Зиянды бейорганикалық заттар және улар анализі пәні бойынша зертханалық сабақтарға Әдістемелік нұСҚаулар

Қорғасын белгілі элемент, оның улылығын ежелгі гректер мен арабтар білген. Римдерде қорғасынмен улануы жоғары деңгейде болды. Өйткені олар шараптарды, тамақтарды қорғасыннан жасалған ыдыста сақтаған. Көбінесе қорғасынмен уланғандар суретшілереді. Себебіқорғасыны бар бояумен жұмыс істеген. Қорғасынның улкен көлемі балаларға қауіп төндірді, өйткені олар қорғасыны бар бояумен боялған жәнебатарейкасы бар ойыншықтармен ойнаған.қорғасын қолдан тез жуылмайды және тамаққа түседі. Көліктердің көк түтіндерінен ауа ластануы болады және олардың құрамына Pb(C₂H₅)₄ қорғасын тетраэтил өнімі бар.Ол жанармайдың октандық саны ұзақ уақытқа көбейту үшін қолданылады. Адсорбцияланған қорғасын сүйекте аккумулирленеді де, сосын остеохондроз себебінен шығады. Улану бүйректердің, нерв жүйелерінің бұзылуына , анемия ауруларына әкеледі. Қорғасын ионы сульфгидрилдік тобы бар лигандармен байласынады.

Қазіргі таңда қоршаған ортаның қорғасынмен ластануы болып табылады:аккумуляторлар, керамика, бояулар мен бензиндер.

Улы қорғасын катиондарын әр турлі тәсілдермен анықтауға болады.

Рb-ионы К₂СrО₄-пен сары тұнба береді.

Pb²⁺ + CrO^2-₄ = PbCrO₄ ¯.

Реакцияны әлсіз қышқылдық ортада рН<7 жүргізеді. Сілтілік ортада тұнба ериді.

PbCrO₄ + 4 OH^– = [Pb(OH)₄]^2– + CrO₄^2–.
Реакциянын жүруіне кедергі жасайды : Ag⁺, Hg²⁺₂, Bi³⁺ , Ba²⁺, Sr²⁺.

2.Сульфат ионымен реакция .

Pb²⁺-ионы күкірт қышқылымен немесе сульфат ерітінділерімен ақ тұнба түзеді:

Pb²⁺ + SO₄^2- = PbSO₄ ¯.

Реакцияны рН<7 ортада жүргізу керек. PbSO₄ сұйытылған қышқылдарда ерімейді, бірақ, гидросульфат Pb(HSO₄)₂ түзетін концентрлі қышқылда ериді. Ал сілті ерітінділерінде [Pb(OH)₄]^2- түзип ериді.

Реакциянын жүруіне кедергі жасайды : Ba²⁺, Ca²⁺, Hg₂²⁺.

3.Калий иодидімен реакция.

Pb²⁺-ионы калий иодидімен сары тұнба түзеді.

Pb²⁺ + 2J^- = PbJ₂ ¯.
Ba²⁺ иондарын анықтау

Бір элемент өз күйіне байланысты уытты және уытты емес болуы мүмкін. Мысалы , Ba²⁺ ионы өте уытты.

Барий тұздарының механизм әсері, Ba²⁺ ионының радиусы K⁺ ионымен бірдей болғандықтан және биохимиялық процестерде онымен жарыска түсетіндіктен. Осындай жағдай үшін гипокалемия пайда болады. Барий иондары сүйек маталарына еніп, эндемиялық ауруға (мысалы па-пинг ауруы)шалдықтырады. Сонымен қатар, барий тұзы BaSO₄ уытты емес, және ол рентгенологиялық прокатикада контрасты зат ретінде қолданылады.

1.Калий хроматымен реакция.

Ba²⁺ ионы калий хроматымен және калий дихроматымен сірке қышқылында ерімейтін,сары тұнба береді.

Ba²⁺ + CrO₄ ^2- = BaCrO₄ ¯.

Калий дихроматпен сандық тұнбаны натрий ацетаты қатысында жүргізеді,ол сутек ионын байланыстырады,сол кезде сірке қышқылын түзіледі:

2Ba²⁺ + Cr₂O₄^2- + H₂O = BaCrO₄ + 2H⁺;

H⁺ + CH₃COO^- = CH₃COOH.

BaCrO₄ тұнбасының реакциясын әлсіз қышқыл ортада (рН = 3-6) жүргізеді.

2. Натрий сулфатымен реакция

2-3 тамшы зерттелетін ерітіндіні пробиркаға енгізіп, 2-3 тамшы натрий сульфатын қосады. Ba²⁺ ионы бар болса, барий сульфаты ақ тұнба түзіледі.

Ba²⁺ + SO₄^2- = BaSO₄ ↓.
Сюда переводить с русс яз МУ на МУ каз яз