Г. Е. Берікханова Элементарлық математика 5B 01 11 00 «Информатика» және 5B 01 10 00 «Физика» мамандығы бойынша оқитын студенттерге оқулық



бет6/503
Дата08.07.2017
өлшемі67,2 Mb.
#20734
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   503

Санның ондық жүйеде жазылуындағы цифрларының қосындысы 3-ке немесе 9-ға бөлінетін сандар, тек қана сондай сандар 3-ке (немесе 9-ға) бөлінеді.

Соңында бір немесе бірнеше нольдері бар бірмен өрнекелген сандардың қандайы болса да немесе 10-ның натурал дәрежелері түріндегі сандар 9-ға еселік сан мен бірдің қосындысы болып табылады.








(мұнда ).

(мұнда ).

Сонда бөлінгіш





Бірінші қосылғыш түрінде көрсетілген қосындының әрбір қосылғышы 3-ке де 9-ға еселік. Демек, бірінші қосылғыш 3-ке де, 9-ға бөлінеді. Бүкіл қосынды А 3-ке (немесе 9-ға) бөлінетін болу үшін екінші қосылғыштың , яғни берілген санның цифрларының қосындысының 3-ке (немесе 9-ға) бөлінуі қажетті және жеткілікті болады.

Мысал ретінде бір сан алайык.





  1. - терімділік заңы бойынша.

  2. 8 645 санын екі қосылғышқа жіктедік, олардың біріншісі 9-ға бөлінеді, сондықтан 8 645 санының бөлінуі екінші қосылғышқа, яғни берілген санның цифрларының қосындысына, байланысты болады. Егер бірінші қосылғыш та, екінші қосылығыш та 9-ға бөлінетін болса, онда олардың қосындысы, яғни 8 645 саны да, 9-ға бөлінеді.

Практикада есептеулерді жеңілдету үшін жоғарыда келтірілген бөлінгіштік белгілерінен басқа 7-ге, 11-ге және 13-ке бөлінгіштік белгісін дәлелдеусіз келтіреміз.

7-ге, 11-ге және 13-ке бөлінгіштік белгісі.




Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   503




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет