I. Қыс өтіп, күлімдеп көктем, жарқырап жаз келгенде, шұрқырап жатқан қалың жылқы


Керей мен Жәнібек хандардын тарихтагы орны



бет9/369
Дата04.10.2023
өлшемі2,32 Mb.
#183615
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   369
Байланысты:
I. Қыс өтіп, күлімдеп көктем, жарқырап жаз келгенде, шұрқырап жа-emirsaba.org

20. Керей мен Жәнібек хандардын тарихтагы орны 
А) Соғыс әдіс-тәсілінің білгірлері
В) Қазақ хандығының негізін қалаушылар
С) Отарлау сзясатынан құтқарушылар
Д) «Жеті жарғыны» снгізғен хандар
Е) Саяси бітімгерлер
1123 нұсқа 
1-
мәтін

Хандық дәрежесіне көтерілген тұңғыш қазақ әйелі


1821 жылы Уәли хан дүниеден өткенде Айғаным 38 жаста болатын. Үміт күткен ұлы
Шыңғыс әкеден бар болғаны 10 жасында қалыпты. Осы тұста Ресей патшалыгы
Айғанымды «Орта жүздің ханы» деп таниды.
Уәлидің өзге әйелдерінен қаншама ұлдары бола тұра, таққа Айғанымнын отыруы
патша укіметіне өте қолайлы еді. Осыған орай Айғанымды «хандық дәрежесіне
көтерілген тұнғыш қазақ әйелі» деп атаушылар да бар, Бірақ бүл «хандық» ұзаққа
созылмай, 1822 жылы М.М.Сперанскийдің «Сібір қазақтарын басқару» атты ережесі
шығады да, Орта жүздің, хандығы жойылып, қазақтары: Құсмұрын, Көкшетау, Ақмола,
Баян, Қарқаралы, Аякөз аталған алты дуанға бөлініп кетеді. Ал Айғаным Квкшетау
дуанына біраз жыл ага сұлтан болып тұрады. Бұл туралы ғалым Әлксй Марғұлан:
«Айғаным - ақылды, көреген, өз заманына сай білімді болған әйел. Ол шығыстын
бірнеше тілін білген, орыс мәдениетіне ден қойып, Сыртқы істер министрлігінің Азня
департаментімен және Петербордағы Сібір комитетімен хат жазысып, байланысып
отырған», - дейді. Айғаным жергілікті халыктың арасында өте зор беделге ие болған.
1. Айганымнын жергілікті халықтың арасында зор беделге ие болуының себебі 
А) Бірнеше тіл біліп, хат жаза алғандықтан
B) Аға сұлтан қызметін мінсіз атқарғандықган
C) Өте білімді, ақылды болғандықтан
Д) Жергілікті халықтың жағдайын жасағандықтан
Е) Хандық дәрежесіне көтерілген әйел болғандықтан
2. Айғанымның хандық дәуірінін ұзақка созылмауының себебі 
А) Орта жүзде хандық жойылған соң
B) Көкшетауда хандық билік жойылған соң
C) Қазақ жерінде хандық дәуір жойылған сон
Д) Аға сұлтан қызметіне тағайындалған сон
Е) Хандықты баласына беруіне байланысты


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   369




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет