Мектептегі жеңіл атлетиканың теориясы мен әдістемесі негіздері

Көрнекілік дегеніміз – адамның сезім мүшелерін тану, түсіну, ұғыну үрдісінде қолдану. Ал дене тәрбиесі мен спорт үрдісінде көрнекілік қағидасы үйрету және тәрбиелеу кездерінде қолданылады. Қозғалысқа үйретуді көру арқылы ғана емес, есту және бұлшық ет түйсігі арқылы да түсіне білу керек. Әр түрлі анализаторлар белгілері оқушылардың санасында үйренетін жаттығу туралы толық түсінік тудырады. Көрнекілік қағидасын тәжірибеде қолдану мынандай жолдармен пайдаланылады:

- үйренетін жаттығуды бөлшектеп немесе толық көрсетуді оқытушы, болмаса жақсы дайындықтан өткен оқушы орындайды;

- әр түрлі көрнекі құралдарды көрсету. Олар: суреттер, схемалар, фотосуреттер, кинограммалар, бейнемагнитофонжазулары, кинофильмдерт.б.;

- оқушыныңбейнелісөздері: баяндау, түсіндіру, талдау, бұйрықсөздержәнет.б.;

- қозғалыстехникасыныңқиынбөлшектерін, элементтерін, қимыл-әрекеттердііштейойшақайталау. Олидеомоторлыққайталаудепаталады.

Көрнекілікқағидасынқолданаркезіндемынандайғылыми-зерттеулернегіздерінескеребілуімізқажет. Көружүйесіарқылықабылдауүшкезеңдеорындалады, ол: сезіну, ұғынақабылдаужәнеелестету. Ал естужүйесіарқылықабылдау тек қанаелестетудеңгейіндеорындалады. (Б.Г. Ананьев, 1957). Адам сөзжүзіндеайтылғанхабардың 15%-ын, көзбенкөргеннәрселерінің 25%-ынескесақтайдыекен. Егер осы екіхабарды беру тәсілібіргеорындалса, ондахабардың 65%-ы мазмұныестесақталыпқаладыекен. (Н.В. Краснов, 1977). Көрнекілікқағидасынқолданғандаәрбірадамныңжетекші анализаторы қайсысыекенінескерукерек. Біроқушыдажетекшікөру анализаторы болса, екіншісіндеесту, үшіншісіндеқимыланализаторларыболуымүмкін. Көрнекілікқағидасынқолданусипатыүйренукезеңіне, жасына, жаттығушыныңдайындығынабайланысты. Бұлқағидатүрлерінкеңпайдаланусабаққаынталылықтыарттырады, тапсырманытүсінужәне оны орындаудыжеңілдетеді.