Учебно методический
Дәріс №7 Тақырыбы: Нейроэндокринді синдромдар. Климактерлік, посткастрациялық, менструация
жүктеу/скачать 5,99 Mb.
|
УМКД Акушерство каз. 4 курс ОМ
| Дәріс №7
Тақырыбы: Нейроэндокринді синдромдар. Климактерлік, посткастрациялық, менструация алды синдромы. Мақсаты: нейроэндокринді синдром жайлы жалпы түсінік беру, жіктелу, этиология, клиника, диагностика, терапия принциптерімен таныстыру. Дәрістің тезисі Пременструальды синдром (ПМС) немесе предменструальді керілу синдромы – патологиялық симптомокомплекс, менструальды циклдың екінші фазасында нейропсихикалық, вегето-тамырлық және алмасу-эндокриндік бұзылыстармен сипатталады. ПМС жиілігі өзгеріп тұрады және әйел жасына байланысты: 30-ға дейін – 20%, 30-дан кейін – 50%-ке дейін. ПМС пайда болуына әкелетін факторлар: стресс, нейроинфекция, асқынған босану және аборттар, әр түрлі жарақаттар және оперативті ену. ПМС даму теориялары: гормональді, «сулы интоксикация, психосоматикалық бұзылыс, аллергиялық және т.б. ПМС клиникалық түрлері: нейропсихикалық, ісінулік, цефалгиялық, криздік. Симптомдар санына, олардың ұзақтығына және айқындылығына байланысты ПМС-тің жеңіл және ауыр түрін бөледі. ПМС стадиялары: компенсирленген, субкомпенсирленген, декомпенсирленген. Диагностика: психикалық ауру жоқ екендігін көрсететін психиатр шешімі; симптоматиканың менструальді циклмен тығыз байланысы – клиниканың менструация алдында 7-10 күн бұрын және менструациядан кейін тоқтауы. Диагностика: циклдің екінші фазасында пролактин, прогестерон, эстрадиол деңгейін анықтау, КТ, МРТ, ЭЭГ, диурезді өлшеу, маммография, невропатолог, психиатр, терапевт, эндокринолог кеңесі. Емі: психотерапия, КОК, седативті, психотропті, антигистаминді препараттар. ПМС-тің ауыр ағымында – агонист Гн-РГ 6 ай. Климактерикалық синдром (КС) – әйелдерде климактерикалық кезеңде пайда болатын, нерв-психикалық, вегето-тамырлық және алмасу-трофикалық бұзылыстармен сипатталатын патологиялық жағдай. Менопауза орташа 50 жаста келеді. 45 жасқа дейін етеккірдің тоқтауын ерте менопауза дейді. 40 жасқа дейін тоқтау – мезгілсіз менопауза(аналық бездің мезгілсіз жеткіліксіздігі). 60-80% әйелдерде пери немесе ерте постменопаузада әр түрлі айқындылықты климактерикалық синдром басталады. Жіктелуі: Климактерияда келесі фазалар бар: пременопауза, менопауза, перименопауза, постменопауза. Пременопауза – бірінші климактерикалық симптомдардан соңғы менструацияға дейінгі уақыт; Менопауза – соңғы өзіндік менструация, аналық бездермен серттелген(мерзімді ретроспективті анықтайды, дәлірек соңғы менструациядан кейін 12 ай)кезең . Перименопауза – пременопауза мен менопаузадан кейінгі жылды қосатын кезең. Постменопауза - менопаузадан басталады,65-69-да бітеді. Ерте(5 жылға дейін), кеш(5-тен 10-ға дейін.) Этиология және патогенез: Климактерикалық периоданалық без қызметінің бірте-бірте төмендеуімен, одан кейін оның «өшуімен» сипатталады(менопаузаның 1-3 жылдары жалғыз фолликулдар байқалады, тек кішкене көрінеді, олар келешекте жоқ болады). Нәтижесінде пайда болған жағдай – гипергонадотропты гипергонадизм(эстрогенді жетіспеушілік), лимбикалық система, нейрогормондар бөлінуінің бұзылыстарымен