Тоқсандық жиынтық бағалаудың спецификациясы

«Биология» пәнінен 4-тоқсанға арналған жиынтық бағалаудың тапсырмалары

1. 
   (а) 1.1 суретте жасушалар бөлінуінің типін анықтаңыз.
   

4. 
   4.1 суреттте эмбрионалдық дамудың кезеңдері бейнеленген.
   

Сурет 4.1 (а) әрбір кезеңді ретімен орналастырып, атаңыз.

Сурет 4.2

(b)(i) 4.2 суретті пайдалана отырып, А және С әріптерімен не көрсетілгенін анықтаңыз.

5. 
   Қолдан сұрыптау мен табиғи сұрыптаудың ерекшеліктерін салыстырыңыз.
   

6. 
   Н.И.Вавилов мәдени өсімдіктердің 7 шығу орталықтарын бөліп көрсетті. Вавилов бойынша мәдени өсімдіктер шығу орталықтарының аумақтары негізінен таулы аймақтарда орналасуының себебін түсіндіріңіз.
   

7. 
   7.1 суретте көл мен орман экожүйесі бейнеленген. Экожүйені құрайтын компоненттерді анықтаңыз.
   

Көл экожүйесі Орман экожүйесі

8. 
   Тірі ағзалардың тіршілік ету стратегияларының артықшылықтары мен кемшіліктерін талдаңыз.
   

9. 
   9.1 суретте 1932-1954 жылдар аралғындағы қоян дарақтарының санының өзгеру қисығы берілген.
   

Сурет 9.1

(а) 1940-1954 жылдар аралғындағы жыртқыштар санының өзгеруін болжап, жыртқыш жануарлар дарақтар саны өзгерісі қисықтарын жалғастырыңыз.

10. 
    10.1 суретте табиғатта кездесетін симбиоз түрлерінің мысалдары бейнеленген.
    

Сурет 10.1 Бұл симбиоз түрлерінің ерекшеліктерін сипаттаңыз.

11. 
    11.1 суретте Бамбук аюы көрсетілген. Бамбук аюы немесе Үлкен панда 2016 жылдан бастап жойылып бара жатқан түрден «саны азайып бара жатқан түрлер» санатына ауыстырылды. Бұл адамдардың осы түрді сақтау үшін ұйымдастырған шараларының арқасында мүмкін болды.
    

Сурет 11.1

Жер бетіндегі биологиялық алуандықты сақтау маңызының дәлелдерін келтіріңіз.

12. 
    2008 жылы құрылған Дүниежүзілік тұқым қорында қазір 1 миллионнан артық тұқым сақталуда және жылдан жылға бұл сан тек өсуде. Дүниежүзілік Тұқым қорының адамзат үшін маңыздылығына баға беріңіз.
    

Балл қою кестесі

Сұрақ	Жауаптар	Балл	Қосымша ақпарат
1	(а) А – митоз В – мейоз	1
	(b) митоз әрекеті өсу мен регенерация барысының маңызды кезеңі. Аналық жасушадағы митоз барысында пайда болған генетикалық материал жас жасушаларға тең бөлінеді. Жас жасушалардағы генетикалық ақпарат аналық жасушадағы генетикалық ақпараттың көшірмесі болып табылады.	1	Мағынасы бойынша дұрыс басқа да жауаптар қабылданады
2	(а) Қарапайым амеба – жыныссыз көбею Маса – жынысты Тұщы су гидрасы – жыныссыз Үйрек - жынысты	1
	(b) жыныстық көбею ұрпақтардың генетикалық өзгергіштігіне мүмкіндік береді.	1	Мағынасы бойынша дұрыс басқа да жауаптар қабылданады
3	(а) суретте 2n немесе 1,2,3 сандар	1
	(b) спорофит - өсімдік немесе балдырдың тіршілік циклындағы диплоидты көпжасушалы кезең. Ол гаплоидты жұмыртқа гаплоидты сперматозоидтармен ұрықтанған кезде пайда болатын зиготадан пайда болады. Гаметофит - спорадан зиготаға дейінгі тіршілік айналымы дамуының жыныстық кезеңі.	1	Мағынасы бойынша дұрыс басқа да жауаптар қабылданады
4	(а) 1 – В – екі жасуша 2 – С – 32 жасуша (морула) 3 – А – бластула 4 – Е - гаструла 5 – D –нейрула	2
	(b)(і) А. нейрон С. бұлшықет ұлпасы	1
	(b)(іі) А. эктодерма С. мезодерма	2
5	Қолдан сұрыптау нәтижесінде адам мақсатты түрде өсімдіктер мен жануарлардың жаңа сорттары мен тұқымдарын шығарады. Табиғи сұрыпталуда тіршілік үшін күресте қоршаған ортаның өзгерісіне бейімделген түрлер қалыптасады.	2	Мағынасы бойынша дұрыс басқа да жауаптар қабылданады
6	Н.И.Вавилов бойынша, мәдени өсімдіктер таулы аймақтардағы жиі өзгеретін қоршаған орта жағдайлары түрткі болған мутациялар	3	Мағынасы бойынша дұрыс басқа да жауаптар қабылданады

