3. 
   Елімізде мүмкіндігі шектеулі балаларға деген қарым-қатынас немесе көзқарастар қандай?
   
4. 
   Кейбір ата-аналар өз балаларын орта мектепте оқығанын қаламайды, неліктен? Қалай ойлайсыз?
   
5. 
   Кез-келген мұғалім мүмкіндігі шектеулі балалармен жұмыс жасай ала ма?
   
6. 
   Мүмкіндігі шектеулі балалардың сабаққа деген қызығушылығын ояту үшін қандай әдіс-тәсілдерді қоладну керек?