бірге жүреді. Клиника: Пайда болған уақытына қарай: Ерте; мәулетті (менопаузадан кейін 1-2 жыл); кеш (2-5 жыл менопаузы). Климактерикалық синдромның ерте симптомдары: ● вазомоторлы – тер басу, қалтырау, , артериальді гипотензия приливы ысу, қалтырау, жоғарылаған тер бөлінісі,артериальді гипотензия және гипертензия , жүрек жиі соғады; ● эмоциональді- вегетативті - тітіркеннгіштік, ұйқышылдық, әлсіздік, уайымшылдық, депрессия, либидо төмендеуі. Менопауза басталғаннан кейін 1-3 жылдан сон, келесі симптомдар пайда болады: ●УГР; ● тері және оның қосымшаларының зақымдалуы(тырнақ құрғауы, әжімдер). Климактерийдің кеш көрінісіне жатады: ● постменопаузальді метаболикалық синдром (атеросклероз, артериальді гипертензия, гиперлипедемия, инсулинорезистенттілік); ● неврологиялық: когнитивті функцияның төмендеуі а; ● сүйек-бұлышқеттік: остеопороз, остеоартрит. Диагностика: анамнез, физикальді зерттеу (дене массасының индексі, дене бітімі, әр түрлі ағзалардың жағдайы. Зертхана-аспаптық зерттеу : цитологиялық зерттеу, жатыр мойнынан мазоктарды алып зерттеу(Папаниколау бойынша), ( мазок по Папаниколау); гормондар (ФСГ, ЛГ, эстрагено, пролактин,ТТГ,тестостерон қандағы); қанның биохимиялық анализі ( креатинин,АЛТ,АСТ, ЩФ, глюкоза,билирубин, холестерин, триглицериды); липидті спектр ( холестерин в ЛПВП,ЛПНП,ЛПОНП, липопротеид,атерогендік индекс); маммография ; трансвагинальді УДЗ (М-эходағы 4-5 мм эндометрийда патология жоқ екенін көрсетеді,остеоденсиметрия . Ем: ЗГТ эстроген, физиотерапевтикалық әдістер, гомеопатикалық заттармен. Тотальді овариоэктомиядан кейінгі синдром (ТОКС) - посткастрациялық синдром, хирургиялық менопауза. Қуысты операциялар ішінде гистерэктомия 25-38%. ТОКС жиілігі 70-80%. Клиникалық көрініс айқындылығына қарай жеңіл, орта, ауыр боп бөлінеді. Этиология: екі қызмет атқаратын безді алып тастаса, ФСГ, ЛГ өседі.айқын гипоэстрогения.. ТОКС-қа кіреді: вегето-тамырлық, нейропсихикалық, алмасу-эндокриндік. Диагностика: анамнез, физикальді зерттеу (дене массасының индексі, дене бітімі, әр түрлі органдардың жұмысы), зертхана-аспаптық зерттеу: гормондар (ФСГ, ЛГ, эстрадиол), психоэмоциональді, урогенитальді бұзылыстар, остеопороз, басқа специалисттер кеңесі (уролог, маммолог, психолог, эндокринолог). Емі: ЗГТ эстрогендармен, физиотерапевтикалық әдістер, седативті препараттар, көрсеткіш бойынша – транквилизатор, антидепрессант. Иллюстрациялық материал: мультимедиялық презентация(кесте және суреттерімен бірге.. Әдебиет: Орысша негізгі: 1.Гинекология: учебник + СД /под ред. Г.М.Савельевой и др. – М., ГЭОТАР-Медиа, 2006. қосымша: Гинекология: учебное пособие по клинической практике для студентов медицинских колледжей/ под.ред. К.А.Аяпова – Алматы, 2005., Қазақша негізгі: 1.Көзденова Р.Ә., Сейітмәмбетова Н.Қ. «Гинекология» Алматы, 2001ж. қосымша: Нұрқасымұлы Жомарт. Гинекология - Алматы, 2007ж. Бақылау сұрақтары(кері байланыс): Пременструальды керілу синдромына анықтама? ТОКС этиологиясі (тотальді овариэктомиядан кейінгі жаман)? Климактерийдің фаза бойынша жіктелуі? Климактерийдің кеш көрінуіне не жатады? жүктеу/скачать 5,99 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|