Түркістан облысы халқының демографиялық МӘселелері түйіндеме



Pdf көрінісі
бет2/5
Дата25.01.2023
өлшемі0,62 Mb.
#166361
1   2   3   4   5
Байланысты:
[#898589]-1644690
БЖБ №1 матем 5 сын 17.09 (2), sabaq-kz attachment ndar-test....
Gönderim Tarihi 
Recieved 
17.03.2021 
Kabul Tarihi 
Accepted 
29.03.2021 
Atıf 
ГУЛДЕРХАН, 
Досымова (2021). 
“Түркістан Облысы 
Халқының 
Демографиялық 
Мәселелері”, 
Uluslararası Türk 
Dünyası Araştırmaları
Dergisi, (4/2), 77-86.
ARAŞTIRMA MAKALESİ 
RESEARCH ARTİCLE 


TUDAD - Cilt 4 - Sayı 2 - Nisan 2021 - Досымова Гулдерхан 
78
көш-қон үдерісі. 
DEMOGRAPHIC ISSUES OF THE POPULATION OF 
TURKESTAN REGION 
Abstract 
The article deals with demographic problems of the 
population of Turkestan region. The declaration of the 
Republic of Kazakhstan's sovereignty has led to serious 
changes in all spheres of society. In particular, it covered the 
range of changes in everyday life, starting with the existing 
differences in the work of political institutions. At the same 
time, the most significant changes were observed in the 
demographic situation of the Republic. The return of 
representatives of other nationalities to their historical 
homeland has intensified the process of mass migration of 
citizens. At the same time, there were negative aspects, such as 
a decline in the birth rate and an increase in the death rate. The 
main reason for this was the crisis indicators of the country's 
economy and a sharp decline in the social situation of citizens. 
At the same time, first of all, it is necessary to note the correct 
choice and application of the concept of optimizing the 
demographic situation, the roadmap and measures in this 
direction. 
Keywords
; Turkestan region, demographics, economy, 
quantitative indicators, migration processes. 
Кіріспе 
Еліміздің егемендігі тұсында Түркістан облысының 
халқының санындағы көрсеткіштер барлық аймақтар сынды 
түрлі өзгерістерге ұшырады. Алайда Түркістан облысының 
өзге аймақтармен салыстырғанда бірқатар ерекшеліктері 
бар екендігін де ескеруіміз керек. Бұл ерекшеліктер 
алдымен қлттық, мәдени, дәстүр, өндіріс, географиялық 
орта 
сынды 
бірқатар 
факторлармен 
сипатталады. 
Жалпылама алғанда Түркістан облысының тұрғындарының 
саны 1989 жылғы санақ бойынша 1 миллион 824 мың 
адамды құраса, 1999 жылғы санақ нәтижесінде 1 миллион 
978 мың адамға өскен. Өз кезегінде халық санының жоғары 
өскендігін 2009 жылғы санақ қорытындысынан көреміз. 
Өйткені осы жылғы санақ бойынша халық саны 2 миллион 
382 мың адамды құраған болатын (Қазақстан Республикасы 
Статистика агенттігі. 2009 жыл басына Қазақстан 


 
Түркістан Облысы Халқының Демографиялық Мәселелері 
79 
Республикасы халқының облыстар, қалалар және аудандар 
бойынша саны, 2009: 47). Жоғарыда атап өткеніміздей 
Шымкент қаласы ірі қала ретінде бөлініп шыққанына 
қарамастан 2020 жылдың 1 қаңтарындағы есеп бойынша 
Түркістан облысының халық саны 1 983 969 мың адамды 
құрап отыр. Бұл келтірілген статистикалық мәліметтердің 
өзі Түркістан облысындағы демографиялық ахуалдың 
тұрақты даму үстінде екендігінің дәлелі болып табылады.
Түркістан облысының ауыл халқының сандық 
көрсеткіштерінің ұдайы өсуі әрине алдымен ауыл жердегі 
әлеуметтік-экономикалық 
мүмкіндіктерінің 
жоғары 
екендігімен түсіндіруге болады. Сонымен қатар Түркістан 
облысы жақын және алыс шетелдерден қандас қазақтардың 
белсенді көшіп келетін аймағына айналғанына бірнеше жыл 
болды. Әрине кез-келген қоныс аударушы адам алдымен 
өзіне және отбасына, болашақта өз кәсібін ашуға мүмкіндік 
болатын жерді таңдайтыны сөзсіз. Сол себепті де 
географиялық ортасы адам баласына жайлы болатын 
Түркістан облысы қандас қазақтарды көптеп қызықтырады. 
Нәтижесінде Түркістан облысына шекаралас Өзбекстаннан 
ғана емес, сонымен қатар Түркия, Ауғанстан, Ираннан 
қандастарымыз қоныс аударуда. Географиялық ортаның 
қолайлығымен қатар, Түркістан облысы қазақтардың көптеп 
шоғырланған аймағы болып табылады. Өкінішке орай 
еліміздегі ресми тілді еркін меңгермегендіктен шетелдік 
қазақтар мемлекеттік тілді белсенді пайдаланатын дәл осы 
Түркістан 
облысының 
ауылды 
жерлеріне 
көптеп 
қоныстануда. Осының әсерінен ел егемендігінің алғашқы 
күндерінен-ақ Түркістан облысының ауыл тұрғындарының 
саны артып отыр. Жоғарыда келтірген мәліметтерімізге 
қосымша 
айтарымыз 
Түркістан 
облысының 
ауыл 
тұрғындары 1991 жылы ел егемендігін жариялаған тұста 
110,9 мың адамды құраған болатын. жоғарыда атап 
өткеніміздей еліміз тәуелсіздікке ие болған тұста өзге 
ұлттар өз тарихи отандарында орала бастаған тұста 
демографиялық көрсеткіштер төмендеп кеткен болатын. 
Алайда 1999 жылы жүргізілген санақ қорытындысына 
қарасақ, Түркістан облысының ауыл халқы 1240,4 мыңға 
дейін өскен. Шамамен 12 пайызға өсім байқалған болатын. 




Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет