Тұлғаның дамуына әсер ететін жетекші факторлар: Жалпылау
Өзін - өзі тәрбиелеу
Орта, тәрбие, тұқымқуалаушылық
Отбасы
Жолдастары
Төменгі мектеп жасындағы зейін: Әдеттенбеген
Әдетті
Эпизодтық
Күштеп
Жаңғалақтық
Даму - Бұл: Ескіні жою және жаңаның пайда болуы
Уақыт ішінде әр қилы факторлардың ықпалымен жүзеге асатын адам ағзасындағы сандық және сапалық өзгерістер
Өмір мен қызмет процесі барысында жүзеге асатын адамның әлеуметтік тіршілік иесі ретінде қалыптасуы
Сандық өзгерістердің адам ағзасында жинақталуы
Алдын ала көзделген сапалық қасиеттердің адамдарда қалыптасуының белгілі бір мақсатқа бағытталған процесі
Ата-анадан балаға тұқымқуалаушылық арқылы беріледі: Нышан, адамның жеке қабілетін дамытудың қызметі
Мінез-құлық белгілері
Әртүрлі іс-әрекетке қабілеті
Ойлау қабілеті
Адамдарға қарым-қатынас
5-8 сынып оқушыларының қарым-қатынасына әсер етушілер Ата-аналар пікірі
Оқытушының пікірі
Өзінің пікірі
Ұжымның пікірі
Жолдастарының пікірі
Оқушылардың ғылыми көзқарасының жоғары деңгейде қалыптасуына мүмкіндік береді: Бағдарламаланған
Дәстүрлі
Мәселелік
Догматикалық
Технологиялық
Бірлікке жетуді талап ететін және оған қатысты барлық компоненттері мен факторын кұрайтын кағиданың мәні: Табиғи бейнелі
Ақпаратталған
Демократизациялы
Тұтасталған
Мәдени бейнелі
Мына анықтамаға тұлғаның қандай рөлі бәрінен бұрын сәйкес келеді: сыртқы жағдайдың өзгерісіне сәйкес өзін реттеп «үнемі жаңа білімдерді игеріп, дағдыларымен бірге дамытатын адамның бұл рөлі»: Үздіксіз оқитын тұлға
Мәдениеттің дамуына үнемі қатынасушы
Жоғары білімді жұмысшы
Жетілетін тұлға
Ақпараттанған тұлға
Мына анықтамаға тұлғаның қандай рөлі бәрінен бұрын сәйкес келеді: «Бұл рөлде коғам мен тұлғаны қалыптастыратын мәдениеттін маңызды аспектілерін жан-жақты түсінетін және бағалай білетін, мәдени және шығармашылық іс-әрекетке қатысатын адам». Жетілетін тұлға
Жоғары білімді жұмысшы
Мәдениеттің дамуына үнемі қатынасушы
Үздіксіз оқитын тұлға
Ақпараттанған тұлға