	арқасында пайда болды. Осының әсерінен генетикалық әртүрлілік те орын алды.
7		2	Мағынасы бойынша дұрыс басқа да жауаптар қабылданады
8	К-стратегия артықшылықтары: бәсекеге қабілетті, өмір ұзақтығы жоғары, қоршаған орта жағдайы тұрақты, тұрақты мекен ету ортасы болады. Кемшілігі: баяу дамиды, аз ұрпақ береді. r-стратегия артықшылығы: көп ұрақ береді, жыныстық жетілуі тез жүреді, тез таралуға қабілетті. Кемшілігі: бәсекеге қабілетсіз, ерте жасында өлім-жітім саны көп, тұрақты мекен ортасы болмайды.	2	Мағынасы бойынша дұрыс басқа да жауаптар қабылданады
9	(а)	1	Қисықтар 1944 жылға қарай максималды өсіп, кейін күрт төмендеу қажет
	(b) құрбандар саны көп болғанда, жыртқыштардың қорегі жеткілікті болып, олардың арасындағы бәсекелестік төмендейді, алайда бұл құрбандар санының азаюына алып келеді. Құрбандар күрт азайғасын қорек үшін бәсекелстік артып жыртқыштар саны азаяды, жыртқыштар азайса, құрбандар саны арта бастайды.	1	Мағынасы бойынша дұрыс басқа да жауаптар қабылданады

Компонент	Көл экожүйесі	Орман экожүйесі
Биотикалық	Балдыр, балық, бактериял ар, фитоплан ктон, зоопланкт он	Ағаш, бұта, шөптесін өсімдіктер, бунақденелі лер, құрттар, құстар, кемірушілер, бактериялар
Абиотикалық	Су, су түбі	Топырақ

10	Ағаш тамырлары мен саңырауқұлақ жіпшелері арасындағы симбиоз – міндетті болып табылады, яғни екі ағза немесе біреуі симбиозсыз тіршілік ете алмайды. Шаян мен актиния арасындағы симбиоз факультативті, яғни міндетті емес, екі ағза да бір-бірінсіз жеке дара тіршілік ете алады.	2	Мағынасы бойынша дұрыс басқа да жауаптар қабылданады
11	Биоалуандылық өсімдіктердің, жануарлардың, саңырауқұлақтардың, микроорганизмдердің түрлерін, сондай-ақ олардың бір бөлігі болып табылатын экожүйелер мен экологиялық процестерді қамтиды. Ол сондай-ақ генетикалық әртүрлілікті қамтиды. Биоалуантүрлілікті сақтау және тұрақты пайдалану адамдардың ауыл шаруашылығы өнімдеріне, медициналық препараттарға, эстетикалық қызметтерге және т.б. қажеттіліктерін қамтамасыз ету үшін маңызды.	3	Мағынасы бойынша дұрыс басқа да жауаптар қабылданады
12	Өсімдік тұқымдары апат, соғыстан кейін елдің өсімдіктер алуантүрлігін қалпына келтіреді; аштықтан сақтайды; жаңа іріктемелерге генетикалық өзгергіштікті қамтамасыз ете алады.	3	Мағынасы бойынша дұрыс басқа да жауаптар қабылданады
	Барлығы	30

жүктеу/скачать 1,42 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: